12 билет
1-сұрақ. Қуатты есептеу формуласы қандай?
Электр қуатын есептеу үшін бірнеше формула бар, олар токтың, кернеудің және кедергінің мәндеріне байланысты. Төменде қуатты есептеу үшін ең көп қолданылатын формулаларды қарастырамыз:
1. Негізгі қуат формуласы
Электр қуатын (P) есептеу үшін негізгі формула:
P=U*I
мұндағы:
P — қуат (ваттпен, Вт)
U — кернеу (вольтпен, В)
II— ток (ампере, А)
2. Резистивті жүктемелер үшін қуатты есептеу
Егер жүктеме тек резисторлардан тұрса, онда қуатты есептеу үшін мына формулаларды пайдалануға болады:
Кернеу мен кедергі арқылы:
P=U^2/R
мұндағы:
2-сұрақ. Транзисторлардағы жұмыс режимдері қандай?
Транзисторлар электрлік сигналдарды күшейту немесе қосу функцияларын орындау үшін үш негізгі жұмыс режимінде жұмыс істей алады. Транзистордың жұмыс режимдері қолданылатын транзистордың типіне (н-п-н немесе п-н-п) және оның конфигурациясына (базалық, коллекторлық немесе эмиттерлік) байланысты өзгеруі мүмкін. Төменде транзисторлардың негізгі жұмыс режимдері көрсетілген:
1. Күшейткіш режим (Аналогтық режим)
Күшейткіш режимде транзистор сигналдарды күшейту үшін қолданылады. Бұл режимде транзистор базалық токтың (Ib) өзгерісі арқылы коллектор токтың (Ic) көп өзгеруін қамтамасыз етеді.
Күшейткіш режимде транзистордың коллекторында үлкен ток ағып, ал базасында кішігірім ток болады.
Транзистор бұл режимде активті күйде жұмыс істейді.
2. Келісімшарт режимі (Қосымша режим)
Келісімшарт режимінде транзисторды ON (жұмыс істейтін) күйге келтіру үшін базалық токтың (Ib) едәуір көп мөлшері қажет.
Бұл режимде транзистор толығымен «ашық» күйде, яғни коллектор ток (Ic) максималды мәнге жетеді.
Транзистор бұл режимде тоқ өткізгіш күйде жұмыс істейді.
3. Сөну режимі (Тоқ өткізбейтін режим)
Сөну режимінде транзистор ток өткізбейтін күйде болады.
Бұл режимде базалық ток (Ib) нөлге тең немесе өте аз, ал коллектор ток (Ic) да нөлге жақын болады.
Транзистор бұл режимде сөндірілген күйде жұмыс істейді.
4. Сызықты (Реттеу) режим
Сызықты режим транзистордың жұмысында сигналдың формасын ұстап тұру үшін қолданылады.
Бұл режимде транзистор күшейткіш ретінде жұмыс істейді, бірақ сигналдың бастапқы формасын бұзбайды.
5. Ток режимі (Қосарлы режим)
Ток режимі транзистордың максималды күшейтуін қамтамасыз етеді, онда базалық ток пен коллектор токтың арасындағы қатынасты басқару жүзеге асады.
6. Инверторлық режим
Транзистор инверторлық құрылғы ретінде жұмыс істегенде, кіріс сигналын «1» күйінен «0» күйіне, және керісінше айналдырады.
Транзисторлардың жұмыс режимдері олардың құрылымы мен қолданылуына байланысты әртүрлі. Күшейткіш, келісімшарт, сөну режимдері — транзисторлардың негізгі жұмыс режимдері болып табылады, олар аналогтық сигналдарды өңдеуде және цифрлық логикада кеңінен қолданылады.
3-сұрақ. Электрлік шуды қалай азайтуға болады?
Электрлік шуды азайту үшін сүзгілерді, экрандауды немесе жерге тұйықтауды қолдануға болады.
Электрлік шуды азайту немесе жою — электр құрылғыларында немесе жүйелерінде шу деңгейін төмендету мақсатында қолданылатын әдістер мен техникалар. Электрлік шуды азайту үшін келесі тәсілдер мен шараларды қолдануға болады:
1. Фильтрация |
