Бағдарламасын бекіту туралы Жалпы ереже

Пайдалану және әсер ету:

- кренмен басқару: элерондар мен спойлерлер;

- тангажбен басқару: биіктік рулі, тұрақтандырғыш, тұрақтандырғыш еңісінің өзгеруі және «үйрек» сызбасындағы әуе кемесі;

- курсты басқару, бағыттау рөлінің шектеулері;

Элевондар, радеваторлар арқылы басқару;

Көтергіш күшті, саңылауды, қанатасты, қанатүсті, флаперондарды ұлғайту конструкциясы;

Тежеу шақыратын конструкция: спойлерлер, тежегіш қалқаншалар, ауамен тежегіш;

Қанаттың аэродинамикалық ескектерінің, ара тәріздес алдыңғы кромоктың әсері;

Вихр генераторының, сына тәріздес конструкцияның көмегімен ағыстың үзілуінің алдын алу немесе қанаттың алдыңғы кромкасын механизациялауды шекаралық қабатымен басқарудың әсері;

Триммерлер жұмысы және әсері, тепе-теңдік және антибаланс (алдын алу) триммерлері, серво-триммерлер, серіппелі триммерлер, салмақтың тепе-теңдігі, еңіс қабаттарды басқару, аэродинамикалық тепе-теңдік панельдері.

5. 
   Тұжырымдамалық беріктікке қатысты ұшу жарамдылығының талабы;
   

Істен шыққан кездегі қауіпсіздік, өмір қауіпсіздігі, бұзылуларға төзгіштік тұжырымдамасы;

Аймақ және орналасу жерлері бойынша анықтау жүйесі;

Кернеу, ақау, иілу, сығылу, қозғалу, бұралу, созылу, сақина кернеуі, шаршаңқылық;

Желдетумен және дренажбен қамтамасыз ету;

Қондырғы жүйесімен қамтамасыз ету;

Найзағайдан қорғанысты қамтамасыз ету;

ӘК металлизациялау.

6. 
   Құрастыру тәсілі: фюзеляж жабындыларын күшейту, қаңқа, стрингерлер, лонжерондар, аралық қабырғалар, рамалар, екілендіргіштер, тіреулер, тартқыштар, белағаштар, жабындылар, армирлеу, жабу тәсілдері, коррозияға қарсы қорғаныс, қанат, қанат және қозғалтқыш бекітулері;
   

Үстіңгі қабатты хромдау, анодирлеу, бояу тәсілдерімен қорғау;

Үстіңгі қабатты тазарту;

Планердің симметриясы: реттеу тәсілдері және симметрияны тексеру.

2

2

Конструкция және герметизацияны жылылау;

Қанатты қосу, тұрақтандырғыш, пилон және дөңгелектер;

Орындықтарды орнату және қолжүкті жүктеу жүйесі;

Есіктер және апатты шығу: конструкция, пайдалану және қауіпсіздік конструкциясы;

Конструкция және терезелерді орнату.

Конструкция;

Отынды құю;

Дөңгелектерді бекіту, қабаттардың көтерілуін/тежеуін басқару пилондары.

Конструкция;

Қабаттарды басқарушыларды бекіту.

Конструкция және бекіту;

Балансировка – масса және аэродинамикалық.

Гондолдар мен пилондар:

- Конструкция;

- Өртке қарсы аралық қабырғалар;

- Қозғалтқыш ілгектерінің торабы.

Желдету және қыздыру жүйесі.

Статистикалық қысымды тұтынушылар: биіктік өлшегіш, әуе жылдамдығының индикаторлары, тіктеп ұшу жылдамдығының индикаторлары.

Гироскоптар: авиакөкжиектер, жағдай командалары, жағдайды көрсеткіштер, көлденең жағдай индикаторлары, бұрылу және сырғанау индикаторлары, шұғыл бұрылуды үйлестіргіш.

Компастар: тікелей санау, алыстан санау;

Шабуылдау бұрышының индикациясы, құлдырау туралы ескерту жүйесі;

Пилот кабинасын шынылау;

ӘК басқа жүйелерін индикациялау.

Жүйенің орналасу және пайдалану негіздері:

Автопилот (АТА 22)

Байланыс (АТА 23)

Навигациялық жүйе(АТА 34)

Батареяларды орнату және пайдалану;

Тұрақты токты генерирлендіру;

Кернеуді реттеу;

Қуатты бөлу;

Электр тізбектерінің қорғанысы.

Апатты-құтқару жабдықтарына қойылатын талаптар;

Орындықтар, қауіпсіздік белбеулері және байланатын белбеулер.

Алып жүретін өртсөндіргіштер

Бастапқы басқару: элерондар, биіктік рөлдері, бағыттау рөлдері;

Триммероммен басқару;

Көтергіш күшті арттыру құрылғысы;

Жүйені пайдалану: басқару;

Рөлді бекіту жүйесі;

Балансировка мен монтаж;

Құлдыраудан қорғаныс /ескерту жүйесі.

Жүйенің орналасуы;

Отын бактары;

Жабдықтау жүйесі;

Апаттық төгу, желдету және дренаж;

Отын бактарын сақиналау және отын сору;

Индикация және ескерту;

Отынды үстемелеп құю және төгу.

Жүйенің орналасуы;

Гидравликалық сұйықтықтар;

Гидравликалық сауыттар мен аккумуляторлар;

Қысым туғызу: электрлік, механикалық, пневматикалық;

Апатты қысым туғызу;

Фильтрлер;

Қысымға бақылау жасау;

Қуаттарды бөлу;

Индикация және ескерту жүйесі;

Басқа жүйелермен қатынасы.

Мұзды қалыптастыру, классификация және анықтама;

Мұздануды жою жүйесі: электрлік, ыстық ауаны пайдалану арқылы және химиялық;

Датчиктер мен дренаждарды қыздыру;

Сыпырғыш жүйесі

Конструкция, амортизаторлар;

Жинау жүйесі және шығару – қалыпты және апатты;

Индикация және ескерту жүйесі;

Дөңгелектер, тежегіш, антиюздік жүйе және автоматты тежегіш жүйесі;

Шасси;

Сыртқы: соқтығысудың алдын алу үшін навигациялық оттар, қону, рөлді бұру, мұз құрсанған аймақ;

Ішкі: жолаушылар салоны, пилоттар кабинасы, жүк бөлігі;

Апаттық.

Жүйенің орналасуы: пилоттар кабинасы, жолаушылар салоны;

Қайнаркөздер, сақтау, қуаттандырғыш және бөлу;

Жабдықтауды реттеу;

Индикация және ескерту.

Жүйенің орналасуы;

Қайнаркөздер: қозғалтқыш/ӘКҚ, компрессорлар, резервуарлар, жерүсті қайнаркөздері;

Қысымға бақылау жасау;

Бөлу;

Индикация және ескерту;

Терминология;

Гироскопиялық прецессия салдары;

Айналу сәтіне қарсы әрекет және бағытты басқару;

Көтерілу ассиметриясы; бұранданың жоғарғы қалағынан ағыс ағыны;

Ауысып келетін бағыт және оны түзеу;

Кориолистік жылдамдату және өтемақы;

Вихр сақинасының жағдайы, қуатты тұрақтандыру, тангаж бұрышының артуы;

Авторотация;

Жер эффекті.

Айналуды басқару;

Жалпы басқару;

Қиыстық автоматы;

Курсты басқару:

Тікұшақтың құйрық бұранданы басқару; құйрық бұранда, ауаны електен өткізу;

Бас айналыс қондырғысы: жасау және пайдалану мүмкіндіктері;

Лопастық демпфер: функция және конструкция;

Айналу лопасты: конструкция және айналымның бас және құйрық лопастарын қосу;

Триммирмен басқару, қозғалмайтын және реттелетін тұрақтандырғыш;

Пайдалану жүйесі: қолмен, гидравликалық, электрлі және ұзақтан басқарудың электрожүйесі;

Ұшу жүктемелері;

Балансировка және жинақтау.

Роторды синхрондау;

Ротордың бас және құйрық қанаттары;

Статистикалық және динамикалық теңгеру;

Тербеліс тіптері, тербелісті азайту тәсілі;

Жерүсті резонанс.

Тарту қорабы, бас және құйрық роторлары;

Ілініс, еркін дөңгелек блогы және ротордың тежегіші;

Ротор құйрығы тартуының білігі, жұмсақ жалғасу, мойынтіректер, тербелісті тұншықтырғыштар, аспалы мойынтіректер.

Конструкциялық беріктіктің ұшу жарамдылығына талаптары;

Конструкциялық классификация, бірінші, екінші және үшінші;

Істен шығу кезіндегі қауіпсіздік, өмір қауіпсіздігі, ақауларға төзімділік тұжырымдамасы;

Аймақтар және орналасқан тұсты анықтау жүйесі; Кернеу, деформация, майысу, сығылу, жылжу, бұрау, созылу, сақиналық кернеу, шаршаңқылық;

Желдетумен және дренажбен қамтамасыз ету;

Қондырғы жүйесімен қамтамасыз ету;

Найзағайдан қорғанысты қамтамасыз ету;

Пилонды, тұрақтандырғышты және шассиді қосу;

Орындық орнату;

Есіктер: конструкция, құрылғы, пайдалану және қауіпсіздік құрылғысы;

Терезе мен жел шыныларының конструкциясы;

Отын құю;

Өртке қарсы аралық қабырға;

Қозғалтқышты бекіту;

Конструкцияны құрастыру техникасы: тойтарма шегемен, болтпен, дәнекерлеумен;

Үстіңгі қабатты қорғау тәсілі – хромдау, анодирлеу және бояу;

Үстіңгі қабатты тазарту.

2

1

2

2

Ауаның қайнаркөзі, қозғалтқыштан ауа сору жүйесі мен жерүсті қайнаркөзін қосқанда.

Ауаны кондиционерлеу жүйесі;

Тарату жүйесі;

Ағыс пен темпертураны басқару жүйесі;

Қорғаныс және ескерту жүйесі.

Статистикалық қысымды тұтынушылар: биіктік өлшегіш, әуе жылдамдығының индикаторлары, тіктеп ұшу жылдамдығының индикаторлары.

Гироскоптар: авиакөкжиектер, жағдай командалары, жағдайды көрсеткіштер, көлденең жағдай индикаторлары, бұрылу және сырғанау индикаторлары, шұғыл бұрылуды үйлестіргіш.

Компастар: тікелей санау, алыстан санау;

Шабуылдау бұрышының индикациясы, құлдырау туралы ескерту жүйесі;

Пилот кабинасын шынылау;

ӘК басқа жүйелерін индикациялау.

Жүйенің орналасу және пайдалану негіздері:

Автопилот (АТА 22)

Байланыс (АТА 23)

Навигациялық жүйе(АТА 34)

Батареяларды орнату және пайдалану;

Тұрақты токты генерирлендіру;

Ауыспалы токты генерирлендіру;

Электрмен жабдықтаудың апаттық көздері;

Кернеуді реттеу; Электр тізбектерінің қорғанысы.

Қуатты бөлу;

Инверторлар, трансформаторлар, түзеткіштер;

Сыртқы/жерүсті қайнаркөздері.

Апатты-құтқару жабдықтарына қойылатын талаптар;

Орындықтар, қауіпсіздік белбеулері және байланатын белбеулер;

Суда құтқарудың апаттық жүйесі;

Кабинада орналасу, жүкті ұстап тұру қасиеті;

Жабдықтарды орналастыру;

Жолаушылар салонына өңдеу жүргізу.

2

2

Өрт пен түтінді анықтау және ескерту жүйесі;

Өрт қарсы жүйе;

Тест жүйесі.

Жүйенің орналасуы;

Отын бактары;

Жабдықтау жүйесі;

Апаттық төгу, желдету және дренаж;

Отын бактарын сақиналау және отын сору;

Индикация және ескерту;

Отынды үстемелеп құю және төгу.

Жүйенің орналасуы;

Гидравликалық сұйықтықтар;

Гидравликалық сауыттар мен аккумуляторлар;

Қысым туғызу: электрлік, механикалық, пневматикалық;

Апатты қысым туғызу;

Фильтрлер;

Қысымға бақылау жасау;

Қуаттарды бөлу;

Индикация және ескерту жүйесі;

Басқа жүйелермен қатынасы.

Мұзды қалыптастыру, классификация және анықтама;

Мұзданудан қорғау және мұздануды жою жүйесі: электрлік, ыстық ауаны пайдалану арқылы және химиялық;

Датчиктер мен дренаждарды қыздыру;

Сыпырғыш жүйесі.

Конструкция, амортизаторлар;

Жинау жүйесі және шығару – қалыпты және апатты;

Индикация және ескерту жүйесі;

Дөңгелектер, шина, тежегіш;

Дөңгелектерді бұруды басқару;

Жер және ауаны анықтау;

Юзбен және сумен қозғалу.

Сыртқы: навигациялық оттар, қону, рөлді бұру, мұз құрсанатын аймақ;

Ішкі: жолаушылар салоны, пилоттар кабинасы, жүк бөлігі;

Апаттық.

Жүйенің орналасуы;

Қайнаркөздер: қозғалтқыш/ӘКҚ, компрессорлар, резервуарлар, жерүсті қайнаркөздері;

Қысымға бақылау жасау;

Бөлу;

Индикация және ескерту;

«Радиоэлектрондық ықпалдастырылған модульдік жабдық» (IMA) модуліне типтік ықпалдастырылған функция, олардың арасында:

Клапандарды басқару, ауа қысымын басқару, ауа желдету және басқару, радиоэлектрондық жабдықтар бөлігін және пилоттар кабинасын желдетумен басқару, температурамен басқару, ауа қозғалысы кезінде байланыс, авиациялық және радиоэлектрондық жабдықтар байланысының тросшысы, жүктемені электрлендірумен басқару, торап қорғанысы автоматтарын іздеу, кіріктірілген бақылау жүйесі(BITE), отынмен басқару, тежегішпен басқару, шассидің алдыңғы тірегінің бұрылыстарын басқару, шассиді жинау және шығару, дөңгелектердің қысымын индикациялау, қатаң қысымды индикациялау, тежегіштердің температурасын бақылау және т.б

Орталық жүйе, торап компоненттері.

Техникалық қызмет көрсетудің орталық компьютерлері;

Мәліметтерді жүктеу жүйесі;

Электронды кітапхана жүйесі;

Баспа;

ӘК конструкциясына бақылау жасау жағдайы (ықтимал бүлінулерді іздеу).

Сақтаудың құрамдас бөліктері болатын тораптары мен бөлшектері, әдетте қағаз тасығыштармен қамтамасыз етілетін сандық ақпараттарды жаңарту және алу, микрофильмдер мен микрофиштер. Жүйеге ӘК бортындағы электрондық құжаттарды сақтайтын электронды кітапхана мен бақылаушы сияқты ақпараттық сақтау және жаңартушы ретінде анықталатын блок енеді. Ол басқа пайдалануға арналған блоктар мен компоненттерге енбейді және пилоттар кабинетіндегі принтерге немесе жалпы қолданыстағы дисплей сияқты басқа жүйелерге қосыла алады.

Типтік мысал Әуе қозғалысын басқару жүйесін мен ақпараттық басқару және Серверлік желілер жүйесін қосады.

ӘК жалпы ақпараттық жүйесі;

Пилоттар кабинасының ақпараттық жүйесі;

ӘК техникалық қызмет көрсету жағдайының ақпараттық жүйесі;

ӘК жолаушылар салонының ақпараттық жүйесі;

Басқа жүйелер.