Информатика бойынша сабақтан тыс және сыныптан тыс жҧмыстар

29 
Информатика пәнінің кӛп жақтылығын ескере отырып, оқушыларға тек қана 
дәрістік тәрбие беріп қана қоймай, сонымен бірге сыныптан тыс немесе сабақ 
ӛту барысында әртҥрлі ғылыми жаңалықтарды пайдалану арқылы білім 
деңгейін кӛтеруге болады. 
Информатикадан сабақтан тыс жҧмыстарды ҧйымдастыру әдістемесіне 
жҥргізілген талдаулар факультативтік сабақтар мен олимпиадалар ӛткізу 
мәселесімен ғана шектеледі. Бҥгінгі ақпараттық қоғамда ӛмір сҥруге лайық 
жан-жақты дамыған жек тҧлғаны қалыптастыру ҥшін мектепте оқылатын 
пәндер бойынша оқушының шығармашылық қабілетін дамытатын әртҥрлі 
сабақтан тыс жҧмыстар ҧйымдастыру қажет екені белгілі. Осындай жҧмыс 
тҥрі информатика курсы бойынша жҥргізілетін сабақтан тыс жҧмыстардың 
бірі-оқушылардың 
ғылыми-зерттеу 
жҧмысын 
ҧйымдастыру 
болып 
табылады. Информатика пәні бойынша сабақтан тыс жҧмыстардың 
зерттеуге арналған еңбектер ӛте аз, тіпті жоқтың қасы деуге болады.Бҧл 
мәселе оқушылардың тҥрліше ойлау, шығармашылық қабілеттерін дамытуда 
маңызды рӛл атқарады. Оқушылардың шығармашылық қабілетін 
дамытатын информатика пәнінен ғылыми-зерттеу жҧмысын ҧйымдастыру 
әдістемесін жасау информатиканы оқыту әдістемесін жасау информатиканы 
оқыту 
әдістемесі 
теориясында 
негізгі 
мәселелердің 
бірі 
болып 
табылады.Оқушылардың 
шығармашылық 
қабілетін 
дамыту 
ҥшін 
информатиканы оқыту процесінен тыс оқу жҧмыстары ҧйымдастырылуы 
тиіс. Информатика пәнінен ӛткізілетін оқушылардың ғылыми-зерттеу 
жҧмысының мазмҧны мен ӛтлізілу формасын оқытушылар қадағалауы тиіс 
Сыныптан тыс жҧмыс ҧғымы ӛте кең. Сыныптан тыс жҧмыс – бҧл 
мҧғалімдер мен оқушылардың сыныптан тыс әртҥрлі іс-әрекеттері мен іс – 
шараларын ҧйымдастыру болып табылады. Ол мазмҧны, бағыты, әдісі, 
тағайындалуы, формасы мен жолдары жағынан білімділікті қажет етеді. 
Оқушылардың информатика пәніне қызығушылығын арттыру, ой-ӛрісін 
және танымдық қабілетін дамыту, шығармашылыққа баулу, ӛз ойын еркін
жеткізе білу және ӛткенді шапшаң еске тҥсіру дағдыларын қалыптастыру 
мақсатында ӛтілетінг сыныптан тыс жҧмыстардың маңызы зор. 
Информатикадан сыныптан тыс жҧмыстар компьютер мен ақпараттық 
технологияларды қолдану мҥмкіндіктерін беретін пәнаралық байланыс 
іспеттес. Компьютерді қолданып басқа пәндерден сыныптан тыс шаралар 
ӛткізу оқушылардың дҥниетанымен қызығушылықтарын арттыра тҥседі. 
Сыныптан тыс жҧмыс – бҧл педагогтардың мектеп оқушыларының 
сабақтан тыс уақыттағы әртҥрлі « іс-әрекеттері мен іс – шараларын » 
ҧйымдастыру. 
Сыныптан тыс жҧмыс – сабақтан тыс уақыттағы мектепте ӛткізілетін 
және оқу жоспарына кіретін әртҥрлі оқу — тәрбиелік іс – шаралар. 
Сыныптан тыс жҧмыстардың мақсаттарымен міндеттері. 
Мектептегі тәрбие жҧмысының негізгі бӛлігі болып саналатын сыныптан тыс 
жҧмыстар – баланың ӛмірге қажетті әлеуметтік ортадағы тәжіибесі мен 
қоғамдық қҧндылықтарды қабылдауын қалыптастырады. 

30 
Сыныптан тыс жҧмыстар келесі мәселелерді шешуге бағытталған: 
1. Баладан жағымды «Мен» — тұжырымын қалыптастыру, бұл келесі 
факторларға байланысты:
А) Ӛзіне басқа адамдардың жақсы кӛз қараста екендігіне сенімділігі; 
Б) Ӛзінің белгілі тақырып немесе қызметті меңгеретініне сенімділігі; 
В) ӛзінің маңызды орын алатынын сезіну. Жағымды «Мен» — тҧжарымы 
баланың ӛзіне, ӛзін бағалауға, жеке тҧлға ретінде қалыптасып дамуында оң 
әсер етеді. 
Тҥрлі формадағы сыныптан тыс жҧмыстар баланың кҥнделікті сабақта 
байқала бермейтін қабыілеттері мен мҥмкіндіктерін ашады. Сыныптан тыс 
жҧмыстың әртҥрлі болуы баланың ӛзіне сенімділігін, ӛзін дҧрыс бағалауын, 
ӛз іс — әрекетін бақылауын қалыптыстырады. Сонымен қатар әртҥрлі 
жҧмыстар баланың іс – тәжірибесімен дағдысын, адамдар қызметінің 
әртҥрлілігі туралы білімі мен біліктілігін арттырады. 
2.
Ұжымдық жұмыс жасау тәжірибесі мен серіктестік дағдысын 
қалыптастыруға жағдай туғызу.
Оқу ҥрдісінде сыныптан тыс жҧмыстарға қарағанда ҧжымдасып жҧмыс істеу 
мҥмкіндігі аз. Сынаптан тыс жҧмыстарда оқушылар бір-бірімен барлық 
жағынан қарым-қатынаста болады. 
Әртҥрлі сыныптан тыс жҧмыстарды оқушылар ӛзінің жаңа қабілеттерін 
ашып қана қоймай, ҧжымдасып жҧмыс істеуге ҥйренеді. 
3.
Әлеуметтік қызметтер қажеттіліктерін қалыптастыру.
Бҧл тікелей әртҥрлі қызметтер тҥрімен танысуға байланысты. Сыныптан тыс 
жҧмыстарды қоғам қажет ететін тҥрлі қызметттерді ҧйымдастыру мҥмкіндігі 
бар, бҧл жағдай әсіресе теріс жолға тҥскен жасӛспірімдердің 
( алкоголь,нашақорлық, тәртіп бҧзушылық т.б.) кӛбеюімен кӛкейкесті болып 
тҧр. 
4.
Әлемтанудағы 
адамгершілік 
эмоциональдық, 
еріктілік 
компоненттерін қалыптастыру.
Сыныптан тыс жҧмыстарда рухани адамгершілік қасиеттер мен 
қҧндылықтарды дәріптеу жақсы жолға қойылады. Ол оқушыларды ӛнермен 
байланыстырады. 
5.
Танымдық қызығушылықтарды дамыту.
Сыныптан тыс жҧмыстардың бҧл міндеті оқу ҥлгісіндегі және оқудан тыс іс-
әрекеттердің біртҧтас екендігін білдіреді, ӛйткені сыныптан тыс жҧмыстар 
оқу ҥрдісіндегі тәрбие жҧмысы сонымен қатар оқу ҥрдісінің тиімділігін 
арттыруға бағытталған. 
Сыныптан тыс жҧмыстағы оқушылар қызығушылығын тәрбиелеу маңызды 
мәселелердің – мамандық таңдау мен еңбекке кәсіпке баулуды шешеді. 
6.Оқушылардың бос уақытын ұйымдастыру.
Қазіргі кезде келеңсіз жағдайларды алдын алуда баланың бос уақытын 
педагогиканың ҧйымдастыру қажет. 
Оқушылар тәртәбі олардың бос уақытын қалай ӛткізетіндігіне байланысты 
екендігі анықталған. Ҥлгермеуші оқушыларды сыныптан тыс жҧмыстарға 

31 
тарту оларды оқуына кедергі келтіреді деген ҧғым дҧрыс емес. Қайта сол 
оқушылардың бос уақытын тиімді пайдалануына кӛмектесу қажет. 
Информатикадан бастауыш сыныптағы сыныптан тыс жҧмыстарды 
ҧйымдастырғанда оқушылардың дҥниетанымын кеңейту мен ӛмірмен 
байланыстылығын ҧғындыруды мақсат етіп алған жӛн. Кіші сынып 
жасындағы балалар назарының тҧрақсыз болып келуі олармен ӛткізілетін 
жҧмыстың эмоциональды және жарқын болуын талап етеді. Ондай іс – 
шаралардың ойын тҥрінде ӛткені тиімдірек. Бастауыш сыныптардың 
қызығушылықтары айқындалмағандықтан сыныптан тыс жҧмыстарға тек 
біразы ғана қатысады. Және бҧл оқушылар ҧжымдасып жҧмыс істеуге 
дағдыланбаған болып келеді, сонымен қатар ӛз кҥштеріне деген 
сенімсіздіктері басым, әрі ӛз бетімен жҧмысқа да ҥйренбеген. Сондықтан 
сыныптан тыс жҧмыс бастан аяғына дейін мҧғалім басшылығымен ӛтуі тиіс. 
Орта буындағы сыныптардағы сыныптан тыс жҧмыстарды олардың 
осы уақыт ішінде алған білімдеру мен ӛмірлік тәжірибелерін ескере отырып 
ҧйымдастыру қажет. Бҧл жастағы оқушылар әр нәрсеге қҧмар болып келеді, 
ӛздерінің кҥші мен білім кӛрсеткілері келіп тҧрады. Қиын жағдайларда ӛз 
ойлары мен идеяларын батыл айта алады. Орта буында оқушылар ӛз 
еріктерімен қалаған ҥйірме, қосымша сабақтарға қатысып жҥреді. 
Мҧғалімнің міндеті — әрбір жасӛспірімге ӛз қызығушылығын 
қанағаттандыра отырып ары қарай ӛз қабілетінің дамуына ҥлес қосатын 
сыныптан тыс жҧмыс тауып беру. 
Жоғары сынып оқушылары – бҧлар болашақ жоғары және арнайы оқу 
орындарының студенттері, сонымен қатар ӛнеркәсіп пен қызмет саладағы 
болашақ жҧмысшылар. Олар физикалық және моралдық тҧрғыдан жетілген 
жәіне жоғары талап қоя алатындай физикалық жағынан да, ақыл-ойы 
жағынан да жҧмыс істеуге дайын болады. Олар ӛздері ӛз-ӛзін ересек санап, 
ӛз бос уақыттарын ӛздері ҧйымдастыруға және оны тиімді әрі пайдалы 
ӛткізуге тырысады. 
Информатикадан сыныптан тыс жҧмыстар компьютер мен ақпараттық 
технологияларды қолдану мҥмкіндіктерін беретін пәнаралық байланыс 
тҥрінде ҧйымдастырылады. Тҥрлі формадағы сыныптан тыс жҧмыстар 
оқушының кҥнделікті сабақта байқала бермейтін жеке қабілеттері мен 
мҥмкіндіктерін ашады. Сыныптан тыс жҧмыстың әр тҥрлі болуы оқушының 
ӛзіне сенімділігін, ӛзін дҧрыс бақылауын қалыптастырады, сонымен қатар 
әртҥрлі жҧмыстар оқушының іс-тәжірибесі мен дағдысын, білімі мен 
біліктілігін арттырады. Сыныптан тыс жҧмыстарда оқушылар бір-бірімен 
барлық жағынан қарым-қатынаста болады. 
Сыныптан тыс кездегі информатикадан шығармашылық қабілеттіліктің 
даму тәсілдері осы салада жинақталған педагогикалық тәжірибеге, нақты 
педагогикалық материалдарды ҧйымдастыруға, оқыту тҧжырымдамасына, 
дидактикалық 
принципке 
байланысты 
екені 
кӛрініп 
тҧр. 
Осы 
айтылғандардың негізінде, алдымен сыныптан тыс жҧмыстарды дҧрыс 

32 
ҧйымдастыру мәселесі қойылады. Ол ҥшін сыныптан тыс жҧмыстардың 
мақсатын, міндетін және қызметін айқындап алу керек. 

жүктеу/скачать 1,47 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: