Вакциналардың құрамы Негізгі белсенді ингредиенттен басқа, вакциналар басқа компоненттерді де қамтуы мүмкін: сорбент, консервант, толтырғыш, тұрақтандырғыш және спецификалық емес қоспалар. Соңғысы вирустық вакциналарды өсіруге арналған субстрат ақуыздарын, кейбір жағдайларда жасуша дақылдарын өсіруде қолданылатын антибиотиктің және жануарлардың сарысу ақуызының із* мөлшерін қамтуы мүмкін. (із – қазіргі әдістермен анықталмайтын зат мөлшері).
Вакциналардың құрамы Консерванттар бүкіл әлемде шығарылатын вакциналардың құрамына кіреді. Олардың мақсаты бактериялық ластану жағдайлары туындаған жағдайларда (тасымалдау кезінде микрожарықтардың пайда болуы, ашылған бастапқы көп дозалы қаптаманы сақтау) препараттардың стерильділігін қамтамасыз ету болып табылады. Консерванттар қажеттілігінің көрсеткіші ДДҰ ұсынымдарында қамтылған. Тұрақтандырғыштар мен толтырғыштар ретінде қолданылатын заттарға келетін болсақ, вакциналар өндірісінде адам ағзасына енгізуге рұқсат етілген заттар қолданылады.
Вакцинацияның тиімділігі Вакцинациядан кейінгі иммунитет – вакцинаны енгізгеннен кейін пайда болатын иммунитет. Вакцинация әрқашан тиімді бола бермейді. Вакциналар дұрыс сақталмаған жағдайда сапасын жоғалтады. Бірақ сақтау шарттары орындалса да, иммундық жүйені ынталандырмау мүмкіндігі әрқашан бар.
Вакцинацияның тиімділігі Вакцинациядан кейінгі иммунитеттің дамуына келесі факторлар әсер етеді: 1. Вакцинаның өзіне байланысты: а) препараттың тазалығы; б) антигеннің өмір сүру ұзақтығы; в) доза; г) қорғаныс антигендерінің болуы; д) енгізу жиілігі.
Вакцинацияның тиімділігі Вакцинациядан кейінгі иммунитеттің дамуына келесі факторлар әсер етеді: 2. Организмге байланысты: а) жеке иммундық реактивтіліктің күйі; б) жас; в) иммунитет тапшылығының болуы; г) жалпы организмнің күйі; д) генетикалық бейімділік.
Вакцинацияның тиімділігі Вакцинациядан кейінгі иммунитеттің дамуына келесі факторлар әсер етеді: 3. Сыртқы ортаға байланысты а) тамақтану; б) еңбек және тұрмыс жағдайлары; в) климат; г) қоршаған ортаның физикалық және химиялық факторлары.
Заманауи вакциналарды әзірлеу және өндіру олардың сапасына, ең алдымен, вакцинацияланғандарға зиянсыздығына жоғары талаптарға сәйкес жүзеге асырылады. Әдетте, мұндай талаптар Дүниежүзілік денсаулық сақтау ұйымының ұсыныстарына негізделеді, ол оларды құрастыру үшін әлемнің түкпір-түкпірінен ең беделді сарапшыларды тартады.
Вакцина келесі қасиеттерге ие деп саналады: 1. вакцинацияланған адамдар үшін, ал тірі вакциналар жағдайында, сондай-ақ вакцина егілген адамдармен байланыс нәтижесінде оларға вакцина микроорганизмі жеткен адамдар үшін толық зиянсыздығы; 2. қабылдаудың ең аз санынан (үшеуден көп емес) кейін тұрақты иммунитетті тудыру мүмкіндігі; 3. парентеральді манипуляцияны болдырмайтын жолмен ағзаға енгізу мүмкіндігі, мысалы, шырышты қабаттарға жағу; 4. вакцинациялау пункті жағдайында тасымалдау және сақтау кезінде вакцина қасиеттерінің нашарлауын болдырмау үшін жеткілікті тұрақтылық; 5. вакцинаны жаппай қолдануға кедергі келтірмейтін қолайлы баға бойынша.