Білім беру мекемелері басшыларына !!! Т. Ахтанов атындағы Ақтөбе облыстық драма театры Ұлыстың ұлы күні Наурыз мерекесі қарсаңында «Нұр шашқан – Наурыз»

• 
  Сен ... байланыс түрін пайдаланасың?
  
• 
  Мен актив/билайн байланыс түрін ... .
  

• 
  «Ой шақыру» сұрақтарымен жұмыс 7-10 минут орындалады. Бұл
  

1. Әр оқушыға мәтінді ішінен 1 рет оқу ұсынылады.

2. Оқушылардың мәтінді түсінгендерін тексеретін жұмыстар орындалады. Тақтаға мынадай сөйлемдер жазылады: Ұялы телефонды сабақ уақытында сөндіріп қоямын; Жақында телефоныма агент орнаттым; Ұялы телефонды ұзақ пайдалануға болмайды. Оқушы осы сұрақтарға нақты жауап берсе, мәтінді дұрыс түсінгені.

2. Лексикалық және грамматикалық бірліктерді игеруге бағытталған жұмыстар:

1. Мәтіннен мағынасы қарама-қарсы сөздерді тап.

2. Мәтіннен неологизм сөздерді тап.

3.

Әр оқушыға сұқбаттасу мақсатында 5 сұрақ жаз деп тапсырма беріледі. Бұл сұрақтар ойға шақырудағы сұрақтарға ұқсас болуы керек.

• 
  Мұғалім әр оқушыны тексереді.
  

• 
  Сәлеметсіз бе, апай/ағай, атай/әжей!
  
• 
  ....!
  
• 
  Мен Данамын.
  
• 
  Иа,... .
  
• 
  Сізге қоңырау шалған себебім ... .
  

Қатар отырған оқушыларға сұрақ-жауап әдісі арқылы бір-бірімен «Сен ұялы телефонды пайдаланасың ба?», «Сен қандай байланыс түрін (актив, билайн) пайдаланасың?», «Сенің нөмірің қандай?» деген сұрақтар арқылы диалог құрастыру тапсырылады.

- Сен ұялы телефонды пайдаланасың ба?

- Иә, мен ... ... пайдаланамын.

- Сенің телефон ... қандай?

- Менің телефон нөмірім ..... Жазып ал.
Әңгімелесушімен келіспей, өз ойыңды білдір.

- Сен ұялы телефонды жиі пайдаланасың ба?

-Жоқ, мен ... .

- Сен ұялы телефонды сабақ уақытында қосып коясың ба?

- ... , ...

- 1000 бірлік 500 теңге тұрады ма?

- ..., ... 1000 теңге ... .

- Сен ұялы телефонмен ән тыңдайсың ба?

- ..., ... .

- Сен актив байланыс түрін пайдаланасың ба?

- ..., билайн ... .

5. Рөлдік ойын. Тілдесім.

Телефонмен сөлесу этикетін дамытуға бағытталған жаттығу.

Қатысушылар: оқушы және сабаққа келмеген сыныптасы.

Қатысушылар: оқушы және басқа қаладағы нағашы атасы. Оқушы атасына ұялы телефон арқылы қоңырау шалады.

• 
  Ата, сәлеметсіз бе?
  
• 
  Сәлеметсің бе, балам!
  
• 
  Айналайын, сен қай баласың?
  
• 
  Ата, мен Алматыдағы Асыл немереңізбін ғой.
  
• 
  Айналайын, Асыл, сабағың қалай?
  
• 
  Жақсы, ата.
  
• 
  Демалысқа шықтың ба?
  
• 
  Иа, ата. Ертең поезбен сіздерге шығамын.
  
• 
  Қандай поез?
  
• 
  №16-шы Алматы – Қарағанды поезы.
  
• 
  Сағат нешеде шығасың?
  
• 
  Кешкі сағат 7.30-да Алматыдан шығамын.
  
• 
  Қарағандыға қашан келесің?
  
• 
  Түсте, 12.30-да. №1 вагон.
  
• 
  Жақсы, балам. Мен күтіп аламын.
  
• 
  Сау болыңыз, ата.
  
• 
  Сау бол, балам, жолын болсын!
  

• 
  Бұл диалог-үлгі оқушылардың өз диалогтарын құруына негіз болады.
  

Оқушыларға өз ұялы телефондарының маркасы туралы жарнама дайындауға тапсырма беріледі. Өз ұялы телефондарында қандай қызмет түрлері бар екенін айтады, сонымен қатар ақпарат көздерінен табылған материалдарды пайдалануға болады.

«Қалта телефоны» тақырыбының келесі сабақтарында ұялы телефондардың зияны мен пайдасы туралы мәтіндер құрастыруға болады. Ол мәтіндерді құрастыруға шартты түрде ұсынылған лексикалық бірліктерді пайдалану қажет. Ұялы телефондарды жарнамалаған газет-журналдардың мәтіндерін, интернеттегі қазақ тіліндегі сайттардағы жарнамаларды тапсырма дайындауда пайдалануға болады.

Әдістемелік нұсқау
11-сынып

Оқу-еңбек аясы
Тақырып: Компьютердің пайдасы мен зияны – 12 сағат

І.Тілдік материалдар.

Грамматика: Сабақтас құрмалас сөйлем.

Фонетика: Ақпараттық технология терминдерінің емлесі.

Лексика: Ақпараттық технологиялар, компьютерлік бағдарламалар, ойын түрлері, ақпараттарды таңдап алу, жылдамдық, дүниетанымын кеңейту, техникалық мүмкіндіктер, тез түсіну, жылдам игеру, бағдарламалар құру, Интернет желісіне қосу, жұмысты жеңілдету, танымдық қабілетті дамыту, тетіктерін ауыстыру, компьютердің нұсқаулықтарына сүйену, күрделі тапсырмаларды орындау, компьютердің тілін таңдау, түрлі бағдарламаларды салу/ауыстыру, тәуелділік, қызығушылық, денсаулыққа қауіпті, көру қабілеті, есте сақтау, кері әсер, зиянды әдеттер, өзін-өзі жеңе білу, т.б.
Бұл тақырып оқушы үшін қиындық туғызбайды. Өйткені компьютер – ол үшін үйреншікті, күнделікті өмірде өзі қолданып жүрген етене таныс зат. Сондықтан басты мақсат: компьютердің жаңа мүмкіндіктерімен байланысты жаңа терминдерді игерту, оларды қарым-қатынас кезінде пайдалануға төселдіру. Компьютердің пайдасы мен зияны, жалпы оның өз өмір-тіршілігіндегі рөлін жатық тілмен айта алуға баулу.

Кіріспе сабақта оқушылардың компьютерге қатысты терминдерді меңгеру деңгейін байқау мақсатында аутентикалық мәтіндермен жұмыс жүргізу тиімді. Осы кезде оларға жаңа терминдерді де біртіндеп игерту бағытындағы жұмыстарды ұйымдастыруға болады. Өздеріне қызықты компьютерлік бағдарламалар туралы диалог құратуға болады. Ал келесі сабақтарда Интернет жүйесіндегі сайттар туралы жазбаша және ауызша тапсырмаларды орындату арқылы қазақ тілін коммуникативтік тұрғыдан меңгертуге, оқушының өз ойын, пікірін, көзқарасын еркін, дұрыс, нақты жеткізе білу дағдыларын дамытуға мүмкіндік беріледі. Бұл бағытта орындалатын жаттығулардың да мақсаты оқушылардың компьютер жайлы қазақша дұрыс, түсінікті сөйлеуі мен сауатты жазуын қалыптастыруды көздейді.

Ал, тыңдалым түрінде ұсынылатын мәтіндер мен диалогтардың мазмұнында компьютердің пайдасы мен зияны туралы мағлұматтар қамтылып, оларға қатысты тапсырмаларда онда кездескен сөз тіркестерін, сөйлемдерді талдатуға назар аударылуы оқушының тілдік дағдыларын дамыта түспек.

Келесі сабақтарда жұптық, топтық жұмыс формасында жарыс сабақтар өткізуге болады. Онда компьютер терминдеріне қатысты сөзжұмбақтар, түсіндірме сөздік түріндегі тапсырмаларға көбірек көңіл бөліну қажет. Олар оқушылардың жаңа сөздерді өзінің сөздік қорына берік орнықтыруға ықпал етеді әрі логикалық ойлау қабілеттерін жетілдіреді.

Одан кейінгі сабақта жағдаяттық тапсырмалар бойынша жұмыс жасату тиімді. Оны рөлдік ойын түрінде жүргізуге де болады. Өйткені оқушылар өздері игерген жаңа сөздер мен сөз тіркестерін, түрлі сөз оралымдарын өмірде қолдануға төселеді. Мысалы: 1-жағдаят: «Сенің компьютерің бұзылып қалды. Оны жөндету үшін компьютер жөндейтін шеберге телефон шалып, жағдайды түсіндір». 2-жағдаят: «Сендердің достарың жаңа компьютер сатып алғысы келеді. Оған кеңес беріңдер: қандай компьютер несімен артық?» 3-жағдаят: «Электроникалар әлемі» дүкеніне барып, несиеге компьютер алғың келетінін айтып, кеңес сұра. Қандай компьютерлердің зияндылығы аздығына да көңіл бөл».
Тақырыпқа қатысты ұсынылатын жұмыстардың үлгілері:
Тыңдалым: Мәтінді мұқият тыңдаңыз.
Ақпараттар әлемі
ХХ ғасырдың 50-70 жылдарында адамзат техниканың, оның ішінде компьютердің, қарыштап дамыған жаңа кезеңіне батыл қадам басты. Компьютерлік технологияның дамуы қоғамның ғылым, мәдениет, білім беру, өндіріс, басқару секілді салаларында жылдам жүріп жатқан интеграциялық үдерістермен байланысты ақпараттандырудың ғаламдық мәселелеріне алып келді. Қоғамды ақпараттандыру – жаңа микропроцессорлар мен есептеу техникаларының, сондай-ақ ақпараттық өзара әрекеттесу мен ақпарат алмасудың әр түрлі құралдары негізінде жүзеге асатын, қоғамдық өндіріс саласында жетекші рөл атқаратын ақпараттарды жинақтау, қор жасау, өңдеу, сақтау, жіберу, пайдалану, ақпаратты сүзу сияқты қызметтерден құралатын ғаламдық әлеуметтік үдеріс. Адам мен жалпы қоғамның интеллектуалдық мүмкіндіктерін күшейтуде маңызды рөл атқаратын компьютер кез келген ақпаратты өңдейтін әмбебап техникалық құрал болып саналады.

Компьютерлердің пайда болуы мен дамуы – қоғам мен білім беру саласын ақпараттандыру үдерісінің құрамдас бөлігі. Қоғамды ақпараттандыру кезінде басты назар адам қызметінің барлық түрін сенімді, нақты, пайдалы біліммен қамтамасыз етуге бағытталған іс-шаралар кешеніне аударылуы керек. Сондықтан да бұл ұғым «қоғамды компьютерлендіру» дегеннен әлдеқайда кең, онда ақпаратты жылдам алуға жол ашатын компьютерлік базаны ендіру мен дамытуға басымдылық беріледі. Интернетке, телекоммуникациялық желілер мен интеллектуалдық компьютерлік жүйелерге негізделген ақпараттық технологиялар болашақ ұрпақтың өз білімін, түрлі мәліметтер мен материалдарды еркін таратуына мүмкіндік береді. Оның қоғамның әлеуеті мен оның даму болашағын анықтауда маңызды фактор болып саналатын ақпараттар мен ғылыми білімдер үстемдік құратын жаңа әлеуметтік ортаға бейімделуіне тура келеді. Әлемдік ортақ ақпараттық жүйелерді қолдану білім саласына ақпараттық технологияларды енгізуді қамтамасыз ете отырып, бірыңғай білім кеңістігін құруға қол жеткізіледі, адамдардың қарым-қатынас жасауға, ортақ материалдық емес ресурстарға қолжетімділікке және көп ақпараттар алуға, оны түсінуге деген қажеттілігін арттырады.