Тақырып 13. Капитал нарығындағы баға белгілеу. 1. Капитал нарығындағы сұраныс және ұсыныс.
2. Капитал нарығындағы пайыздық мөлшерлеме.
1. Капитал нарығындағы сұраныс және ұсыныс. Экономикалық қатынастардың дамуы капитал категориясын кеңінен талдауға мүмкіндік береді. Көптеген экономисттер капитал категориясына байланысты екі тұжырымды қарастырады:
Капиталды өндіріс құрал-жабдықтарының жиынтығы ретінде сипаттайтын бағыт
Капиталды табыс алу мақсатымен ақша суммасы ретінде сипаттайтын бағыт
Капитал категориясының әртүрлілігіне байланысты капитал нарығының түсінігі қарастирылады. Нарықта сатушылар мен сатып алушылардың өзара әркет етуіне байланысты капитал нарығы екі вариантта тұжырымдалады:
Өндіріс факторлар нарығында капиталға материалдық капитал жатады: станоктар, машиналар, ғимараттар, материалдық запастар. Капитал нарығындағы негізгі субъектілерге бизнес саласы және өнім өндіру саласы жатады. Өндіріс факторлар нарығында капиталды иемденетін үй шаруашылықтары материалдық ақша құралдарын бизнеске пайдалануға ұсынады және салынған капиталдан пайыз түрінде пайда алады.
Қаржы нарығында капиталға ақшалай капитал жатады. Сондықтан да капитал нарығы – қарыз капитал нарығының құрамды бөлігі болып табылады. Қарыз капитал нарығы – бұл келісім-шарт жасау объектісі ақша капиталы есептелетін және оған сұраныс пен ұсыныс қалыптастырылатын өзара байланыстар жиынтығы. Қарыз капитал нарығы ақшалай нарыққа жәнекапитал нарығына бөлінеді.