Білім беру бағдарламасы бойынша реферат тақырыбы: «Фотоэффект»
жүктеу/скачать 480,73 Kb.
|
Фотоэффект
Фотоэффект құбылысы
| НЕГІЗГІ БӨЛІМ
2.1 Герц ашқан жаңалық Сыртқы фотоэффектіні 1887 жылы Генрих Герц ашқан. Ашық резонатормен жұмыс істегенде, Герц мырыштан жасалған разрядтағыштар бетіне ультракүлгін сәуле түсірсе, ұшқынның өтуі айтарлықтай жеңілдейтінін байқаған [1]. Фотоэффект — түсетін жарық арқылы заттан электрондарды шығару [2]. Фотоэффект құбылысын Генрих Герц 1887 жылы әйгілі электромагниттік толқындардың сәулененуін зерттеу эксперименттерінде ашты. Герц арнайы разрядтағышты (Герц вибраторы) — ұшында жұп металл шарлары бар екіге бөлінген таяқшаны қолданды. Таяқшаға жоғары кернеу беріліп, шарлар арасындағы кеңістікте ұшқын пайда болды. Герц теріс зарядталған шарды ультракүлгін сәулемен сәулелендіргенде, ұшқынның секіруі жеңілдегенін анықтаған. Фотоэффект туралы идея алғаш рет 1839 жылы Александр Беккерель металл электродтары мен электролит экспериментінде фотовольтаикалық әсерді байқағанда пайда болды. Алайда, бұл құбылысты қарқынды зерттеуді 1887 жылы Г.Герц бастады, ол разрядтауыштағы ұшқынның ұзындығы оның металл электродтарына басқа разрядтауыштың ұшқынынан түскен кезде өсетінін анықтады [3]. Фотоэффекттің ашылуы 1887 жылы Г. Герцтің бақылауынан басталды. Ауаның электрлік бұзылуы разрядтау шарларын ультракүлгін сәулемен жарықтандырса, аз кернеуде болады. Кейін мұның себебі — түскен жарықтың әсерінен электрондардың үзілуі екені анықталды. Бұл құбылыс фотоэффект деп аталды [4]. 1887 жылы Герц ұшқын саңылауы мен индукциялайтын ұшқын арасында ештеңе болмаса индукцияланатын ұшқын оңай секіретінін байқады [5]. Бұл Герц ашқан керемет жаңалық болды. Оның жарықтың әсерінен туындағанын білу үшін Герц екі ұшқын саңылауының арасына мөлдір емес экран қойып, индукцияланатын ұшқынның әлсіз екеніне көз жеткізді. Герц әйнектің тек көрінетін спектрді өткізетінін түсінгенге дейін таң қалды. Ол ультракүлгін сәулелердің өтуіне мүмкіндік беретін кварцты алған кезде, индукцияланған ванна ұшқыны әлсіреген жоқ. Осылайша, бұл эффект индукциялайтын ұшқыннан келетін ультракүлгін сәулеленуден туындағанын байқады. Бүгінгі таңда бұл әсерді ұшқын саңылауына тікелей ультракүлгін сәулелерді бағыттау арқылы айқынырақ көрсетуге болады. Жарықтың корпускулалық табиғатының негізгі айғағы — фотоэффект. Бұл процесс заттың беткі атомдарында орналасқан электрондарды жарықтың әсерінен секіруінен сипатталады. Бұл процесс 19 ғасырдың аяғында Г. Герцтің электромагниттік құбылыстарын зерттеу кезінде ашылды. Бұл құбылысты Герц ашқанына қарамастан, оны кеңес физигі А. Г. Столетов түсіндірді [6]. жүктеу/скачать 480,73 Kb. Достарыңызбен бөлісу:
|