«Бекітемін» Тжкббф деканы Отыншиев М. А

Жұмыс бағдарламасы ҚР Денсаулық Сақтау Министрлігінің 2010 жылғы 5 тамыздағы № 604 бұйрығымен бекітілген үлгілік оқу бағдарламасыга сәйкес әзірленген.

қаралды:

«21»­­­­­ ­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­05. 2012 ж. № 18 хаттамасы

Кафедра меңгерушісі: Есіркепов М.М

Әдістемелік кеңес мәжілісінде бекітілді:

«29» 06. 2012ж. №11 хаттамасы

• 
  молекулалық – генетикалық және жасушалық тетіктердің рөлін түсінуді қалыптастыру;
  
• 
  теориялық жзәне тәжірибелік медицинада заманауи молекулалық генетикалық әдістерін және технологияларын қолдана білудің негізгі принциптері туралы түсініктерін қалыптастыру;
  
• 
  медициналық – биология қырлары туралы мағлұматтар беру;
  
• 
  медицинада молекулалық – генетикалық зерттеулердің жетістіктерін қолданудың этикалық және құқықтық нормалары туралы түсінік беру;
  
• 
  тұқым қуалайтын аурулар туралы ғылыми әдебиеттер мен электрондық деректер базаларымен жұмыс істеу дағдыларын қалыптастыру.
  
• 
  Бағдарлама жалпы мамандық пәндермен (биохимия,гистология,физиология,фармакология),арнайы пәндермен (ішкі аурулар,балалар ауруы,неврология) және микробиология пәндерімен интеграцияны қарастырады.
  
• 
  ҚР МЖМБС –на сәйкес оқушыларда базалық пәндерді қалыптастыруға бағытталған модульдік оқу құрылымы енгізілген.Оқу жұмыс бағдарламасын құрастыруда білім беруұйымы берілген үлгілік оқу жоспарындағы оқу уақытының көлемін оқытудың жаңа технологияларын қолдана отырып,циклға берілген оқу уақытының көлемін сақтай отырып, 15-20℅ -ға өзгертуге болады. (ҚР МЖМБС 4.05 – 2008 «Орта білім.Техникалық және кәсіптік білім.Негізгі ережелер»).
  
• 
  Сабақты өткізу формалары:
  
• 
  Сабақтар оқу орнының сабақ кестесіне сәйкес жүргізіледі (теориялық,тәжірибелік,және жеке);
  
• 
  Оқушылардың сабақтан тыс уақытта өз бетімен дайындалуы.
  
• 
  Оқушы білуі тиіс:
  
• 
  тіршіліктің молекулалық генетикалық және жасушалық деңгейін;
  
• 
  тұқым қуалаушылық материалдың гендік,хромосомалық және геномдық деңгейлерінің құрылымдық функционалдық ұйымдасуын;
  
• 
  жасушалық және генетикалық гомеостаздың тепе теңдігін ұстаудың негізігі механизмдері.
  
• 
  белоктың қасиеті мен қызметі;
  
• 
  нуклейн қышқылдарының құрылысын;
  
• 
  ДНҚ молекуласының редупликациясын модельдейтін процессін.
  
• 
  Оқушы істей білуі тиіс:
  
• 
  адамның тұқым қуалайтын ауруларының негізгі белгілерін анықтау;
  
• 
  тұқым қуалайтын ауруларды емдеудің,алдын алудың,
  
• 
  диагностикалаудың негізгі принциптерін ианықтау.
  
• 
  ДНҚ нуклеотидтерінің кезектестігі,аРНҚ – ның комплементарлық тізбегін және оған сәйкес полипептидті тізбекті құрабілу;
  
• 
  ДНҚ және РНҚ молекулаларын,ДНҚ және РНҚ нуклеотидтерін ажырата білу
  

Молекулалық биология және медициналық генетика пәні және міндеттері,даму тарихының негізгі этаптары. Молекулалық генетиканың негізгі зерттеу объектілері.Қазіргі этаптағы зерттеудің негізгі бағыттары және даму жағдайлары.Отандық және шетелдік ғалымдардың молекулалық биология және медициналық генетика саласы бойынша жетістіктері.Клиникалық мәселелерді шешудегі молекулалық генетикалық білімнің рөлі.

Тақырып 2. Ақуыздар мен нуклейн қышқылдарының құрылысы және қызметі

Оқу ақпараты:

Биологиялық макромолекулалар: белоктар мен нуклейн қышқылдары.Белоктардың кеңістікте орналасу ерекшеліктері.Белоктардың қасиеті мен қызметі.

Нуклейн қышқылдарының құрылысы.ДНҚ – ның кеңістікте орналасу ерекшеліктері.

Митохондриялық ДНҚ құрылысының ерекшелігі.ДНҚ –ның қасиеті мен қызметі.Жасушадағы РНҚ типтері.РНҚ – ның әр түрлі типтьерінің қызметі. т – РНҚ, а – РНҚ және р – РНҚ – ның кеңістікте орналасу ерекшеліктер

Генетикалық ақпараттың берілуінің негізгі жолдары.ДНҚ биосинтезі(репликация).Репликативті комплекстің сипаттамасы.Репликация этаптары.Біріншілік – РНҚ – транскриптат (транскрипция).Генетикалық код.Белок биосинтезі (трансляция).Белок синтезінің этаптары.Белок синтезі үрдісіндегі рибосоманың қызметі және құрылысы.т – РНҚ –ң адаптерлік қызметі.Фолдинг туралы түсінік.Белок биосинтезіндегі шаперонның рөлі.Трансляциядан кейінгі белок процессингі.Прокариот гендерінің экспрессиясын реттеудің молекулярлды механизмі. Оперон теориясы. Репрессия және индукция механизмі бойынша реттелетін оперондардың қызметтелуі.Эукариот гендерінің экспрессиясын реттеу.Медициналық ерекшелігі.

Практикалық сабақта: тұқым қуалаушылық мәліметтерді жүзеге асыру механизмдерін зерттеу.Белок биосинтезі.Транскрипция,трансляция кезеңдері.

Білім алуы білуі тиіс	Білім алушы істей білуі тиіс
Матрицалық типтік реакцияның негізгі ретінде геннің құрылысы және генетикалық код туралы білімді меңгеру; Прокариот гендерінің экспрессиялы реттелуінің молекулярлы механизмін меңгеру; Эукариот гендерінің экспрессиялы реттелуінің молекулярлы механизмін меңгеру.	Белок биосинтезінің негізгі этаптарын ажырата білу (транскрипция,трансляция); ситуациялық есептерді шеше білу.

Тақырып 4.5.6.7 Жасушаның генетикалық аппараты.Генетикалық гомеостаз

Оқу ақпараты:

Ген туралы түсінік. Прокариот пен эукариот гендерінің құрылымдық ұйымдасуы.Гендердің жіктелуі.Кластерлік гендер.Геном туралы түсінік.Эукариот пен прокариот геномдарының құрылымдық және функционалды ұйымдасуының ерекшелігі.

Митохондрия геномының ұйымы.Адам геномының ұйымдасуы.Вирустардың генетикалық ақпаратының ерекшелігі.Құрамында ДНҚ немесе РНҚ – сы бар вирустар.Хромосомалар.

Хромосоманың құрылымдық ұйымдасуының деңгейі.Хроматин.Эу және гетерохроматин.Адамның кариотипі туралы түсінік.Хромосомалардың жіктелуі.Адамның хромосома картасы.Генетикалық гомеостаздың бұзылуы және адам патологиясында көрініс беруі.Гендік,геномдық ,хромосомалық мутациялар.

Бір ата – аналық дисомиялар,геномдық импритингтегі эффект.Жалпы ауруға және өлімге әкеліп соқтыратын летальды және сублетальды мутациялар.Соматикалық және генеративті мутациялар.Мутагенез.Мутагенді факторлар.Жасушаның мутацияға қарсы тосқауылдық әрекеті.Репарация типтері, репарацияның ферменттік жүйелері.

Генетикалық материалдың рекомбинациясы.Мейоз.

Адам геномын зерттеудің негізгі нәтижелері.ДНК – диагностикалаудың әдістері. Медициналық және фармацевтикалық салаларда қолдану.Адам ауруларының дамуына қатысатын гендерді ажырату.Генетикалық маркерлер.Ген банкісі.Клонотека.Позициялық картир.Генинженерлік технологиялар.Медицина және фармация саласында қолданылатын трансгендік оганизмдер.Биомедициналық сайттар және электрондық д

ректер базасы

Білім алуы білуі тиіс	Білім алушы істей білуі тиіс
адам геномын: биомедициналық сайттар және электрондық деректер базасын.	адам ауруларының дамуына қатысатын гендерді ажырату

3 Бөлім. Жасушаның молекулалық биологиясы

Тақырып 11. Жасушаның негізгі компоненттерінің молекулалық құрылымы және қызметі

Оқу ақпараты:

Ядро,митохондриялар,лизосомалар,гольджи комплексі,жасуша орталығы,эндоплазмалық тор,цитоқаңқа,эндоплазматикалық ретикулум.

Биологиялық жарғақшаның қызметі мен молекулалық құрылымы.Жарғақшадағы липидтер м ен белоктардың қызметі мен типтері.Арнайы жарғақшалардың жалпы сипаттамасы (нейрондар,эритроциттер). Жарғақша арқылы тасымал: активті,пассивті.Везикулярлы тасымал туралы түсінік.Жасуша аралық байланыс.Медициналық ерекшелігі.Жасушаға сигнал берілудің негізгі этаптары.Сигнал берілетін молекулалардың жалпы сипаттамасы.Жарғақшаны жалғастыратын және клеткаішілік рецепторлар. Сигнал берудің этаптары,құрылысы.Медициналық ерекшелігі.

Жасушалық циклдың фазалары,олардың ұзақтығы.Митоз.Митоздық бөлінуінің сатыларын ажырату.Соматикалардың жасушалардың көбеюі және жасушалардың митотикалық белсенділігінің реттелу механизмінің медицинадағы ерекшелігі туралы заманауи жетістіктерді зерттеу.Митозда жасушалық циклда өтетін процестердің мәні.Ситуациялық тапсырмаларды шешу.

Жануар және өсімдік жасушаларының құрылымы және олардың кейбір қызметтерін білу. Уақытша препарат дайындау ережелерін меңгеру.

Апаптоз кезіндегі молекулалық оқиғалардың жалпы сипаттамасы.

Онкогендер және олардың қатерлі ісікке айналу процесіндегі рөлі туралы заманауи көз қарастар.

Гендердің морфогенездің негізі ретінде дифференциалды белсенділігі.

Тератогенді факторлар.Тератогендік онтогенез кезеңдері.

Генетика негіздері.Белгілердің тұқым қуалау типтері:Моногенді,полигенді,тіркес. Цитоплазмалық тұқым қуалау. Жалпы медициналық патологиядағы тұқым қуалайтын аурулардың орны.Классикалық және классикалық емес типтегі тұқым қуалайтын моногеді аурулар.Полигенді және мультифакторлы аурулар.

Адамның тұқым қуалайтын ауруларына ортаның және тұқым қуалаушылықтың әсері.

Генокопиялар және фенокопиялар тұқым қуалйтын аурулардың генетикалық полиморфизінің негізі ретінде.Мак – Кьюссик және т.б тұқым қуалайтын аурулардың электронды базалары.Тұқым қуалайтын ауруларды зертортейтін цитогенетикалық,биохимиялық,молекулярлы – биологиялық әдістер.Медициналық – генетикалық кеңес беру,генетикалық скрининг,прентальды диагностика.

Генотерапия.

Популяциялық генетиканың медициналық қыры.Адам популяциясының генетикалық құрылымы. Популяцияның генетикалық медициналық қыры. Адам популяциясының генетикалық құрылымы.

Популяцияның генетикалық құрылымына элементарлы эволюциялық факторлардың әсері.Харди – Вайнберг заңы.Генетикалық полиморфизм.Адам популяциясындағы генетикалық салмақ,медико- әлеуметтік ерекшелігі.Популяциялық – генетикалық зерттеу.Тұқым қуалйтын ауруларды геногеографиясы.

Білім алушы білуі тиіс	Білім алушы істей білуі тиіс
Популяциялық генетиканың медициналық қырларын (аспектілерін) талдай білу; Популяцияның генетикалық құрылымына эволюцияның элементарлы факторларының әсерін; Микроэволюциялық процестерді сандық бағалауға Харди Вайнберг заңын қолдану.	Популяцияның динамикасының математикалық моделін құрастыра білу дағдыларын қалыптастыру; Популяциядағы микроэволюциялық процестерді сандық бағалауға Харди Вайнберг заңын қолдана білу дағдыларын қалыптастыру.

Тақырып 34. 35.Экогенетика және фармакогенетика негіздері

Оқу ақпараты:

Ағзаның дәрілік препараттарға реакциясы тұқым қуалаумен бекітілген полиморфизмі.Дәрі қабылдауға байланысты қозатын аурулар.Генотоксика ұғымы.Қазақстандағы қоршаған ортаның ластанкының генетикалық салдары

2.Медицинская биология и генетика / Под.редакцией Қуандыкова Е.У. – Алматы,2004

3. Мушкамбаров Н.Н.Кузнецов С.Н.Молекулярная биология.Учебное пособие для студентов медицинских вузов. – Москва: Наука, 2003,544с.

4.Ньюссбаум Р.И.др.Медицинская генетика: учебное пособие / пер.с анг.Под ред.Бочкова Н.П. – М.,2010. – 624с.

5. Притчарт Д.ДЖ.,Корф Б.Р.Наглдная медицинская генетика /пер.с англ.под.ред.Бочкова Н.П. – М.,2009. – 200с.
Қосымша әдебиеттер:

1. 
   Введение в молекулярную медицину / Под.ред.Пальцева М.А. – М.,Медицина,2004
   
2. 
   Генетика.Учебник / Под ред.академика РАМН Иванова В.И. – М.,ИКЦ «Академкнига»,2006.
   
3. 
   Гинтер Е.К.Медицинская генетика – М.,Медицина,2003.
   
4. 
   Қазымбет П.К.,Мироедова Э.П.Биология.Учебное пособие. – Астана,2006,2007.
   
5. 
   Медицинская паразитология.Учебное пособие. Барышников Е.Н. –М.,ВААДОС – пресс,2005.
   
6. 
   Пехов А.П.Биология и общая генетика.Учебник. – СПб,2006.
   
7. 
   Фаллер Д.М.,Шилдс Д.Молекулярная биология клетки.Руководство для врачей.Пер с англ. – М.: БИНОМ – Пресс,2003.
   

1. 
   Плакаттар жинағы
   
2. 
   Тесттік тапсырма жинақтары
   
3. 
   Ситуациялық есептер
   
4. 
   Компьютерлер
   
5. 
   Мультимедиалық аппараттар
   
6. 
   СD , DVD дискілер
   
7. 
   Микроскоптар
   
8. 
   Микропрепараттар
   

1. 
   Әрбір сағат бойынша 4 сұрақтан (432) тесттік сұрақтардан тұратын емтихан сұрақтары дайындалады.
   

2012-2013 оқу жылына Жұмыс бағдарламадағы толықтырулар мен

өзгертулер.

«Молекулалық биология, медициналық генетика» пәні бойынша жұмыс бағдарламасына толықтырулар мен өзгертулер енгізілді.

2.Жұмыс бағдарламасына келесі өзгертулер енгізіледі:
1. 2012-2013 жылы оқу жұмыс жоспарының өзгеруіне байланысты «Стоматология» мамандығында 2 курстар 4 семестрде 36 сағ (теория) өтіледі, оқу кестесіне сәйкес аптасына 2 сағ (18 апта); ал 3 курста 72 сағ (теория) болды (5,6 семестр) 2 сағ (36 апта) өтіледі. Осыған байланысты тақырыптар өзгертілді.
Жұмыс бағдарламасы кафедраның мәжілісінде қайта қаралынған және мақұлданған.

«21»­­­­­ ­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­ 05. 2012 ж. № 18 хаттамасы

Енгізілген өзгертулер келісілген

Әдістемелік кеңестің төрайымы Джуманкулова.Н.Р.

­­­­­­­­­­­­

2013-2014 оқу жылына Жұмыс бағдарламадағы толықтырулар мен

өзгертулер.

2013-2014 оқу жұмыс жоспарына байланысты «Стоматология» 2 курс мамандығы бойынша «Молекулалық биология, медициналық генетика» пәні бойынша жұмыс бағдарламасына толықтырулар мен өзгертулер енгізілмеді.

Жұмыс бағдарламасы кафедраның мәжілісінде қайта қаралынған және мақұлданған.

«19»­­­­­ ­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­ 06. 2013 ж. № 21 хаттамасы

Енгізілген өзгертулер келісілген

Әдістемелік кеңестің төрағасы Джуманкулова.Н.Р.