Білім және ғылым министрлігі
жүктеу/скачать 7,73 Mb.
|
|
Татауруларыменкүресушаралары.Татауруыменкүресудедәндідақылдардыңтөзімдіжәнеаурудықабылдамайтынсорттарынөсірудіңүлкенмәнібар. Қажеттімөлшердеминералдықтыңайтқыштарменқоректендіріп, қодраңныңөскіндерінжоюқажет. Аурудыңтаралуынанықтауүшін 10-15 өсімдіктен 15-20 үлгіалынады. Олардықарап, зақымданудәрежесінарнаулы шкалаларарқылыанықтайды. Фунгицидтердіастыңғыжапырақтардыңзақымданудәрежесі 5-10%, үстіңгілерінікі 1% болғанжағдайдақолданады. Ауруертебасталғандажәне қолайлыауа-райыжағдайындазалалдаукөрсеткіші 2 есетөмен. Эпифитотияқаупітуғанда, егістердіфунгицидпенөңдеуқажет. Қазіргіфунгицидтерассортименті(«...пестицидтертізімінеенген») ұзаққорғанышәсерібар,тиімділігіжоғарыулыдәрілердентұрады. Тапсырма: 1. Астықтағықоңыр, сабақ, сары, тәждітатауруларыныңбелгілеріментанысу. 2. Гербарлықжадығаттардықарау, аурулардыанықтаужәнеөсімдіктіңзақымданғанмүшелерінсуреттеу. 3. Татқоздырғыштарының толықжәнеқысқажолмендамукезеңдерінзерделеужәнесуреттеу. 4. Микроскоппен жұмысістеуүшінқажеттіжадығаттардыдайындаужәнебидайдыңсабақтатыменқоңыртатының, сұлыныңтәждітатыныңқоздырғыштарыныңурединиоспораларыментелиоспораларынқарапкөру. 5. Дәндідақылдардыңтатауруларыменкүресугеарналғанфунгицидтердіңтүрлеріментанысу. 6. 2 кестенітолтыру.
2 кесте - Дәндідақылдардыңтатаурулары
Бақылаусұрақтары: 1. Татсаңырауқұлақтары қоректенуібойыншақайтопқажатады? 2. Татсаңырауқұлақтарындамицелийдіңқандайтүрікездеседі? 3. Татсаңырауқұлақтарыныңжүйелікорны. 4. Татауруларыныңбілінубелгілері. 5. Татсаңырауқұлақтарыныңтолықдамукезеңіната. Толықкезеңбойыншадамитынтатқоздырғышыныңтүрлеріната. 6.Қысқажолмендамудыңерекшелігіжәнеқоздырғыштарыныңтүрлеріната. 7. Аралықдақылдардататқоздырғыштарыныңқандайсатыларыдамиды? 8. Дәндідақылдардыңтатауруларыменкүресушаралары. Дәріс 14 Дәндідақылдардыңтамыршірігіжәнедақауруы
Түсініктеме Біріншіжәнеекіншітамыржүйелерінде, жерастындағыбуынаралықтарда, эпикотилде, сабақтүбіндетамыршіріктеріпайдаболады. Өскіндердіңөлуіне, өспейқалуына, сабақтардыңөлуіне, ішібосмасақтардыңпайдаболуына, дәнніңсемуінеәкепсоқтырады. Дәндідақылдаркәдімгіпитиоздық, ризоктониоздық, фузариоздықжәнеофиоболездіктамыршірігімензақымданады. Егіншіліктіңтопырақтықорғаужүйесіжағдайындакәдімгіжәнефузариоздықтамыршірігіасакөптараған. Кәдімгішірік. Қоздырғыштары: Bipolaris sorokiniana (Sacc.) Shoemaker. (Deuteromycetesкласы, Hyphomуcetalesќатары). Ауружаппайтараған. Барлықдәндідақылдарзалалданады. Бұлауруғаарпаменбидайжиіұшырайды. Тұқымарқылытарағанауруөскіндердізақымдап, өзгеріскеұшыратады, олардақарақоңырдақтарменсызыќшаларпайдаболады, тіптіөлімгеәкепсоқтыруымүмкін. Топырақтантарағанаурудыңбелгілерікөктеу–түптенукезіндебілінеді, мұндайдасабақтүбіменалғашқыжапырақтыңқынабықоңыртүскебоялады. Ауруегістердіңсиреуіне, масақтыңағарыпкетуіне, дәнніңсемуінеәкепсоқтырады. Ауруқаттыдамығандаөсімдіктерқысқа бойлыболып, масағыдамымайқалады. 
Қоздырғыштұқымда, өсімдікқалдықтарында, арамшөптердесақталады. Ауруғаәлсізөсімдіктертезшалдығады. Фузариоздықтамыршірігі. Қоздырғыштары: Fusariumтектісаңырауқұлақтар (Deuteromycetesкласы, Hyphomуcetales ќатары). Жаппайтараған. Ауру ылғалдылығыжеткіліктіаудандардаасазиянды. Дәндідақылдарданбидайменқарабидайқатты, аларпа, сұлыжәнетарышамалызалалданады. Аурузақымданғантұқымнан, өсімдікқалдықтарынантарайды. Залалданғантұқымдарөнбейқалады, көктегенкездеолардыңөскінінемесетамыршасығанадамиды. Өскіндердіңколеоптилі, түптенубуыны, тамырлары, эпикотиліқоңырланады. Өсімдіктіңөліпқалуыдамүмкін. Өсімдіктердіңөсуімендамуындаарттақалушылықбайқалады. Ауруөсімдіктертамырларышірігендіктентопырақтаноңайжұлынады. Жоғарыылғалдылықтазақымданғанжердеақшыл-қызғылтөңезпайдаболады. 
Тамыршірігіменкүресушаралары: фитосанитарлықмағынасыбарсүріжерменбұршақ, рапсдақылдарың ауыспалыегіскеенгізу; агротехникалықтәсілдеріменөсімдіктердіңдамуына қолайлыжағдайжасауарқылыолардыңтамыршірігінетөзімділігінарттыру; тұқымдардыжылыауаменқыздыру; тыңайтқыштардықажеттімөлшердеғанақолдану; мүмкінболсатұқымдытереңекпеу; тұқымғафитосараптамажасау (зақымданғантұқымдардыңзияндылықшегі 15%); тұқымдардыдәрілеуіштермензалалсыздандыру;қаракүйегеқарсықолданылатындәрілертамыршірігінедеасатиімді. Ауруіштеболмасатұқымныңішіндетұқымғасырттанәсерететін(контактылы) дәрілерқолдануқажет («...пестицидтертізімібойынша). Септориоз.Қоздырғышы: Sеptoria nodorum Berk., S. tritici (Rob. Et Desm) (Deuteromycetesкласы,Sphaeropsidales ќатары). Қоздырғыштыңбіріншітүріменөсімдіктіңбарлықмүшелерізақымдалады, екіншіқоздырғышжапырақтарменқынаптардызалалдайды. Көктеукезеңіненбастапақшылнемесеқара-қоңыржиегібарсұртүстісопақшадақтарпайда болады, кейіндақтартұтасыпжапыраққурайды. Залалданғанұлпатүссізденіпкеуіпқалады. Ондақарадақтар–саңырауқұлақпикнидтерінкөругеболады. Ауруортаңғыжапырақтарға, оданәріжоғарғыжағына, кейінмасаққатарайды. 
Қоздырғышөсімдікқалдықтарында, тұқымдасақталады. Өсукезеңіндеауружелментарайды, жаңбыртамшысынемесешықаурудыңдамуынақолайлыжағдайтудырады. Септориоздыңтаралуыназақымданғанөсімдікқалдықтарыныңболуы, азотпенқажетіншеқоректенбеуі, әлсізденгеннемесежиіорналасқанегістер, арамшөптерменластанумүмкіндіктуғызады. Септориозжауын-шашынкөпболғанжылдарықаттыдамиды. жүктеу/скачать 7,73 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|