Баяндама томас Хельм Баяндама Қазақстандағы діни сенім бостандығы туралы
жүктеу/скачать 14,74 Mb. Pdf көрінісі
|
KAZ Fin
- Бұл бет үшін навигация:
- Діни білім алу
| Партияларға тыйым салу
Кемсітушілік тек қана әлеуметтік емес, сондай-ақ, саяси салада да байқалады. 1990 жылы қазақтардың аңыздағы бабаларына құрмет ретінде «Алаш» партиясы құрылған болатын. Партия басшылығы Қазақстандағы мұсылман діни ұйымдарын өз жақтарына тартпақшы болды. Бірақ бұдан нәтиже шықпады, әсіресе қалалар тарапынан. Ол әрі қарай батыл қимыл- дай отыра радикалдық ұстанымды қабылдады, сондықтан оны Қазақстан үкіметі 1994 экстремистік және фашистік ұйым деп танып, оның жұмы- сына тыйым салды. Оның мүшелері басқа партияларға ауысып кетті. Сарапшылардың пікірінше, Үкімет тарапынан жасалған іс-әрекеттерде лаңкестік қауіптің кез келген түрін түп-тамырымен жою ниеті шешуші рөл атқарады. Тәжікстан тәрізді елдерге жақын орналасқаны да қауіпті арттырады, себебі үгіт-насихатты шекара арқылы тарату теріс ойлы адам- дар үшін жеңілге түседі. Жаңа жақтастар тарту немесе терактілер жос- парлау қаупі де бар. Жағдай тіпті ушығып кеткен жағдайда, террористік көзқарастағы топтардың бірігіп кетуі де мүмкін. Алайда мемлекеттің дәл осы «Алаш» партияға деген көзқарасы оның нақты мәні мен сайлау бағдарламасына байланысты емес. 52 Діни білім алу Жалпы алғанда, ел аумағында діни білім мен діни тәрбиені ұйымдас- тыру ісінің қазақстандық билік тарапынан саналы түрде шектелгенін айтуға болады. Тек 2018 жылдың ішінде заң тарапынан қойылған шектеулерді бұзған адамдарға қатысты көптеген іс қозғалған еді. Мысалы: діни әдебиетті тегін таратуға байланысты 10 оқиға бойынша сот ісінің қозғалғаны туралы хабарлар болған. Сондай-ақ діни әдебиет немесе бұйымдарды төменгі 50 Ашық есіктер, Қазақстан: Жаңа заң жобалары діни сенім бостандығын шектейді (08.06.2018). URL: https://www.opendoors.ch/news/kasachstan-neue-gesetzesvorlage- schrankt-religionsfreiheit-ein (қараған күні: 15.05.2019). 51 Орталық Азия бойынша талдаулар (49-ескертпе ретінде). 52 Хальбах, 26-бет (4-сілтеме). 25 Діни сенім бостандығы бағамен ұсынған адамдардың үстінен іс қозғалғаны жөнінде 32 оқиға белгілі болды. Заң бұзушылықтың 17 оқиғасында сату онлайн жүйесі бойынша іске асқан болатын. Бұның аяғы ескертулер мен айыппұлдармен, тәркіленген бұйымдарды жою және түрмеге қамаумен жалғасты. 3 адам (2017 жылы 2 адам) жауапкершілікке тартылды және оларға іс-тәжірибелік оқу саласында жіберген заң бұзушылықтары үшін айыппұлдар салынды. Қазақстандағы Иегова куәгерлерінің мысалы көрсеткендей, әсіресе, шағын діни қауымдарға бұл мәселенің қаншалықты қиын соғатыны түсінікті жай. Олардың тоғызы 2018 жылы өздерінің діни сенімдерін уағыз- дағаны үшін сотталды. Бұның құқықтық негізі – Қазақстан Республикасы Әкімшілік құқық бұзушылық туралы кодексінің 490-бабының 3-тармағы, онда мемлекеттің тіркеуінсіз діни үгіт-насихат жүргізуге тыйым салынады. Бұдан бөлек, дінді таратуға арналған әдебиет пен ақпараттық матери- алдарға тыйым салынған, сонымен қатар, оларды сақтағаны үшін де айыппұл салынады. Бұған қоса, Қазақстанда діни шығармалар мен материалдарды жою көптеген батыс елдеріне қарағанда тыйым салуға жатқызылмайды. 2018 жылы 85 ислам кітабы мен бір христиандық «Библия тарихы» деген кітап жойылды. 53 Бұл жерде басты ықпал етуші тұлға – ҚР Бас прокуратурасы, ол елде біршама ауқымды өкілеттіктерге ие. жүктеу/скачать 14,74 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|