Бердалы мырзаханов
МОДУЛЬ 5. НАУҚАС ПСИХОЛОГИЯСЫ
жүктеу/скачать 4,54 Mb. Pdf көрінісі
|
f616416553eca5 (2)
- Бұл бет үшін навигация:
- І. Жекеше-конституционалдық факторларға келесілер жатады
| МОДУЛЬ 5. НАУҚАС ПСИХОЛОГИЯСЫ
Тақырып 5.1. Науқас психикасының ерекшеліктері. Дерттің ішкі бейнесі Соматикалық ауруға науқастың әсері ең алдымен сырқат- тың ауырлығын бағалаумен сипатталады. Осыған орай, дерттің «объективті» және «субъективті» ауырлығы жөнінде сөз қозғауға болады. Тәжірибелік тұрғыда аурудың ауырлығын нақты түрде анықтауға болмайды. Бірақ, медицинаның дамуына байла- нысты әлеуметтік-мәдениеттік ерекшеліктерін есепке ала отырып, кейбір аурулар басқалардан ауыр болатыны сөзсіз (өлім, мүгедектік, еңбекке қабілеттілігінің төмендеуі). Ең алдымен, науқас өз сырқатын субъективті бағалауы маңызды рөль атқарады. Науқастың өз ауруына субъективті қатынасы «аурудың ішкі бейнесі» немесе «дерттің ішкі бейнесі» деп аталады. Науқаста өз дертінің ішкі көрінісі ауырлық және жағым- сыз сезімінің пайда болу механизміне, оның болашақтағы дамуына, дерті туралы уайымдануына қарай және эмоцио- нальдық әсері нәтижесінде қалыптасады. Дерттің объективті ауырлығы қандай да бір асқынудан кейінгі өлімнен, аурудың дамуы нәтижесінде пайда болатын мүгедектік және аурудың созылмалы түрге ауысуы сырқаттың ішкі көрінісінің қалып- тасуына әкелетін бірден-бір фактор болып табылады. Бірақ, науқас медициналық мәліметтерге көбінесе толығымен сенбейді. Науқастың дертіне деген субъективті көзқарасы көптеген факторлардың әсерінен қалыптасады. Олар екі топқа бөлінеді: І. Жекеше-конституционалдық факторларға келесілер жатады: жынысы; жасы; мамандығы; 104 ІІ Индивидуальді психологиялық факторлар: темперамент қасиеттері; мінезінің ерекшеліктері; Жынысы Науқастың жынысы сырқатқа деген субъективті қатынасқа және оған деген көзқарастың қалыптасуына әсер етеді. Науқастың жынысына байланысты әйел адамдар ер кісілерге қарағанда ауырсыну сезімін, дене қозғалысының шектелуін төзімділікпен көтереді. Батыс елдердегі көзқарас бойынша босану кезіндегі ауырсыну сезімі, адам баласына берілетін ең бір қатты ауырсыну сезімі болып табылады. Осының нәтижесінде әйел адамдарда ауырсыну сезіміне төзу қабілеті табиғи қалыптасқан. Медицинада психологиялық қарым-қатынастың иммоби- лизацияға (сүйек сынықтарында), яғни дене қозғалысы шек- телуіне әсері бұрыннан белгілі. Ер адамдар әйел адамдарға қарағанда эмоциональдық ауырлықты нашар көтереді. Әсіре- се, Бұл бірнеше айлар бойы қимылы шектеліп жататын науқастары бар, травматология бөлімшесінде айқын аңғары- лады. Физикалық қозғалмау - адам денесінің бөліктерінің субъективті қасиеттерін өзгертеді. Адамның өз-өзін бағалауы психологиялық тұрғыда дене бөліктерінің дәстүрлі және отбасылық қасиеттері уақытша өзгереді. жүктеу/скачать 4,54 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|