Байганова А. М., Наурызова Н. К. Информатиканы оқыту әдістемесі (оқу құралы) Актобе, 2020

121 
циклдік алгоритмдерді программалауды ҥйрету. 
Оқушылардың біліміне қойылатын талаптар
: Оқушылар берілген есептің 
шартына қарай цикл ҧйымдастырудың қандай операторын қолданған тиімді 
екенін анықтап, оны программалай алуы керек. 
Жоспар: 
1.
Циклдік алгоритмдерді пограммалау. 
2.
Циклдік операторлар 
3.
Циклдік операторлардың жазылу ережесі, мысалдар 
Python программалау тілінде цикл операторының екі тҥрі қарастырылады: 
while
және
for. 
While
цикл операторы (цикл «әзір») әрекеттер тізбегін шартты ӛрнек 
нәтижесі ақиқат мән қабылдаса орындайды. Қайталанушы оператордан 
кейін қайта шарт тексеріледі. Егер шарт ақиқат болмаса онда
қайталану(цикл) тоқтатылады. Шартты ӛрнек цикл денесінің алдында 
жазылады және тексеріледі. Әдетте 
While
цикл операторы циклдың 
қайталану саны белгісіз болған жағдайда қолданылады. 
Жалпы түрде жазылу формасы: 
while 
шартты өрнек: 
операторлар блогы 
 
Мысалы, келесі программа фрагменті 1ден 10 ға дейінгі барлық сандарды 
экранға шығарады: 
i = 1 
while i <= 10: 
print(‗i=‘ i ) 
i += 1
Егер цикл денесі бірнеше операторлардан тҧратын болса онда олар бір 
деңгейде жазылуы керек. Алдыңғы мысалда цикл денесі екі оператордан
тҧрады.
While 
операторының кеңейтілген тҥрінде else қызметші сӛзі 
қолданылады.
Жалпы жазылу формасы:
while 
шартты өрнек: 
оператор1 
else
оператор2
Шарт орындалмаған жағдайда, else қызметші сӛзінен кейінгі оператор 
орындалады. Else қызметші сӛзі кӛбіне циклді ҥзу операторларымен (break 
немесе continue) бірге қолданылады. Break инструкциясы цикл 
операторының жҧмысын тоқтады, ал continue ағымдағы циклдың
жҧмысын аяқтайды және while блогындағы шартты тексеруге кӛшеді.
Мысалы:
a = int(input()) 

122 
while a != 0: 
if a < 0: 
print('Теріс сан енгіздіңіз!', a) 
break 
a = int(input()) 
else: 
print('Теріс сан енгізілген жоқ') 
Бҧл программада қолданушы теріс сан енгізген жағдайда цикл тоқтайды. 

жүктеу/скачать 1,47 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: