Ббк 84 (5К;аз) б к азыбек Би Келд1бек лы

Ею тасыр астаскан. алапат уакытта ел татдырыныц Т
1
згш ш
колында устатан, eni ушш ем1р суртен сайыпкыран кемецтер бидщ 
тек moK'ipcciH талдап керешк.
Таздан - Наманай, Булбул. Булбулдьщ ею катыны болып- 
ты. Bipimn аты Каракемшр, еюнппсшщ аты Кубакемшр екен. 
Кубакемшрден Алдияр, Куппк, Кудайбсрдк Шаншар, 
Y
c c h
туды. 
Машайдан - Бэшмбет, Бораншы. Бэшмбеттен - Кояныш. Татай, 
Дэулет, Керей. Манаттан - Ыдьщбай. Одан - Коянкез. Торым. Бо- 
раншыдан - Карсун, Керней. Каракссск болтан соц, eein-OHyre 
келтенде бутан ешюм таласпайды.
Казактын Ж идельБайсын дейтш 
>Kcpi. 
«кой устше боз торгай 
жумырткалайтын». уайым-кайтысыз есетш елке дейпш осы 
жотарыда аталтан коныс. Сыр бойынан арты жер. Олай болса Ду- 
лат акыннын:
Эуелг1 цазац деген журт,
Миыгыцды кврсетпей,
¥старасыз вскен мурт.
EMin-еркт ен жайлап,
Ocin едщ Буцарда.
Сен Буцарда кезщде,
Бэтуа бар свзщде,
Keneni бит cemjudi,
К,ара 6ip халцыц кетмдi,
Тыныш 
edi eniMi3.
Ш ацына малыц аунаган,
Дэулетщ асып цаулаган,
Тел емес малды соймаган,
Буцар-ай uiapi дей тугын
Оскен, внген жepiмiз, —
деп жырлауы, тспннсн тегш емес екендш бслгЫ.
Сез1\пзд1 казак шеж1рес1мен беютешк: «Бул Аутан журты эр 
рудан куралып журт болтан ел. Бгз бштенде Жидел1 Байсын атына 
кызытып Асан кайты бартан, оныц соцынан Карта бойлы Казтутан
38

барган, Орак-Мамай барган, Телагыс, тама Шора батыр, Kinii 
жузден шыккан Эз Ед1ге барган. Жидел1 езен аты, Байсын тау аты. 
Тау болганда тамаша тау: ел кай жерде, мал кай жерде жургенш 
жан бимсйдк Ел-журтыныц 
Ke6i 
казак. Байсын-коцырат атанады. 
ШаЬарлары Балык, Бадакшан. Кундыз-Талкан атанган жерлер1 бо­
лады.
Заманында жыл кусындай улан даланы емш-ерюн жай- 
лап жургсн казак елшщ кыскы конысы осы аталган жайма шуак 
елке болса, жазгы жайлауы - Сарыарка. Орта жуз баласыньщ 
Сарыаркага б1ржола кысы-жазы орныгуы, Каз дауысты Казыбск 
заманында болган окига екешне жэне улы б ид in бул шеппмге 
келуше не себеп болтаны жошнде кешн баяндаймыз. Тек бидщ 
кызы Мацканныц окссш жоктап:
Сырдыц бойын жаратпай,
Мал ecipep орын деп, -
К,азацтыц улын epdipin,
К,оныс эпердщ Арцадан, -
дсушдс эцпме Жидел1 Байсынга катысты екешн ескеру керек.
Ш ан ш ар абыз. Бабамыз Таздан Наманай батыр мен Булбул 
туады. Казыбек бабамыздыц:
Наманай-Булбул атым бар,
Квкарай шалгын жepiм бар.
Qpic толы малым бар,
Цонацжайлы елгм бар,
Тыныштъщ суйген халцым бар, —
деп таныстыратын ата теп осы айтулы тулгалар.
Аныгын, эрине, алла б и сдк Булбулдыц е й эйел1 болыпты 
делшед1 шсжлрсдс: 
Караксмтр. К убакемтр. Каракемтрден
Тэщрберд1, Кожамжар. Агым, Кенже, Кетж деген улдар туады. 
Олардан тараганурпактыц б1разы (Агым, Кенже, Кет1 к тукымдары) 
Орта жуз баласы Сырдан 6epi карай кешкенде Жидел1 Байсынды
39

кимай калып койыпты дейщ. Кешннен оларды 1здеп баргандар 
да болган коршедк Каракссск 1ппнде Батшор деген 6ip улкен ата 
бар, Батшордан ею бала туады: Дуйсенбай, Шекшек, 
C K C v i 
де ecin- 
енген тукым. Дуйсенбайдан - Ер, Догалак. Кожан, Жайнак туса, 
Шекшектен - Нуралы, Бикелд1, Жанкелд1 деген аталар тарайды.
Bip заманда Дуйсенбайулы Жайнак пен Шеюпекулы Жэшбек 
ат жалын тартып мшген соц, кисынсыз жерден дау жасап, буынсыз 
жерден пышак урып, ертеректе агайын арасында болшш, улеске 
тш п койган жерд1 сураса керек. Ер мен Нуралы би шшерше «бул 
ютерщ болмайды» деп, келклмш б с р м с т т Осыны коцш не дьщ 
алган ею жас ж т т агаларына окпелеп, агайынмен ат куйрыгын 
шорт Kecicin Жидел1 Байсын кайдасын деп Kemin кеткен. (Шекшек 
Нуралы би шсжчрса).
Булбулдыц Кубакемшр деген еюнпп эйелшен бес ул: Алдияр, 
Куш1к, Шаншар, Кудайбсрдк 

жүктеу/скачать 5,8 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: