Бибеков қаныш тілеужанұлы қазақ тілінің семантикасы
жүктеу/скачать 464 Kb.
|
БИБЕКОВ ҚАНЫШ ТІЛЕУЖАНҰЛЫ(1)
| Еркек тоцты, үл бала, үрзашы бүзау деген тіркестердегі еркек, үл, үрзаиіы сөздерінің мағынасы.
а) грамматикалық мағына; в) жыныстық мағына; с) лексика-грамматикалық мағына; д) жас ерекшелігі мағынасы; е) фразеологиялық мағына; Бір бас пияз, бір тал шаш, бес дана кітап деген тіркестердегі бас, тал, дана сөздері а) атауыш сөз; в) фраза; с) нумератив сөздер; д) көп мағыналы сөздер; е) бос сөздер; Қазақ тілінде жыныстық үғымды білдіру жолы а) лексикалық мағына арқылы; в) грамматикалық мағына; с) берілмейді; д) сөз тіркесі арқылы; е) жүрнақ арқылы; Сөздердің белгілі бір лексика-грамматикалық тобына тэн мағына а) лексикалық мағына; в) грамматикалық мағына; с) фразеологиялық мағына; д) прагматикалық мағына; е) номинативті мағына; Сөз мағынасы ұғыммен тең деп қараған ғалым. a) М. Оразов; в) А.А. Потебня; с) В.М. Мальцев; д) В.В. Виноградов; е) П.С. Папов; Сөз мағынасын анықтау жолдары. а) онамосиологиялық, семасиологиялық; в) семиотикалық, семантикалық; с) грамматикалық, семантикалық; д) фразеологиялық, грамматикалық; е) синтагматикалық, семантикалық; А.А. Уфимцева сөздерді атқаратын қызметіне қарай қалай бөледі? а) номинативтік, денотаттық, сигнификаттық; в) прагматикалық, коннотативтік, денотаттық; с) номинативтік, сигнификаттық, прагматикалық; д) денотативтік, сигнификаттық, прагматикалық; е) коннотативтік, прагматикалық, номинативтік; Л.М. Васильев сөз мағынасын нешеге бөледі? а)2; в) 3; с)4; д) 5; е) 6; Сөз мағынасының кұрылымын анықтауда қандай зерттеу эдісі қолданылады? а) компоненттік талдау әдісі; в) ретроспективті әдіс; с) салыстырмалы эдіс; д) математикалық эдіс; е) эксперименталды эдіс; Компонеттік талдау әдісі дегеніміз не? а) Сөздерді өз ара байланыста зерттеу; в) сөздің шығу төркінін зерттеу; с) мағынаны бірнеше кіші бөлшектерге бөліп зерттеу; д) тарихи түрғыдан зерттеу; е) дыбыстық жағын зерттеу; М. Оразов сөз мағынасының неше курылымдык элементін көрсетеді? а)2; в) 3; с)4; д) 5; е) 6; Белгілі бір сөз білдіретін объективті дүниедегі заттар не кубылыстар а) денотат; в) сигнификат; с) үғым; д) түйсік; е) номинант; Сөздің мағына қүрылымындағы шындық дүниедегі заттармен, қүбылыстармен байланысып жататын элементі а) сигнификаттық мағына; в) денотаттық мағына; с) коннотаттық мағына; д) прагматикалық мағына; е) эмоциялық мағына; Түйсік арқылы қабылданып, жалпыланған субъективті бейне а) сигнификаттық мағына; в) денотаттық мағына; с) коннотаттық мағына; д) прагматикалық мағына; е) эмоциялық мағына; Қай сөз табының денотаттық мағынасы айқын болады? а) зат есім; в) сын есім; с) сан есім; д) есімдік; е) одағай; Жалқы есімдердің ерекшелігі а) коннататтық мағына бар; в) денотаттық мағына бар; с) затты белгілеуші; д) сигнификаттық мағына бар; е) эмоциялық мағына бар; Тілдік бірліктің тілдік жүйе элементі ретінде бір-біріне сыбайлас не қарсы келетін қасиеттерімен адам санасында жинақталуы а) синтагма; в) парадигма; с) денотат; д) сигнификат; е) синоним; Белгілі бір топтағы сөздердің өзара мағыналық жақындығымен, сыбайластығымен байланысты топтастырылып, араларындағы семантикалық байланысты белгілеу а) семантикалық парадигма; в) синтаксистік парадигма; с) морфемалық парадигма; д) фонетикалық парадигма; е) тілдік парадигма; Тілді өзара байланысты элементтер жүйесі ретінде алғаш қарастырған ғалым а) Д.Н. Шмелев; в) Н.А. Сюсарева; с) Ф. де Соссюр; д) Ю.Д. Апресян; е) О.Н. Турбачев; Мағынаның ең кіші бөлшегі а) синтагма; в) парадигма; с) фонема; д) морфема; е) сема; 2-нұсқа Сөз мағынасының өзгеруіне әсер ететін ішкі факторды ата Қоғамдық қатынастың өзгеруі Өзге сөзбен тіркеске түсуі Қоғамдық құрылыстың өзгеруі Д. Ғылымның дамуы Е. Жаңа техниканың жасалуы Асты сызылған сөздер қай тәсіл арқылы ауыс мағынада жұмсалған? Жіптің түйіні, сөздің түйіні, мәселенің түйіні, есептің түйіні Тілдік метафора поэтикалық метафора С. окказионалды метафора Д. Метонимия Е. Синекдоха Фразеологиялық байлаулы мағынада қолданылатын сөзді тап Қысыр мал Сиыры қысыр екен Қысыр бие Д. Қысыр сөз Е. Қысыр қалған тұсақ Ауыспалы мағынаны көрсетіңіз тал түсте төбесіне ат ойнатты Дүниеде ат құмар адам көп болған әскерлер жаттығу жасап, ат ойнатып жатыр Д. Ауыл ат сайысқа дайындалуда Е. Ауыл ат соқамен жер жыртып, егін септі Сөздің тура мағынасын табыңыз Жастық торқа жібекпен тысталыпты О, торқа мекен - туған жерім Жата қап сүйдім торқа топырағымды Д. Топырағы торқалы жер! Е. Торқалы той, топырақты өлім 6.. Айырушы сема дегеніміз не? Сөздерді бір-бірімен бөлек сөздер деп тану үшін қызмет ететін сема Сөздерді мағыналық тақырыптық топтарға топтастыруға негіз болатын сема Затқа тән белгілер Д. Затқа тән белгілерге сәйкес лексикалық мағынадағы элемент Е. Лексикалық мағынадағы ең кіші бөлшек Уақыт, мезгіл, шақ сөздері қандай лексика-семантикалық құбылысқа жатады? Синонимдер Омонимдер Антонимдер Д. Көп мағыналы сөздер Е. Жалпылама сөздер Асты сызылған сөздің мағынасы қандай тәсіл арқылы ауысқаның анықтаңыз. Сағынып зарығып қалған жүректер сөзбен айтыла алмас жерді әнмен үзбей айтады Метафора Метонимия С. Эвфемизм Д. Синекдоха Е. Табу Асты сызылған сөздің мағынсын анықтаңыз: Көңіл кұсы құйқылжыр шартарапқа... Синтаксистік шартты мағына Тура мағына Фразеологиялық байлаулы мағына Д. Бейтарап мағына Е. Экспрессивті мағына Бұтақ, жапырақ, гүл, жеміс, бүршік, сабақ, тамыр сөздерінің бәріне ортақ семаны тап Курай Өсімдіктің түрлері Ағаш Д. Өсімдіктің бөлшектері Е. Емен Ауыспалы мағынада қолданылған сөзді тауып оның қай тәсіл арқылы ауысқанын анықтаңыз. Абай мен Қасымның өлеңдерін қанша оқысам да, сусыным қанбайды. Метонимия Синекдоха Метафора д. Табу Е. Эвфемизм Асты сызылған сөздердің мағынасына қатысты құбылысты аңықтаңыз. Екі күймек бір жанға әділет пе. Қаны қара бір жанмын жаны жара. Ашиды жанын қайнайды қаның мінездерін көргенде. Синонимдер Көп мағыналы сөздер Омонимдер Д. Антонимдер Е. Сөз тіркесі Асты сызылған сөздің мағынасының ауысу төсілін анықта: Тасын кемір білімнің. Білім үйрен, ерінбе. Метонимия Метафора Синекдоха д. Табу Е. Эвфемизм В.В. Виноградов сөздің лексикалық мағынасын нешеге бөлді? 2-ге 4-ке 5-ке Д. 3-ке Е. 6-ға Сөздікке енгізіліп мағынасы түсіндірілетін сөздер қалай аталады? Атауыш сөз Негізгі сөз Термин Д. Реестр сөз Е. Доминант сөз Стилистикалық тұрғыдан сөз мағынасы қалай бөлінеді? Тура, келтірінді Бейтарап, бояма Негізгі, туынды Д. Еркін, байлаулы Е. Дара, күрделі Семасиология нені зертейді? Сөздердің мағынасы Сөздердің шығу тегі Жалқы есімдерді Д. Сөздердің жүйесін Е. Сөздік құрамды Сөздің лексикалық мағынасы деген не? Өмірдегі заттар мен құбылыстар туралы санада бейнеленген сөздің мазмұны Заттар мен құбылыстардың аты Сөздің туынды мағынасы Д. Сөзге жұрнақ арқылы жамалатын жаңа мағына Е. Сөздің өзге сөзбен байланысқа түсу барысында айқындалатын мағынасы Лексикалық мағынаның семантикалық құрылымын қамтитын компоненттер Денотаттық және сигнификаттық Денотаттық және узуалды Сигнификаттық және диффернциялаушы Д. Тек денотат қана Е. Тек сигнификат қана Сигнификат деген не? Лексикалық мағынадағы объективті өмірдің заттарымен байланысатын элемент Лексикалық мағынадағы ұғыммен байланысатын элемент С. Лексикалық мағынадағы адамның сезімімен, көңіл-күйімен байланысатын элемент Д. Объективті өмірдегі зат Е. Сөздерді топтастыруға негіз болатын мағына Сема дегеніміз не? Заттар мен құбылыстардың айырым белгілері Сөздің құрамындағы мағыналы бөлшек Жаңа мағына үстейтін бөлшек Д. Заттар мен құбылыстардың айырым белгілеріне сәйкес келетін сөз мазмұнындағы лексикалық мағынаны құрайтын ең кіші бөлшек Е. Сөз мазмұнындағы заттар мен құбылыстарға қатысты лексикалық мағынадағы компонент Сөздің лексикалық мағынасы - оның жеке түрып та білдіретін өзіне тэн қоғам таныған мағынасы. Анықтаманы қай ғалым берген. a) К. Аханов; в) Т. Қордабаев; с) Р.А. Будагов; д) О.С. Ахманова; е) М. Оразов; “Мағына тілдік категория емес, ол өзінің табиғаты жағынан ойлаудың бір функциясы,” - деген пікір айтқан ғалым а) Ю.М. Лотман; в) Ә. Болғанбаев; с) А.Е. Волков; д) Д.Н. Шмелев; е) М. Оразов. Сөз мағынасын сөйлеу кезінде информация берумен анықтауға әрекет еткен ғалым. а) И.Ф. Вардуль; в) Ю.М. Лотман; с) Д.М. Шмелев; д) А. Байтүрсынүлы; е) I. Кеңесбаев; “Лексикалық мағына дегеніміз белгілі бір дыбыс не дыбыстар тізбегі мен шартты, тарихи жэне әлеуметтік байланысқа түскен объектив дүниедегі заттардың, амал-әрекеттердің, түрлі қүбылыстардың адам санасындағы жалпыланған, дерексізденген белгісі” - деген анықтама берген ғалым. а) Ә. Болғанбаев; в) Ғ. Мүсабаев; с) I. Кеңесбаев; д) Н. Сауранбаев; е) М. Оразов; жүктеу/скачать 464 Kb. Достарыңызбен бөлісу:
|