Өкпеден тіндерге оттегінің өтуі. Негізгі тасымалдаушы – гемоглобин. Өкпе
капиллярларында оттегі гемоглобинмен бірігеді де, оксигемоглобин пайда болады. Өттегі
мөлшері гемоглобин мөлшеріне байланысты. Жаңа туған баланың қанындағы гемоглобин
үлкендердікіне қарағанда көп, сондықтан, оның оттек байланыстыру қасиеті де жоғары
болады. Бірақ, жаңа туған сәбиде кездесетін фетальды гемоглобин оттегіні тез өзіне
байланыстырып аладыда, оны тіндерге нашар береді, өйткені, фетальды гемоглобиннің
оттегіне туыстығы артықтау болып келеді. Сонымен бірге, организмді гипоксияға үйретіп,
қалыптастыра бастайды. Жаңа туылған нәрестелерде кездесетін көптеген аурулар қатқыл
дамиды, өйткені, гемоглобин метгемоглобинге жеңіл айналады. Гипоксия ұзаққа созылған
кезде фетальды гемоглобиннің жойылу процессі жеделденеді. Яғни, фетальды гемоглобині
бар «кәрі» эритроциттер тез жарылады. Гемоглобиннің оттегіні байланыстыру қабілеті,
сонымен қатар, температура, қанның РН және көмір қышқылының мөлшеріне байланысты
болады. Дене қызуы көтерілгенде, РН төмендегенде және көмір қышқыл газының
парциальды қысымы көбейгенде, оттегінің байланысы нашарлайды. Парциальды қысым
191
төмен болып келетін тіндер мен қан айналу шеңберінің капиллярларында оксигемоглобин
диссоциацияланып, өттегіні береді.
