Бай әКЕ, кедей әКЕ

116 
адамдар ӛтеді, сонда байқағаным, оларда және солардың ішінде ӛзімде 
де, жалпыға тән бір қасиет бар. Ол барлық адамдарда алып потенциал 
(әлеует, мүмкіндік) және таңғажайып дарын бар екендігі. Бірақ, 
барлығымызды ӛз күшімізге сенбеушілік тегерушілділігі жібермейді. 
Істің мәні механикалык ақпаратта емес, нактылығы ӛз күшімізге 
сенбеушілікте. Кейбір адамдарда, басқалармен салыстырғанда мұндай 
сезім анағүрлым артық сезіледі.
Мектепті аяқтау кезеңінде біздің кӛпшілігіміз, ӛмірдегі басты 
мәселе- ол жақсы бағалар емес екенін жақсы түсінеміз. Біздің 
әрқайсымыздын ішімізде батыл да және күшті қайсарлық бар. 
Сонымен қатар, бұның керісінше жағдайы: керек болса,
мүләймсіп тізе бүгушілік, солқылдақтық тағы бар. Ӛз мінезімнің 
осындай екі жағында. Вьетнамда әскери ұшқыш болған кезімде толық 
аңғардым. Бұлардың бір-біреулерінен артықшылығы жоқ.
Дегенменде, ұстаз ретінде менің аңғарғаным, адам баласының 
даналығы жолындағы басты кедергі - ол басы артық үрейлік пен ӛз-
ӛзіне сенбеушілік. Мені кейбір шәкірттерімнің сабақты біле тұра, 
соған жауап беруден қорқушылықтары ӛте капаландыратын еді. 
Ақиқатты ӛмірде, жетістікке ақылдылар емес, батырлар жетеді. 
Ӛзімнің жеке тәжірбиемде байқағаным, қаржылық дарындық, білім 
мен тапқырлықтан ғана емес, сонымен қатар батырлықтан да туады. 
Сабақ барысында, мен шәкірттерімді істе батыл болуға тәуекелділікке 
үйренуге шақырып, ӛз даналықтарын бойларындағы қорқыныш 
ӛздеріне сенбеушілік сезімін жеңіп, оны тапқырлық пен біліктілікке 
бағыттауға үгіттейтінмін.
Біреулері мұны оңай игерсе, екіншілерінің зәре-құттары 
қалмайтын. Менің кӛргенім, жұрттың кӛпшілігі, іс ақшаға тірелгенде, 
тәуекелділікке баспауды қолдайды. Маған: «Тәуекелдің не керегі 
бар?». «Мен неге ӛз уақытымды Қаржылық LQ құруға жұмсауым 
керек?», «Мен қаржы жӛнінде неге сауатты болуым керек?»-деген 
сұрақтарды жиі коятын.
Оларға менің беретін жауабым: Таңдауды қалап алу,- дейтінмін.
Біздерді үлкен ӛзгерістер күтуде. Мен бұл тарауды жас 

117 
ӛнертапқыш Александр Грейама Белланың тарихынан бастаған едім. 
Келешекте әлемде талай мұндай адамдар шығады. Жыл сайын ӛмірге 
жүздеген осындай Билл Гейтс және «Майкрософт» сияқты 
компаниялар келеді. Сонымен бірге жаңа банкроттар да, жұмыстан 
босатушылықтар мен кысқартушылықтар да келеді.
Сондықтан да, ӛзіңіздің қаржылық LQ-нi дамытуға неге 
уақытыңызды бӛлуіңіз керек?
Бұның жауабы, тек қана ӛзіңізге мәлім. Алайда, мен ӛзім мұны 
неге істеймін, оны Сіздерге айта алам. Мұны істейтін себебім: маған 
осындай қызықты кезеңде ӛмір сүру сәттілігі түсті. Мен болашақтағы 
ӛзгерістерді қорықпай, қуанышты сезіммен қарсы алуға даярмын. 
Мен, еңбекақыма қашан үстеме қосушылық болады, -деп алаңдамай, 
тебіреніспен табыс табуды қолға аламын. Біз бұрын-соңды болмаған 
кезеңде ӛмір сүрудеміз. Бірнеше ұрпақ ауысқаннан кейін, адам баласы 
ӛткен кезеңдерге талдау жасап, осы кезеңді қандай тамаша дәуір 
болған, -деп ой ӛрбітеді. Бұл ескінің ӛліп, жаңаның туып, ӛте қызықты 
және күтпеген жағдайларға толы заман болғанын кӛрсетеді.
Неге ӛзіңнің қаржылық LQ дамытуға уакытыңды бӛлуің керек?
Одан үлкен пайда табу үшін. Айта кету керек, мұндай жағдайда, 
уақытты бос ӛткізіп алу қауіпі бар. Біреулер еркін қорықпай алға 
жүзумен болады ал қалғандары шіруге айналған құтқару дӛңгелегіне 
жармасумен болады.
Осыдан 300 жыл бұрын, жер байлық кӛзі болатын. 
Сондықтан жері бар адам- ең бай адам, деп есептелетін. Ол уақытта 
алып заводтар құрылысы жүргізіліп Америка жер жүзіндегі билікті 
жаулап ала бастаған еді. Басты байлық ӛндірісте болды. Қазіргі 
кезеңде басты байлық ақпарат. Ең бай адам-ол қазіргі замандағы 
ақпаратқа ие болушы тұлға. Бұның проблемасы: ақпарат жер жүзінде 
жарық шапшаңдығымен пара-пар тез таралуы. Мұндай жаңа байлық 
түрін, жер немесе заводтар сияқты үлкен дуалдар мен қоршаулар 
арқылы тығып ұстауға болмайды.
Ӛзгерістер бұдан да үлкен шапшаңдықпен таралады. Жаңа 
миллионерлер саны шұғыл кӛбейеді. Сонымен қатар, сыртта 

118 
қалушылар да болады. Қазіргі кезеңде әліде болса, ескі ұғымдардан 
айырылғысы келмейтін кӛптеген адамдарды кездестіремін. Олар 
баяғы ескі қалыптың болғанын кӛксейді. Ӛзгерістерге олар қарсылық 
білдіреді.
Мен, жұмысын немесе үйін жоғалтқан, сол үшін техникалық 
прогрессті, экономиканы немесе жұмыс берушілерді айыптайтын 
кӛптеген адамдарды білемін. Ӛкінішке орай, мұндай проблемалар 
олардың ӛз бастарында екенін түсінбейді. Ескі идеялар-олардың басты 
пассивтері. Бұл пассив, себебі: осыған ұқсас идеялар-кешегі күннің 
активі екенін, олар аңғармайды. Ал бүгін, кешегі күн емес.
Бір кезде, мен адамдарды инвестиция салуға үйрету мақсатында, 
(ақша ағымы) атты ойынды ұйымдастырдым. Бір әйел бұл ойынға ӛз 
құрбысын ерте келді. Ол жұбайынан ажырасқан, ажырасу рәсімдерін 
ӛткізу барысында, кӛп жағдайлардан айырылып қалған енді соған бір 
жауаптарды іздеп жүрген адам екен.
Құрбысы осы ойын оған кӛмектеседі, деп шешкен екен.
Ал ойынның құрылысы, адамдарға ақшаның қалай жұмыс 
істеушілігін түсіндіруге арналған еді. Ойын барысында ойыншылар 
баланс есебінің, табыс және шығыс есебімен қандай байланыста 
болатындығын кӛреді.
Сіз, осы екі есеп арқылы «ақша ағымын» кӛріп, активтер 
колонкасындағы (бӛлігіндегі) айлық табысыңызды кӛбейте отырып 
және оларды айлық шығындарды жабатын дәрежеге жеткізіп, қалай 
байуға болатындығын кӛресіз. Мұны орындағаныңызда, Сіз 
«егеуқұйрық жүгірісі» жолынан шығып, «шапшаңдық жолына» 
түсесіз.
Мен айтқанымдай, бұл ойын бір адамдарға ұнайды, екіншілеріне 
ұнамайды, ал үшіншілері оның мағынасын түсінбейді.
Сӛйтіп, бұл әйел, шамасы ойын барысында, бірдеңеге үйренудің 
құнды 
мүмкіндіктерін 
аңғармай 
қалған. 
Ойынның 
бірінші 
айналымында, оның еншісіне «заттай» карточкада кӛрсетілген яхта 
тиді. Алдымен ол: «О, менде яхта бар!»,-деп қуанды. Содан кейін, 
оған құрбысы табыстар мен шығыстардың және баланс есебінің 

119 
сандары не кӛрсететіндігін түсіндіруге тырысқанда, ол ренжіді, себебі: 
математиканы ешуақытта сүймеген екен. Барлық ойыншылар, ол 
әйелге құрбысы қаржы есептерінің бір-бірімен және айлық табыспен 
қандай байланыста болатындығын түсіндіріп болғанша күтіп отырды. 
Соңында, яхта қанша ақша мӛлшерін «жеп» қойғанын ол түсінді.
Ойын жалғаса берді, ойын барысында кӛп ұзамай оның тыс орны 
қысқартылды, содан кейін баласы дүниеге келді. Сӛйтіп, ойынның бұл 
бӛлігінде, ол әйелдің жолы болмады. Ойын соңында оның құрбысы 
маған келіп айтқаны, ол ӛте ренжулі,- деді.
Ол сабаққа инвестицияға үйренуге келгенін айтып қайдағы бір 
ақылсыз ойынға қаншама уақытының текке кеткеніне ӛкінішті 
екендігі туралы айтты,- деді. Дегенмен, құрбысы оған, ӛзіне тереңірек 
үңіліп, отбасындағы ахуал, осы ойынмен ұқсастығы жоқ па екен? деп 
түсіндіруге тырысты. Осындай пікірді естіген соң, ол әйел тӛлеген 
ақшасын қайыруды талап етті. Оның ашуланғаны: ойын идеясы, оның 
ӛмірімен қандайда бір байланыстылықта болу мүмкіндігі, күлкілі 
жағдай, деп есептеді. Ақшасын қайтып алып, шапшаң шығып кетті. 
1984 жылдан бастап, мен мектепте оқытпайтындарды, жұртқа 
үйретіп миллиондаған табыс табамын. Мектепте негізінен лекция 
оқумен болады. Мен оны ешқашанда жақсы кӛрмейтінмін, ішім 
пысып, кӛңілім әр нәрселерге ауып отыратын.
1984 жылы мен ойын түрімен және оны инсценировка (сахналау) 
арқылы адамдарды оқытуды бастадым. Ересек оқушыларға ойын 
барысын, ӛз ӛмірлерімен салыстыруларына кеңес беретінмін.
Бұл ӛте маңызды, себебі: ойын Сіздің іс-қимылыңызды 
кӛрсетеді. Бұл лезде кері байланысты кӛрсететін жүйе. Лекция 
тындаудың орнына, Сіз ӛз ӛміріңізге бейімлелген жеке сабақ
аласыз
. 
Бірде, баяғы кетіп қалған әйелдің құрбысы маған телефон соғып: 
«оның құрбысы сабасына түсіп, ойынның тәртібі, шындығында оның 
ӛмірінің кейбір жағдайларымен ұқсастығының бар екенін түсінгені 
туралы айтты», -деді ол.
Бұл әйелдің жұбайы мен екеуінің яхталары болмаса да, басқаның 
барлығы бар еді. Оның ызасын келтіргені, күйеуі басқа жас әйелге 

120 
кетіп қалғандығында емес, 20 жыл бірге отасқанда активтердің ӛте аз 
мӛлшерде жиналғандығы еді. Енді ажырасқанда, нақтылы бӛлісіп 
алатын ештеңе болмапты. Жиырма жыл кӛңілді тұрмыс құрсада, одан 
бір, тоннадай ұсақ- түйек қажетсіз заттар ғана қалған.
Ойын барысындағы қаржылық есебінің цифрларының ызасын 
келтірунің себебі: оларды ол білмейтіндігін түсінді.
Оның ойынша, қаржы мәселелері- ол ер адамның ісі. Ӛзі үй 
шаруашылығымен, қонақтарды күтумен айналысқан, қаржыны күйеуі 
жүргізген.
Енді оның түсінгені, соңғы бес жыл бойынша, күйеуі одан 
ақшаны жасырып отырған. Оның ӛзіне ызалануының себебі: акшаның 
қайда кетіп жатқандығын білмеушілігімен қатар және басқа әйелдің 
бар екендігін сезбегендігі еді.
Үстел үстіндегі ойын тәрізді, ӛмір бізге лезде кері әсерін береді. 
Егерде осы байланысты тез игерсек, біз кӛп дүниеге үйренуіміз 
мүмкін. Жуырда мен әйеліме, химиялық тазартуға берген 
шалбарымның бүлініп, отырып қалғанын айттым жұбайым күліп, 
менің қарнымды түртіп, шалбар отырған жоқ сенің қарның ӛскен,- 
деді.
«Ақша ағымы» ойынының құрылуы, әрбір ойыншыға осы кері 
байланысты кӛрсету еді. Бұл Сізге таңдап, қалап алушылықты береді. 
Егерде Сіз ойын барысында яхта карточкасын суырып алғаныңызда, 
мынандай сұрақтар туады: «Ал енді не істеуге болады?». «Сізде 
қандай таңдау бар?». Мәселе осында.
Ойынның мақсаты: ойыншыларды ойлауға үйрету, әртүрлі 
каржылық мүмкіндіктерді пайдалану. Мен бұл ойынға мындаған 
адамдардың қатынасқанын бақыладым. «Егеуқұйрық жүгірісінен» 
шапшаң шығатындар бұлар цифрларды түсінетіндер және каржылық 
ой-ӛрістері кең тұлғалар. Олар әртүрлі қаржылық шешімдерді тез 
аңғарады. Ал цифрлармен «достығы» жоқ және оны түсінбейтін 
адамдарға, ойынға бӛлінген уақыт жетпей, сӛйтіп «егеуқұйрық 
жүгірісінен» шыға алмай қалады.
Бай адамдар жайшылықта, творчествовалық оймен қимыл жасап 

121 
және саналы түрде тәуекелге бел буады. Кейбір адамдар ойыннан кӛп 
ақша табады, бірақ оны қалай пайдалануды білмейді. Мұндай кісілер, 
ӛмірдің нақтылы жағдайларында да ӛздерінің қаржылық істерін 
нәтижелі жүргізе алмайтындықтарын кӛрсетеді. Басқалары ақшалары 
аз болса да, оларды басып озады.
Егерде Сіз, ӛзіңіздің қалауыңызды шектесеңіз, онда Сіз ескі 
илеялардан арылмағандығыңыздың белгісі. Менің мектепте бірге 
оқыған бір досым бар. Қазір ол үш түрлі жұмыста істейді. Осыдан 20 
жыл бұрын, ол менің класстас әріптестерімнің ішіндегі ең байы 
болатын. Жергілікті қант плантациясы жабылған кезде, оның істеп 
жүрген компаниясы да қоса жабылады. Бұл адамның басында, тек 
қана ескі ұғым үлгісі қашанда үлкен тырысушылықпен жұмыс істеу 
ғана қалып еді. Оның ендігі проблемасы сол, ол ӛзіне компанияда 
істеген дәрежесіндегідей. Соған сәйкесті жұмыс таба алмағандығы 
болды. Сондықтан, қазіргі істеп жүрген жұмысына, оның кәсіби 
біліктілігі ӛте жоғары, ал жалақысы ӛте тӛмен. Сӛйтіп, күн кӛру үшін 
оған үш жұмыста істеуге тура келген.
Мен, ойын кезінде ӛзіне «қажетті» карточкалар түспейді, деп 
ренжіген адамдарды да кӛрдім. Олар қолдарын қусырып, қарап 
отыратын. Қолдарына қашан қажет карточкалар түседі, -деп күтумен 
болатын. Сонымен қатар, «қажетті» карточкаларды қолдарына қалай 
түсіретіндікті білетін, бірақ ақшалары жоқтарды да кӛрдім. Олар 
"егеуқұйрық жүгірісінен" қалай тез шығатынын біледі, бірақ ақшам 
жоқ. -деп шағынып, қолын қусырып қарап отыратын. Айту керек, 
мұндай мысалдар ӛмірде де жеткілікті.
Жұрт тамаша мүмкіншіліктерді біледі, алайда оны жүзеге асыру 
үшін ақшалары жоқ. Ал, кейбіреулер жоғары бағалы карточкаларды 
суырып алып, оны дауыстап оқып, бірақ оның тамаша мүмкіндіктері 
бар екенін анғармайды. Оларда барлығы бар: ақша, оңтайлы жағдай, 
карточка, бірақ мүмкіншілікті соқыр адамдай кӛрмейді.
Мұндай адамдар, осындай мүмкіншіліктерді «егеуқұйрық
жүгірісі» шеңберінен шығуға арналған, қаржылық жоспарға қалай 
айналдыруға болатындығы туралы ештеңе білмейді. Мұндайлар ӛте 

122 
кӛп. Кӛпшілігі мұрнының астындағы тамаша мүмкіншіліктерді 
сезбейді. Бір жылдан кейін ғана, олар мұны түсінеді, бірақ бұл кезеңде 
басқалар бай болып та үлгереді. 
Қаржылық тапқырлық- ол әртүрлі шығу жолдарын кӛрушілік 
қабілеті. Егерде Сізге мүмкіншіліктер кӛрінбесе, онда қайткенде 
ӛзіңіздің қаржылық жағдайыңызды қалай жақсарта аласыз? Егерде 
Сізде мүмкіндік пайда болғанда, бірақ ақшаңыз жоқ, банк Сізге ақша 
бергісі келмейді, сонда бұл мүмкіншілікті калай пайдалануға болады? 
Егерде іс, Сіздің күткеніңіздей болмай шыққанда, осы сәтсіздікті 
миллион кӛлемінде табыс әкелетіндей қылып, сәтілікке қалай 
ауыстыруға болады?
Міне, қаржылық тапқырлық, деген осы. Әңгіме, істің не 
болғанында емес, ол Сіздің осындай ахуалдан шығу үшін, қанша және 
қандай қаржылық шешімдер қабылдауыңызда. Бұл Сіздің қаржы 
мәселерін шешудегі тапқырлық ойыңыз. Жұрттың кӛпшілігіне бір-ақ 
шешім мәлім: тегеурінді жұмыс, ақша жинау және басқалардан қарыз 
алу.
Адамға қаржылық тапқырлық не үшін қажет? -деген сұрақ туады. 
Ӛзіңіздің құт- берекеңіздің ұстасы болу үшін қажет. Туған 
мүмкіншіліктерді, ӛз пайдаңызға бағыттап, жетістікке қол жеткізесіз. 
Табыс - уақытша дүние екені жұрттың кӛпшілігіне белгісіз. Ол ақша 
тәрізді. Егерде Сіз ақша үшін жұмыс істемей, табысты болғыңыз 
келсе, онда Сізге қаржылық тапқырлық қажет. Егерде Сіз «қажетті» 
жағдай қолыңызға қашан түскенше күтуде жүрсеңіз, оны ӛмірбақи 
күтуде боласыз.
Біздің бала кезімізде, бай әке Майк екеуімізге: «Ақша -ол 
нақтылы дүние емес», -деп жиі айтатын. Ол қейуақытта, біздің 
алғашқы рет жезден «ақша жасауымызда» қаншалықты ақша 
құпиясына жақын келгенімізді еске салатын. «Кедейлер мен орта 
класс ӛкілдері ақша үшін жұмыс істейді. -дейтін ол. Ал байлар 
ақшаны ӛздері жасайды. Сендерге ақша неғұрлым нақтылы зат болып 
кӛрінсе, солғұрлым ол үшін тырысып жұмыс істейсіңдер. Егерде 
сендер акшаның нақтылы зат емес екенін білсеңдер, онда тез байып 

123 
аласыңдар», деп ескертетін еді.
Ал, сонда ақша деген не, егерде ол нақтылы зат болмаса? деп біз 
таңданатынбыз.
Бұл сол, нені сол, деп тануға келіскеніміз бойынша,деп жауап 
берді бай әке. Біздегі бар ең құдіретті және құнды актив ол ақыл-ой. 
Егерде ол жақсы жаттықтырылған болса, бір секундтің ішінде 
нақтылы жағдайда. Сіз ӛзіңізге ғаламат байлық жасай аласыз. Тіпті 
корольдер мен королевалардың осыдан 300 жыл бұрын түстеріне де 
енбеген байлық, дер едім.
Ұрпақтан-ұрпаққа 
сӛз 
арқылы 
ғана 
айтылып 
келген, 
жаттықтырылмаған ой-жалаңаш кедейлікті ғана тудырады.
Ақпарат дәуірінде ақша мӛлшері экспонент бойынша ӛседі. 
Кейбіреулер «ештеңесіз» жәй ғана. Идеялар мен шарттар арқылы 
байды. Егерде Сіз биржада сауда жасап, ӛмір сүретін адамдардан 
сұрасаңыз, олар үнемі осылай істейтіндіктерін айтқан болар еді. Кӛп 
жағдайда ешнәрсесіз-ақ бір секундтің ішінде миллион табыс табуға 
болады. Менің «ештеңесіз» дегенімде, ол ақшаның қолдан-қолға 
ӛтпеушілігін айтамын. Барлығы келісім бойынша жасалады, мысалы: 
биржа затындағы қол сілтеушілік белгі бойынша; Торонтодан 
алынған, Лиссабондағы сатушының экрандағы дабылы бойынша; 
акцияны сатып алып және оны сату үшін, брокерге телефон соғу 
сияқты кимылдар. Қолдан-қолға ӛткені ақша емес, тек қана келісімдер 
ғана.
Қаржылық тапқырлықты неге дамыту керек?
Ол Сізге ғана белгілі. Мен мұнымен неге айналысатынымды. 
Сізге айта аламын. Мұны істейтінім, мен тез ақша тапқым келеді және 
оны ылғи да жүзеге асырамын. Бұл ғажайып білім.
Мен ӛзімнің қаржылық LQ дамытуымның себебі: ол әлемдегі 
ғажайып әрі ғаламат ойынға қатынасып, жеңіп шығу мақсаты. Адам 
эволюциясының даму барысында, осындай бұрын-соңды болмаған 
қазіргі кезеңінде -адамдардың бұлшық етпен емес, ақыл-оймен жұмыс 
істейтін уақытында, ӛзімнің бір кішкентай ғана үлесімді қосқым 
келеді. Нақ осы кезде тарих жасалынады. Бұл біршама қорқынышты 

124 
да және ӛте қызықты да. Міне сондықтан, мен ақшамды ӛзімнің 
қаржылық тапқырлығыма салып, ӛзімнің қуатты активімді үнемі 
дамытып отырамын. Мен қашанда алға ұмтылушы жұрттың арасында 
болғым келеді, ӛйткені олардың соңдарында жүргім келмейді. 
Ақшаны калай жасауға болатындығы жӛнінде, мына бір қарапайым 
мысалды қаралық.
1990 жылдардың басында, мен тұрған Финиксте экономиканың 
жағдайы ӛте нашар дәрежеде болатын. Мен, теледидардан "Қайырлы 
таң Америка" атты хабарды қарағанымда, бір каржылық жоспарлау 
маманы ӛзінің алғы сӛзін, алдағы күтіп тұрған қайыршылық жағдайды 
болжамдап суреттеуден бастап еді. Ол «ақша жинаңдар», -деп кеңес 
берді.
«Әр ай сайын-100 доллардан салыңдар. Содан 40 жылдан кейін, 
мультимиллионер боласыңдар», -деді ол. Әрине, ай сайын ақшаның 
бір бӛлігін салып отыру жаман іс емес. Мұны кӛпшіліктің барлығы да 
біледі. Бірақ, мұның проблемасы: адам маңайында не болып 
жатқандығын байқаудан калады. Ол ақшаны кӛбейтудің ірі 
мүмкіндіктерін ӛткізіп алады. Ӛмір оны айналып ӛтеді. Мен жоғарыда 
айтып ӛткенімдей, ол уақытта экономика ауыр болатын.
Инвесторлар үшін нарықтың мұндай жағдайы ӛте тиімді. Менің 
ақшамның бір бӛлігі биржада, басқасы кӛп пәтерлі үйлерге салынған 
еді. Қолма-қол ақша қолда ӛте аз болатын. Маңайдағылардың барлығы 
сатылып жатқанда, мен керісінше сатып ала бастадым. Мен ақшамды 
үнемдеген жоқпын, оларды салу мен болдым.
Біз әйеліміз екеуіміз, осындай шапшаң ӛсуші нарыққа бір 
миллионнан астам долларды қолма-қол салдық. Бұл инвестиция сату 
үшін ең ұтымды жағдай еді. Мен осындай ұсақ мәмілелерден 
(сделкалардан) бас тарта алмадым. Бұрын 100 мың доллар тұратын 
үйлер, енді 75 мың долларға сатыла бастады. Бірақ, оларды 
жылжымайтын мүлік саудасы жӛніндегі жергілікті агенттігінен сатып 
алмай, соттың жанына орналасқан, банкроттық істерді қарайтын 
заңгердің кеңсесінде жұмыс істеуге кірістім. Оның пайдасы: бұл 
жерде 75 мың доллар тұратын үйді, кей уақытта 20 мың долларға, 

125 
тіпті одан да кем бағаға сатып алуға болатын еді. Бір досымнан үш 
айға, үстіне 200 доллар қосып беретін уәдемді беріп, қарызға екі мың 
доллар ақша алдым. Оны қолма-қол тӛленген чекке айналдырып, 
заңгердің қолына тапсырдым.
Мәміле (сделка) жасалынып болғанша, сондай қымбат үйді 
небәрі 60 мың долларға қолма-қол ақшасыз сатылатындығы туралы 
газетке хабарлама бердім. Телефонда маза болмады.
Нақтылы мүмкіншіліктері бар сатып алушылар да табылды, 
сӛйтіп үй қалай заңды түрде менің меншігіме айналғанда барып, сатып 
алушыларға үйді кӛруге шақырдым. Нағыз у-шу енді кӛтерілді, 
сонымен екі минуттың ішінде үй сатылып болды. Мен мәміле (сделка) 
жасау үшін, сатып алушыдан 2,5 мың доллар сұрадым, маған сол 
жерде оны қолма-қол тӛледі. Мұның 2 мың екі жүзін, досыма 
қайтардым. Досымда, сатып алушыда, заңгерде және мен ӛзім де, 
бәріміз қуанышты жағдайда қалдық. Сӛйтіп, мен 20 мың тұратын үйді, 
60 мың долларға саттым. Бұл 40 мың доллар ақша менің активтер 
колонкама (бӛлігіне) түсті. Осындай ақша табу үшін, небәрі бес сағат 
қана уақыт кетті.
Енді Сіз қаржы туралы сауатты болып, цифрларды түсінетін 
болғандықтан, мен Сізге неге бұл ақша «ойлап табылған» екенін схема 
бойынша кӛрсетемін.

жүктеу/скачать 1,29 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: