Білім беру бағдарламасына арналған Zhка 1210 «жануарлар және қҰстар анатомиясы»
жүктеу/скачать 0,97 Mb.
|
umkd vm anatomiya kaz 21-22
| Сабақтың мақсаты: Аталық жыныс мүшелерін құраушы ұлпаларды микроскопиялық деңгейде ажырыту. Еннің(аталық жыныс безі) жасушалық құрамы. Жасушаларды микроскопиялық деңгейде айыру. Сперматогенездің кезеңдері және олардың мәні. Еннің секреттік және эндокриндік қызметтерін түсіндіре білу. Аталық жыныс мүшелерінің эмбриональдік дамуындағы ерекшеліктері.
Аталық көбею мүшелері (органы размножения самца) — organa genitalia masculina — негізгі жыныс безі еннен, жыныс жолдарынан (em қосымшасы, шәуетжолы, несеп-жыныс өзегі) және көмекші мүшелерлен (енқап, күпек) тұрады. Ен (семенник) — testis, s. didymis, s. orchis — пішіні сопақша келген жұп аталық жыныс безі. Ол құрылысы жағынан паренхималы мүшелерге жатады. Енде аталық жыныс жасушалары сперматозоидтар көбейіп жетіледі және аталықжыныс гормоны тестостерон түзіледі. Ен құрсак қабырғасынан пайда болған арнайы қалташа құрылым енқапта орналасады. Оның ен басы (extremitas capitata), ен денесі (corpus testis), ен құйрығы (extremitas caudata) сияқты бөліктерімен қатар, ен қосымшалық жиегі (margo epididymidis) және бос жиегі (margo liber) мен латеральды және медиальды беттері болады. Енді сыртынан өзіндік қынаптық қабық (сірлі қабық ішперденің висцеральды жапырақшасының жалғасы)— tunica vaginalis propria — пен оның астындағы ақ қабық (тығыз дәнекер ұлпасы) — tunica albuginea testis — қаптап жатады. Ақ қабық еннің басынан қүйрығы жағына қарай уңгілей еніп, ен ортасын (mediastinum testis) құрайды. Ақ қабықты ен ортасымен байланыстырып отыратын тығыз дәнекер ұлпалық ен перделіктері (septula testis) ен паренхимасын (parenchima testis) бөліктерге бөледі. Дәнекер ұлпалық ақ қабық, ен ортасы және перделіктер еннің стромасын, ал оның паренхимасын ен бөлікшелері құрайды. Ен бөлікшелерін қабырғаларында сперматозоидтардың түзілу процесі сперматогенез жүретін 2-4 ирек тұқымдық өзекшелер (tubuli semimfen contorti) құрайды. Бұл өзекшелердің аралығында борпылдақ дәнекер ұлпасы мен аталық жыныс гормонын бөлетін аралық (интерстициальды) жасушалар орналасады. Ен бөлікшелеріндегі ирек тұқымдық өзекшелер ен ортасына қарай бағытталып, түзу тұқымдық өзекшелерге (tubuli seminiferi recti) айналады. Олар өз кезегінде ен ортасында бір-бірімен қосылып ажырып, ен торын (rete testis) жасайды. жүктеу/скачать 0,97 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|