Білім беру бағдарламасының атауы мен шифры 6В01511 «География Тарих» Пән циклы атауы және коды
жүктеу/скачать 1,91 Mb.
|
Жалпы жертану 20-21 силлабус соңғы
- Бұл бет үшін навигация:
- 1-тапсырма.
- Ендік 00 100 200 300
- 2-тапсырма.
- Ендік Тәулік күнінің ұзақтығы Тәулік түнінің ұзақтығы
- 3-тапсырма.
| Практикалық сабақтар
№4практикалық сабақ Тақырыбы: Жердің остьік айналымы. Уақытты анықтау Сағат саны:2 Тақырыптың негізгі сұрақтары: Жердің остьік айналымының салдарын анықтау, белдеулік және жергілікті уақытты анықтауға арналған есептерді шығара отырып, жалпы және арнайы іскерлік дағдыларын қалыптастыру. Сабақтың жоспары: 1-тапсырма. Солтүстік жарты шардың әр түрлі ендіктеріндегі ең ұзақ күн мен ең қысқа күннің ұзақтылығының қисық сызығын құрыңыз (5 Қосымша). Солтүстік жарты шардағы әртүрлі ендіктердегі күннің ұзақтығының жыл мезгіліндегі өзгерісі
2-тапсырма. Солтүстік жарты шардың әртүрлі ендіктеріндегі поляр күні мен түннің ұзақтығының қисық сызығын сызыңыз. Солтүстік жарты шардағы әртүрлі ендіктердегі поляр күні мен поляр түнінің ұзақтығының өзгерісі
Әдістемелік нұсқау: 1-тапсырмада әртүрлі ендіктеріндегі күннің ұзақтығын кестеге жазу керек. Абсцисса осіне ендік градустары, ордината осіне-тәулік сағаттары орналастырылады. 2 қисық та 1 графикке салынады. 2-тапсырмада да график тұрғызу керек, көлденең масштабтың ірі болуын ескерген жөн, олай болмаған жағдайда қисықтар бір-біріне жақын болып келеді. Графикті тұрғызу үшін абсцисс осін ендік градустары, ординат осіне- күннің ұзақтығы жазылады. Қисықтар 66,50,700,800,900 ендіктергеді поляр күні мен поляр түнінің ұзақтығы бойынша сызылады. Графикке талдау жасау: а) поляр шеңберіндегі поляр күні мен поляр түнінің ұзақтығы; б) поляр шеңберінен полюске қарай поляр күні мен поляр түнінің ұзақтығының қалай өзгеретінің көрсету; Қисықтаға талдау жасау: а) экваторға күн мен түннің ұзаққа созылуының шамасын; б) экватордан полюске күн мен түннің ұзақтығының қалай өзгеретінің көрсету. 3-тапсырма. Белдеулік және жергілікті уақытты анықтау - Егер Анадырда 22 сағат болса Астананың белдеулік уақыты қанша болады? - 770 ш.б. Алматы қаласында 16 сағат болғанда 74 б.б. орналасқан Нью-Йоркте сағат неше болады? - 1500 ш.б. меридиандағы жергілікті уақыт қанша болад, егер дәл сол уақытта 300 ш.б. меридианында сағат 8.00 болса. - 77 ш.б. орналасқан Алматы қадасында 10 қазанда таңғы сағат 8.00 болғанда 117 б.б. Сан-Диего қаласында қай күннің қай уақыты болады? - Ұшақ Астанадан Киевке сағат 11.00-де ұшып шықты, сонда Киеваке сағат нешеде жетеді? - Тараз қаласында сағат түскі 13.00 болғанд Атырауда, Бішкекте, Бакуде, Берлинде, Лондонда, Ақтөбеде сағат неше болады? Әдістемелік нұсқау: 1. Кез келген елді мекеннің уақытын есептеп шығару үшін, сол елді менкен қай сағаттық белдеуде екенін білу керек, яғни Жер шарының меридиан уақытын Жердің өз білігінен айналып шығатын уақытына бөлу (360˚: 24=15˚). 2. Жергілікті уақытты анықтау үшін 1гр меридиан бір-бірінен қанша уақыт айырма жасайтын табу керек (6мин:15˚=мин). 3. Екі қаланың уақыт айырмасын білу үшін сол қалалардың орналасқан бойлықтарын градус есебімен арақашықтығын 4 мин-қа көбейтіп, 60 мин-қа бөлсе, екі нүктенің арасындағы уақытайырмасы шығады. Ескерту: егер қалалар батыс және шығыс бойлықтарда орналасса. Градустары бір-біріне қосылады, ал егер бір бойлықта орналасса, градустары бір-бірінен алынады. Белдеулік уақытты анықтау Мысалы, Мәскеуде сағат 6 болғанда, Манадандағы белдеулік уақыттың неше болатының анықтау. Анықтау реті: 1. Көрсетілген елді-мекендердің қандай сағаттық белдеуде орналасқаның анықтаңыз. Мәскеу 2; Магадан 10 сағаттық белдеуде орналасқан. 2. Елді-мекендер арасындағы уақыт айырмасын табамыз: 10 – 2=8 ( уақыт бойынша елді мекендер арасындағы айырмашылық. 3. Белдеулік уақытты есептеп шығару ( қай елді-мекеннің шығысқа қарай, қайсысы батысқа қарай орналасқанын анықтаймыз): Магадан шығысқа қарай орналасқа, яғни онда уақыт көбірек болад, Мәскеу уақытына уақыт айырмасын қосамыз: 6+8=14 сағат. Жауабы: Магадандағы белдеулік уақыт14 сағат. Берілген пункттегі жергілікті уақытты анықтау TM2=TM1+ ⱹt мұндағы. ТМ1 – бір пункттегі белгілі жергіікті уақыт; ТМ2- берілген пункттегі ізделетін (табу керек) жергілікті уақыт; ⱹt- берілген пункттер бойлығының уақытпен көрсетілген айырмасы. 1-мысал, ТМ1 пункттінде жергілікті уақыт= 18сағат 25мин.; пункт бойлығы ⱹв=18˚, ТМ2 пунктінің жергілікті уақытын анықтау керек, бұл пунктте бойлық ⱹв=39˚ Шешуі: 1.Берілген пункттер бойлықтары арасындағы айырманы табамыз: ⱹ = ⱹ2 - ⱹ1= 39˚-18˚=21˚ 2.Бойлықтар айырмасын уақытқа айналдырамыз: ⱹt = 210*4мин =84мин=1сағат 24мин 3.Берілген пункттегі жергілікті уақытты анықтаймыз. Берілген пункттің шығысқа қарай орналасқанын ескере отырып, шығарамыз: ТМ2 =TM1± ⱹt =18сағат 25мин+1сағат 24мин =19сағат 49мин Жергілікті уақытты анықтау Мысал, Мәскеуде сағат 6 болғанда, Магадандағы жергілікті уақыттың неше болатының анықтау. 1. Пункттердің географиялық бойлықтарын анықтау: Мәскеу 37˚ш.б., Магадан 151˚ ш.б. 2. Пункттер арасындағы градустың айырмасын табу: 151˚-37˚=114 3. Айырмашылықты сағатқа есептеу: 1140*4мин=456мин.: 6=7,6 ( бұл 7 сағат 36 мин, яғни 0,6сағат* 60мин=36минут.) 4. Жергілікті уақытты анықтау: (Мәскудің жергілікті уақытына уақыт айырмасын қосу): 6+7сағат36мин= 13сағат 36мин Ескерту: 0,1 сағат – 6 минут, 0,2 сағат – 12 минут, 0,3 сағат – 18 минут және т.с.с. жүктеу/скачать 1,91 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|