«бастауыш мектептегі дүниетану пәнін оқытудың теориясы мен технологиясы»

67
1. «Дүниетану»   сабағын   оқыту   кезінде   көрнекі 
құралдар   мен   техникалық   құралдарды   пайдаланудың 
психологиялық педагогикалық негіздері.
2. Көрнекі құралдардың топтары мен түрлері.
3. Оқу - тәжірибе саласы.
4. Географиялық алаң.
1. «Дүниетану» сабағын оқыту кезінде көрнекі 
құралдар мен техникалық құралдарды пайдаланудың 
психологиялық педагогикалық негіздері
      Төменгі   жастағы   сынып   оқушыларының   жоғарғы 
нерв қызметтері шың мәніндей қоршаған  әлемнің нақты 
құбылыстарынан,   бейненің   суреттерінен,   заттардын,   яғни 
алғашқы   сигналдық   жүйелердің   тітіркенуінен   алынған 
тіккелей   туйсіктер   мен   елестетулерге   сүйенеді.   Балалар 
тітіркендіргіш   нәрселерді   тез   қабылдап   алады,   өйткені 
олар сезім органдарына тікелей әсер етеді. Сигналдардың 
екінші   бір   жүйесіне   сөз   жатады,   өйткені   тіл   єлі   де   сезім 
органдарын   тікелей   тітіркендіргіштердін   берік   нығаюын 
қажет   етеді.   Осыған   байланысты   алғашқы   сигналдын 
жүйесін пайдаланудың негізінде құрылған оқыту көбінесе, 
төменгі сынып оқушыларының жоғарғы нерв қызметіндегі 
жас   ерекшеліктермен   сәйкеседі   де   тәрбие   процесін 
маңызды   түрде   женілдетіп,   оқу   материалын   меңгеруге 
мүмкіндік   тудырады.   Жалпы   білім   беру   мектептеріндегі 
жаңа   заманғы   оқытудын   негізгі   мәселерінің   бірі   ретінде 
білімдерді   жеткізудін   жаңа,   аса   жетілген   тәсілдерін   іздеу 
көрініс   береді,   өйткені   бұлар   оқушыларға   біріншіден: 
зерттеліп отырған құбылыс жөнінде аса толық және нақты 
ақпарат берсе, екінші жағынан  оқыту процесін дамытып, 
жылдамдатты. Оқыту процесін жылдамдатудың қажеттігі 
жылдан   жылға   оқу   материалының   көлемінің   артуымен 
жүзеге асырылуда, ал бұл негізінен ғылым мен техниканың 
дамуының   ұлғаю   темпіне   және   сонымен   бірге,   қазіргі 
заманғы   қоғамның   қажетіліктеріне   де   байланысты 
болмақ. Осыған байланысты,  оқыту әдістерін дамытумен 

68
бірге   мектептердегі   оқу-тәрбиелік   процесске   оқытудың 
әртүрлі техникалық құралдары қарқынды түрде енгізілуде, 
оларға:   телекөрініс,   видеожазба,   дыбыс   жазбасы   т.с.с 
жатады.   Оқытушылар   үшін   ең   маңызды   мәселе:   осы 
құралдарды   әрбір   жекелеген   жағдайларға   қолдана   білу, 
сонымен бірге оқу материалын жақсы меңгеруге мүмкіндік 
тудыратын   осы   оқу   тәрбиелік   процесстерге   техникалық 
құралдарды   сәйкестендіре   білу.   Кейбір   материалдардың 
бір   бөлігі   оқытудың   көру   есту   тәсілдерінің   көмегімен 
меңгерілетін   сабақтың   жаңа   бір   типі   пайда   болды,   яғни 
мұнда   қарапайым   сабаққа   қарама   қарсы   алғашқы 
сигналдыњ   жүйеге   бағытталған   әртүрлі   тітіркендіргіштер 
қолданылады,   бұл   кезде   куш   негізінен   екінші   сигналдың 
жүйеге туседі, яғни мұндай сабақтардағы оқыту процессі 
негізінен   ауызша   ақпаратпен   байланысты   болады. 
Гигиенашылдардың   көптеген   зерттеулерінің   нәтижелері 
көрсетненіндей:   сабақта   көрнекі   құралдарды   пайдалану 
оқу   материалын   қабылдауды   женілдетіп,   балаларды 
жалықтырып   жіберуден   сақтап,   оқушылардын   жұмысқа 
деген   ќабілеттігін   сақтаумен   бірге,   оқыту   процессінің 
тілімді де нәтижелі болуына мүмкіндік тудырады. Сабақта 
техникалық   құралдарды,   онын   ішінде   теле   көріністерді 
пайдалану   кезінде,   оқушылар   зор   колемді   ақпараттарға, 
яғни   күрделі   ақпараттарға   да   ие   болады,   сондықтан 
оқушылар   бұған   аса   назар   аудару   керек.   Сонымен   бірге 
көру   және   есту   ақпараттар   ағынының   күрт   ұлгаюына 
байланысты оқушылардың көру және есту органдарына да 
түскен   күштін   салмағы   ауырлай   бермек.   Мұнын   бәрі 
оқытудын техникалық құралдарын пайдаланумен бірге оқу 
сабақтарын   уйымдастыруға   ерекше   назар   қоюды   талап 
етеді.   Оқытудағы   техникалық   құралдар   толығымен 
оқытушының   орнын   баса   алмайды.   Бұрынғыдай 
оқытушының айтқан сөздері оқушыларды оқытуда негізгі 
құрал   болып   қала   береді,   ал   оқытушының   сөздері 
техникалық   құралдарымен   уйлесе     отырып,   оқу 
материалын   меңгерудін   нәтижелілігі   мен   тиімділігін 

69
жоғарылатады.
“Дүниетану”   сабағына   жабдықтар   таңдап   алу 
кезінде   төменгі   мектеп   оқушыларының   жас 
физиологиялық   ерекшеліктерін   ескеру   керек.   Парта, 
стол,   стул,   сынып   тақтасының   µлшемдері   сияқты 
жалпы гигиеналық талаптар ғана емес, сонымен бірге 
төменгі   мектеп   жасындағы   балалардың   көрнекі 
құралдарды
 
қабылдаудағы
 
психологиялық 
ерекшеліктерін   де   ескерген   жөн.   Бұл   жабдықтар 
“Дүниетану” жөнінндегі оқу жұмысының әдістері мен 
формаларына   және   мазмұнына   сәйкес   келүін   талап 
ету керек. Мұнда кабинетті жаңа заманғы ғылым мен 
техниканың   жетістіктері   мен   сәйкестеп   жабдықтау 
керек.

жүктеу/скачать 0,51 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: