196
Барлық бағытқа бөлшек шашыратқан жарықтың толық интенсивтілігін мына
формуламен есептейді:
4
3
1
24
R
0
2
2
2
0
2
1
2
0
2
1
2
I
V
n
n
n
n
(5)
Егер берілген коллоидты системадан бірлік өлшемдегі көлемді ойша бөліп алсақ
және осы көлемде
N
1
бөлшек болып, олар бір-бірінен алыс орналасса, оларға электр
өрісі әсер өтпейтін болса, онда осы бірлік өлшемді көлем шашыратқан жарық
интенсивтілігі төмендегідей:
R
N1
=N
1
R
1
(6)
Релей теңдеуінен (4), (5) коллоидты системалардағы бөлшек іріленген сайын,
жарықтың шашырауы күшейетінін көруге болады. Әйтсе де бұл теория бойынша
бөлшек өлшемі толқын ұзындығының
20
1
-інен аспауы қажет екенін ескерген жөн.
Жарықтың шашырауына толқын ұзындығы күшті әсер етеді. Сондай-ақ (4) және (5)
теңдеулердегі толқын ұзындығының төртінші дәрежеде және бөлшек бөлімінде
тұрғанын ескерсек, онда жарық шашырағанда қысқа толқынды сәуле таратылады.
Сондықтан толқын ұзындығы әртүрлі сәулелер жиынтығы болып есептелетін
кәдімгі ақ жарық шашыраған кезде қысқа толқынды сәулені таратын, ұзын
толқындыларын өткізіп жібереді. Шашыраған жарықтың интенсивтілігі дисперсті фаза
мен ортаның сыну көрсеткіштерінің айырмасына тікелей тәуелді болады. Ал егер
олардың сыну көрсеткіштері өзара тең болса, онда мұндай система жарықты өте
нашар шашыратады. Осы орайда тағы да назар аударарлық бір жай бар: егер
дисперсті фаза мен орта оптикалық дисперстік керсеткіштері арқылы ғана
ерекшеленсе, онда система ашық түстерге боялады, мұны Христиансен эффекті дейді.
Достарыңызбен бөлісу: