Ббк 84 (5К;аз) б к азыбек Би Келд1бек лы


KacHeirepi  мен акыл-парасаты кещнен  KepiHyi



Pdf көрінісі
бет136/307
Дата07.02.2022
өлшемі5,8 Mb.
#87851
1   ...   132   133   134   135   136   137   138   139   ...   307
Байланысты:
kazybek

KacHeirepi 
мен акыл-парасаты кещнен 
KepiHyi 
кажет.
XIX гасырдыц ортасын да Шокан Уэлиханов атап айткандай: 
«Билер соты, 50 жыл бойгы орыс саясатыныц ocepiHC карамастан, 
6i3re дейш п жуздеген, бэлюм, мындаган жылдар бурын кандай 
болса, сол калпында калды». Ал сот кызметш дэстурл1 норматив- 
терге сай ж урпзетш замандастары мен «окшссш баскан» урпагы 
уш бидщ ен сп ш
eMipin 
улп тутып, есиетшен тэл1м алган. Бул уш 
данышпан, уш улы тулга - Теле би, Казыбек би жэне Эйтеке би! 
Бул кыскаша жазба зац гылымдарыныц докторы, академик Сальщ 
Зимановтан алынды.
Казактын шсжлрспл кариялары мен казак тарихын алгаш рет 
хатка 
TycipreH 
М.Тынышпаев, Н.Н.Гродеков, А.И. Левшин сшщты 
тарихшылардыц niKipiHe Караганда казак халкыньщ н е п зп алтын
214


зацы, когамдык ем1ршщ, шаруашыльщ муддесшщ, от басы мен 
улкен саясат т1ршшгшщ алтын казыгы болган «Жетт Жаргы» 1710 
жылы Каракум Кснссшдс кабылданыпты. Бул Кецес Каракум де­
ген жерде OTinTi. Сол себептен, бул окига «Каракум КснссЬ> деп 
те аталады. Каракум деген жер ¥лытауга жакын, одан сэл батыска 
карай орналаскан. Bip жагы Улытау. 6ip жагы Торгай, 6ip жагы 
Арал - осы уш бурыштьщ ортасында жаткан, уш жуздщ казагына 
б i рдей ющцк ортада орналаскан, малга жайлы, me6i шуйгш, же pi 
буйрат елке Каракум аталады.
«Жаргы» - турю хальщтары т1лдер1нде бурыннан бар сез, 
зац шыгаратын кецест1, хан жанындагы билер м эж ш сш осылай 
атаган. Казактьщ жалпы тш м ен зацга, дэстурге катысты нэрсенщ 
бэрш «жол» дейдт «Жет1 Жаргы» «Касым ханныц каска жолы», 
«EciM ханныц есю жолы» сиякты зац-кукык ережелершщ жалгасы, 
туш ш дсу1\пзгс болады.
ЖЕТ1 ЖАРГЫ
(1710-шы жылы Каракум Кецес1нде кабылданган)
1-mi жаргы. КетсрЫ с жасап, бул1к шыгарган юсшерге ел1м 
жазасы буйырылсын (Бул жаргы мемлекеттщ бупщ цгш сактау та- 
лабынан туды).
2-mi жаргы. Турю халкыньщ муддесш сатып, елге опасыздык 
еткендер ел1м жазасына буйырылсын (Бул Жаргы хальщтыц ортак 
м уддса - елдщ бупщ цгш коргаган б1ртутас когамдьщ сананыц 
жемю1).


Достарыңызбен бөлісу:
1   ...   132   133   134   135   136   137   138   139   ...   307




©engime.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет