Балабақшадағы ерекше білім беруді қажет ететін балаларға арналған түзету-дамыту жұмыстарын ұйымдастыру
Түзету-дамыту бағыты келесілерден тұрады
жүктеу/скачать 58 Kb.
|
1 2
Байланысты:Балабақшадағы түзету жұмыстары
| Түзету-дамыту бағыты келесілерден тұрады:
• айрықша білім беру қажеттіліктеріне сәйкес ДМШ балалардың дамуына арналған оңтайлы түзету бағдарламаларын, әдістемелерін, әдістерін және оқыту амалдарын таңдау: мамандардың дамудағы бұзылуларды және оқудағы қиындықтарды еңсеруге қажетті жеке және топтық түзету-дамыту сабақтарын ұйымдастыруы және жүргізуі; • жоғары психикалық атқарымдарды түзету және дамыту, баланың эмоциялық-жігерлі және тұлғалық өрістерін дамыту және оның мінез-құлқын психологиялық әдістермен түзеу, психожарақаттаушы жағдайлардағы жағымсыз өмір сүру шарттарында баланы әлеуметтік қорғау. Ақпараттық-ағартушылық бағыт қарастырады: • ағартушылық қызметтің түрлі түрлері (дәрістер, әңгімелесулер, баспа материалы, түрлі санаттағы ерекше білімді қажет ететін балалардың жеке-типологиялық ерекшеліктерін түсіндіру бойынша педагогтар мен ата-аналарға тақырыптық сөз сөйлеулер жүргізу). Бұл бағытта педагогтердің де, ата-аналардың да логопедтік сауаттылығын арттыруға ықпалдасатын ақпараттық-оқыту құралдары мен амалдары қолданылады. Кеңес беру қызметі келесілерді қамтиды: • білім беру үрдісінің барлық қатысушыларына ортақ, ерекше білімді қажет ететін балалармен жұмыс істеудің негізгі бағыттары бойынша бірлескен негізделген ұсынымдарды жасау; • ерекше білімді қажет ететін балалармен жұмыс істеудің жекелей-бағдарланған әдістері мен амалдарын таңдау бойынша мамандардың педагогтерге кеңес беруі; • ерекше білімді қажет ететін баланы тәрбиелеу стратегиясын және түзете оқытудың амалдарын таңдауда отбасыға кеңесшілік көмек беру. Жалпы тіл кемістігі бар құрамдастырылған бағыттағы топтарда түзету жұмыстарының жүйесін құруда мамандардың бірлескен қызметі педагогтар өздерінің баламен жұмысын жалпы педагогикалық қағидаттардың негізінде жекеше емес, әрқайсысының әсерін толықтыра және тереңдете отырып жасайтындай етіп жоспарланған. Мамандармен жобаланған бірлескен түзету-педагогикалық жұмыстардың бірыңғай кешені қозғалу және сөйлеу өрістерінің қалыптасуына және дамуына бағытталған. Сабақтардың мазмұны, ұйымдастырылуы және әдістемелік амалдар бағдарламаның бөлімдері бойынша мұғалім-логопедтің жұмысы барысында балалардың жинақтаған нақты түсініктері мен сөйлеу тәжірибесін ескере отырып, түзете оқытудың мақсаттарымен анықталады. Түзету-дамыту қызметінің жүйесі жұмыстың жекеше, фронтальды түрлерін, сондай-ақ арнайы ұйымдастырылған кеңістіктік-сөйлеу ортасында жалпы тіл кемістігі бар балалардың өзіндік жұмысын қарастырады. Барлық мамандар барлық түзету-дамыту жұмыстарының ұйымдастырушысы және үйлестірушісі болып табылатын, әріптестерімен бірге блокты біріктірілген күнтізбелі-тақырыптық жоспар құратын, көкеттік-тілдік тыныс алудың қойылымын, дыбыстап айтуды түзетуді, оларды автоматтандыруды, дифференциациялауды, оларды өзіндік сөйлеуге енгізуді жүзеге асыратын, режимдік кезеңдерді және тікелей ұйымдастырылған білім беру қызметін логопедтеуге, өз кезегінде бұл балалардың тұлғалық өсуіне, сенімді мінез-құлықтың, лайықтылық сезімінің қалыптасуына, құрдастарының, ересектердің ортасына бейімделуге, ал әрі қарай – мектепте сәтті оқуына көмектесетін, балалардың сөзжасам және сөзді түрлендіру дағдыларын іс жүзінде меңгеруіне ықпалдасатын мұғалім-логопедтің басшылығымен жұмыс істейді. Лисина мен Ломовтың пікірінше, баланың психикалық дамуы мен жеке тұлға болып қалыптасуы ересек адаммен қарым-қатынас жасау процесінде, сонымен қатар Д.Б. Элькониннің пікірінше, баланың жетекші іс-әрекетіне негізделгенде мүмкін болады. ЕБҚ баланың дамуы қалыпты баланың дамуымен бірдей заңдылықтарға сәйкес келетіндіктен, белгілі бір жағдайлар жасалған кезде барлық балаларда даму мүмкіндігі болады (Л.С. Выготский, М. Монтессори). Осы ережелерге сүйене отырып, мен түзету-дамыту сабақтарының бағдарламасын жасадым, мұнда тапсырмалардың (ойындар мен жаттығулар) түрлері алынған диагностикалық мәліметтерді ескере отырып таңдалды. «Ойын - баланың рухани әлеміне өмір беретін идеялар мен тұжырымдамалардың ағыны құйылатын үлкен жарық терезе. Ойын - бұл қызығушылық пен ізденімпаздықтың отын тұтататын ұшқын»,-деп В.А.Сухомлинский айтпақшы, ойынның әрбір баланың өмірінде алатын орыны зор. Психологиялық түзету - дамыту жұмыстың ойын жаттығулары арқылы берілуі: мінез-құлықтың реттелмеуі, бала қобалжуы, қорқуы мен қарым-қатынас бұзылуында қолданылады. Мектепке дейінгі кезеңде ойын еркін әдіс ретінде қолданылады. Ойын жаттығулары бағыттау, қайта құру және бекітуге арналады. Ойын үстінде баланы асықтырудың қажеті жоқ, белсенділігін байқатқанда мадақтап отыру шарт. Педагогикалық процесте терапияның әр түрлі әдістері қолданылуы қажет: пәндік, сөйлеу, музыкалық арт-терапия, емдік гимнастика. Сонымен бірге қабылдау жаттығулары, ырғақты-қозғалыс белсенділігі және т.б пайдалы болып табылады. Ерекше білім беру қажеттіліктері бар балаларға әртүрлі сөйлеу сипатындағы дидактикалық ойындар ұсынылады. Логопедиялық ойындар - бұл сөйлеу дағдыларын дамытуға тікелей немесе жанама ықпал ететін әр түрлі тапсырмалар мен жаттығулар. Педагогикада ойындар екі кіші топқа бөлінеді: 1. Шығармашылық ойындар (режиссерлық, рөлдік ойындар, құрылыс материалдарымен ойындар,театрландырылған). 2. Ережелері бар ойындар (дидактикалық және қозғалыс). Сөйлеуді белсендіретін кез-келген ойын логопедиялық болуы мүмкін. Түзету жұмыстарына байланысты әр түрлі логопедиялық ойындар қолданылады: • артикуляциялық ойындар; • физиологиялық және сөйлеу тынысын дамытуға арналған ойындар; • саусақ ойындары; • фонематикалық естуді дамытуға арналған ойындар; • дауысты дамытуға арналған ойындар; • сөздің буын құрамын дамытуға арналған ойындар; • сөздік қорын кеңейтуге және сөйлеудің грамматикалық құрылымын жақсартуға арналған ойындар; • байланыстыра сөйлеуді дамытуға арналған ойындар. Сөйлеу ойыны - логопедиялық түзету жұмысының маңызды бағыты. Оқыту құралы функциясын орындай отырып, ойын балалардың ауызша және жазбаша сөйлеуін дамытудың негізгі құралдарының бірі болып табылады. Ойын кезінде балалар ойыннан тыс жерде қызықсыз және қиын болып көрінетін нәрсені ықыласпен және қызығушылықпен жасайды. Ойынның арқылы жасалатын сабақтарда әрдайым жақсы көңіл-күй болады. Мұндай іс-шаралардың мәні неде? Байсалды жұмыс ойын-сауыққа айналады. Ең бастысы -балаларды қызықтыру, ойын атмосферасын қалыптастыру. Ойындарды таңдау балалардың қабылдау және ойлау қабілеттерінің жас ерекшеліктеріне, сөйлеу дағдыларының деңгейіне, дербестікке, сөйлеу тәжірибесіне негізделген, олар балаларға түсінікті және қол жетімді болуы керек. Сөйлеу ойындары логопедиялық мақсаттарды ғана емес, олардың әрқашан білімдік және жалпы білім беру мақсаттарын көздейді: олар байқауды, қабылдауды, ойлауды, зейінді дамытады, сонымен қатар ұжымға деген дұрыс қатынасты дамытады. Ойын - күрделі, көпқырлы құбылыс. Сөйлеу ойындарында сөйлеу әрекеті ғана белсендіріліп қоймайды, сонымен бірге балалардағы барлық психикалық процестер, олардың эмоционалды-ерік саласы дамиды. Сөйлеу ойындарының маңызды рөлі сонымен қатар, олар өздерінің сәтсіздіктерін сезінетін балалардағы стресс пен қорқынышты жеңілдетуге көмектеседі, сабақ барысында жағымды көзқарас қалыптастырады. Бала мұғалімнің-логопедтің кез-келген тапсырмасы мен жаттығуын қуана орындайды. Демек, логпед баланың ауызша және жазбаша дұрыс сөйлеуін ынталандырады. Қолданылған әдебиеттер тізімі: Сулейменова Р.А. «Қазақстандағы МШ балаларға ерте түзету көмек жүйесі; жарыққа шығарудың және дамуының проблемалары» Алматы, 2001ж. Қазақстандағы арнайы білім беру журналы №4, 2013ж. Логопедия журналдары Зерде дамуы орташа және терең бұзылған балалардың сөйлеу тілін дамыту және сауаттылықа үйрету. Баряева Л.Б., Логинова Е.Т., Лопатина Л.В., Сүлейменова Р.А., Есенжолова Г.Ж жүктеу/скачать 58 Kb. Достарыңызбен бөлісу:
|
1 2