Балалар әдебиетінің ерекшеліктері

Ө.Тұрманжановтың «Қарабай-ау, Қарабай», «Мынау кір-кір қай бала?», «Ол беске, мен үшке оқимын», «Құйын», «Шекесі қанап жүреді» секілді өлеңдері бала тіліне, бала мінезіне, іс-әрекетіне құрылған. Бұл өлеңдерінде ақын бірде бұзық баланың өзін сөйлетсе, бірде өз атынан баланы сипаттай отырып, бүлдіршіндер бойындағы ұнамсыз қылықты әшкерелейді. Қарабай-ау, Қарабай!Шаш қойыпсың тарамай.Өсіріпсің қарамай,Басың бопты шарадай!Басты баптап күтпесең,Жүрмесін іске жарамай!Тазалық керек басқа да,Тазалық керек шашқа да,Тазалық керек асқа да,Болсайшы анау Сарадай. деп «Қарабай-ау, Қарабай» өлеңінде ұқыпсыз баланы сынайды.

Ақын мазақтамалары да көбіне тәрбиелік сипатпен ұштасып жатады. «Мынау кір-кір қай бала?» өлеңінде Тұрған деген баланың кір-қожалақ қалпын суреттей келе Айна ал да, қара айнаға!Айналып қара айнала!Дерсің сонда өзіңе:«Мынау кір-кір қай бала?» деп өзіне-өзін сынатады, өз үкімін өзіне айтқызады. Баланы шындыққа жүгіндіре сөйлеу – тәрбиешіл ақын мәнері. Демек ақын бала мінезін қызықтай отырып, бала сөзін өлеңге айналдыра отырып, баланың ұнамсыз мінезін әшкерелей отырып өлеңнің тәрбиелік мәніне ерекше назар аударады.

Қисық мінез қыңыр баланы кескіндеуде ақын сан алуан тәсілді қолданады. Бала мінезін беру үшін хайуанат табиғатындағы тентектікті әшкерелеуге барады. Қарағай мүйіз қара ешкі, Қызғаншақ, іші тар ешкі. Жаппай сүзіп жан-жақты, Жылады сенен бар ешкі. деген өлең жолдарынан жалқау, самарқау, сотқар балалардың мінезі аңғарылады. Ақынның мұндай өлеңдерінің кейбірі мысал жанрының еншісіне жатады.