КАЗАХСКИЙ АЛФАВИТ
ҚАЗАҚ АЛФАВИТI
№ Буква Названия буквы
1. Аа а
2. Әә ә
3. Бб бе
4. Вв ве
5. Гг ге
6. Ғғ ға
7. Дд де
8. Ее е
9. Ее йо
10. Жж же
11. Зз зе
12. Ии ый, iй
13. Йй қысқа и
14. Кк ка
15. Ққ қа
16. Лл эл
17. Мм эм
18. Нн эн
19. Ңң эњ
20. Оо о
21. Өө ө
22. Пп пе
23. Рр эр
24. Сс єс
25. Тт те
26. Уу у,у
27. Ұұ ұ
28. Үү ү
29. Фф эф
30. Хх ха
31. hh ћа
32. Цц це
33. Чч че
34. Шш ша
35. Щщ ща
36. Ъъ айыру белгiсi
37. Ыы ы
38. Ii i
39. Ьь жiңiшкелiк белгiсi
40. Ээ э
41. Юю йу
42. Яя йа
Алфавит.
Казахский алфавит основан на кириллице и включает 42 буквы. 10 из которых отражают специфические звуки казахского языка. ә,і,ұ,ү,қ,ө,ғ,ң,ы,һ. Буквы в,ф,ч,щ,ь,ъ,э,ё используются только при написании слов иноязычного происхождения.
д) 2-ережемен таныстыру.
ОБ ОСОБЕННОСТЯХ КАЗАХСКОГО ЯЗЫКА
ҚАЗАҚ ТІЛІНІҢ ЕРЕКШЕЛІКТЕРІ
Ударение большей частью падает на последний слог слова и передвигается по мере прибавления аффиксов на последний слог:
бал+а, бала+лар, балалар+ға
Ударение не падает на:
1. Личные окончания именных частей речи:
Оқушы+мын
Студент+сiң
Бiрiншi+мiн
Үлкен+сiң
2. На частицы повелительного наклонения:
Кел+шi
Айт+шы
Бар+шы
3. Отрицательные аффиксы:
Кел+ме
Оқы+ма
Айт+па
4. Личные окончания 1 лица повелительного наклонения:
Бар+а+йын
Кел+е+йiн
Ал+а+йын
5. Личные окончания 2 лица повелительного наклонения:
(вежл.ф.)
Бар+ыңыз
Кел+iңiз
6. Личные окончания глаголов настоящего/будущего переходного времени:
Бар+а+мын
Кел+е+мiн
7. Суффиксы - дай, -дей, -тай, -тей:
Тау+дай
Үй+дей
Нет предлогов. Значение русских предлогов большей частью передается посредством послелогов, а также в форме косвенных падежей:
адамдар үшiн для людей
адамдар туралы о людях
Алматыдан келдiм приехал из Алматы.
Отсутствует категория рода, поэтому нет согласования определений и определяемого слова в роде, как это бывает в русском языке:
жақсы адам хороший человек
жақсы iс хорошее дело
жақсы жұмыс хорошая работа
В отличие от русского языка в казахском языке вопрос кiм? /кто?/ ставится лишь к существительным, обозначающим человека:
бала ребенок
қыз девочка
а ко всем остальным существительным, ставится вопрос не? /что?/:
ат лошадь
ит собака
е) шығармашылық жұмыс: «Фонетикалық саяжайда» ертек құрастыру.
ІІІ. Рефлексия:
Бүгінгі тақырып саған не үшін керек деп есептейсің? Зачем тебе нужна сегодняшняя тема?
При каких работах ты эту тему можешь применять. ( сөйлем және сұхбат құрастырғанда). Қандай жұмыстарда сен осы тақырыптарды қолдана аласың?
Сендерге қандай ережелерді қайталау керек. Какие правила вам надо повторить?.........................................................................
Қандай ережелерді түсіну керек.Какие правила вам надо понять?...............................................................................
Қандай ережелерді толықтыру керек. Какие правила надо еще раз подработать?
Үй жұмысы:
Жаңа сөздерді жаттау, Ертекті аяқтау.
Бағалау.
3 Лексикалық тақырып: Біздің оқу орнымыз
Сабақтың тақырыбы: Фонетика. Дауысты және дауыссыз дыбыстар
Сабақтың мақсаттары: Дауысты және дауыссыз дыбыстарды сөздерде дұрыс қолдану. Қазақ тіліне тән дыбыстардың қолдануымен таныстыру. Лексиканы байыту жағынан жұмыс істеу. Алған білімдерін сабақ барысында қолдануға үйрету.
Сабақтың түрі: аралас сабақ
Сабақтың көрнекілігі: фонетикалық аквариум
Сабақтың әдісі: сұрақ – жауап, түсіндіру, жаттығулар
Сабақтың барысы:
І. Мотивация:
а) амандасу
б) үй жұмысын тексеру
ІІ. Негізгі кезең:
а) сабақтың тақырыбы мен мақсатын хабарлау.
б) сөздік жұмыс, тән дыбыстарымен жұмыс істеу.
Дәрісхана - лекционная
Орындықтар – стулья
Сөрелер - полки
Оқу құралдары – учебные принадлежности
Қабырға - стена
Мамандық - профессия
Қасымда - рядом
в) Жаңа сөздермен сөз тіркестерін құру
г) мәтінмен жұмыс
Біздің оқу орнымыз.
Бүгін–тамыздың 17, дүйсенбі. Бүгін – оқу күні. Біз колледжде жүрміз.
Колледж үш кабатты. Екі корпусы бар. Студенттер коридорда жүр. Әлия және Марина спортзалда жүр. Қайрат оқу залында отыр. Оқу залы екінші корпуста, бірінші қабатта орналасқан. Талғат және Олеся кітапханада бірінші қабатта. Біз бірінші дәрісханада отырмыз. Бесінші дәрісхана үшінші қабатта.
Дәрісханада үстелдер, орындықтар және тақтар бар. Дәрісханаларда препараторский бөлмелер бар. Сонда шкаф, сөрелер, үстел, орындық бар. Препаратор бөлмеде мұғалімнің оқу құжаттары, кітаптар, әр түрлі материалдар көп. Қабырғада суреттер, карталар бар. Дәрісхана жарық, таза және кең. Бәрі біздің біліміз үшін жасалған еңбектер.
Мен бірінші қатарда отырмын. Менде қалам, қарындаш және дәптер бар. Қасымда менің ең қымбатты досым отыр. Біз бір мамандық тандадық. Бірге біз зауытқа барамыз деп есептейміз. Мұғалім жақсы және әділ адам.
д) ережемен таныстыру:
Звуки казахского языка и их классификация:
Гласные (Дауысты дыбыстар): а, ә, и, о, э, у, ұ, ү, ы, і.
Твердые (Жуан дауысты дыбыстар): а, у, ы, о, у, э.(бару).
Мягкие (Жіңішке дауысты дыбыстар): ә,ө,ү,і,е,и,у-(келу).
Открытые гласные (Ашық дауысты дыбыстар): а, ө, о,е, э.
Узкие гласные (Қысаң дауысты дыбыстар): ы, i, и, у, ү, ұ.
Согласные звуки (Дауыссыз дыбыстар):
б, в, г, ғ, д, ж, з, й, к, қ, м, н, ң, п, р, с, т, у, ф, х, h, ц, щ, ш,ч.
Глухие согласные (Қатаң дауыссыз): п,ф,к,қ,т,с,щ,ш,х,ц,ч,h.
Звонкие согласные (Ұяң дауыссыз дыбыстар): б, в, г,ғ,д,з,ж.
Сонорные звуки (Үнді дауыссыз дыбыстар): р,л, й, у, м,н,ң.
е) грамматикалық жұмыс. Фонетика аквариуммен жұмыс жасау.
ж)қазақ тіліне тән дыбыстармен жұмыс:
9 специфических звуков: 5 гласных, 4 согласных.
Гласные – ә, і, ү, ұ, ө ****** согласные – ң, қ, ғ, һ
Характеристика звуков:
Ә ә – гласный, мягкий, негубной.
Аналогичный звук встречается в немецком языке как «еі» - немецком языке (klein и т.д.), в русском языке средний между «а» и «я», англ. Слово (map-карта). При произносении этого звука кончик языка опускается к нижним зубам, произносить следует без напряжения. Произнесите: Әлия, Әсия, әкел, әпер, әже.
І і – гласный, мягкий, негубной.
Этот звук встречается в нем. языке і, нельзя путать с русским лабиализованным звуком «и». Произнесите: бір, екі, менікі, сенікі.
Ө ө – гласный, открытый, губной.
Звучание среднее между русскими звуками «о, е», немецкое «о умляут». Произнесите: төрт, өрт, өт.
Ү ү – мягкий, узкий, губной.
В немецком языке « u умляут». Произнесите: үй, үш.
Ұ ұ – твердый, губной, узкий. Произнесите: ұн, құс.
Қ қ – согласный, глухой, взрывной. В немецком языке под ударением с предыханием. Прознесите: қарындас, қалам, құс, Қанат.
Ғ ғ – твердый, звонкий, щелевой.
Этот звук встречается в украинском, например, Груня, говорила и т.д. Произнесите: сағат, ғимарат.
ң- сонорный. Сравните: немецкое «ng». Произнесите: менің, сенің, оның.
Һ- твердый, гортанный. Произнесите: жиһаз, қаһарман.
з)мәтіндегі қазақ тіліне тән дыбыстары бар сөздерді тауып, талдаңдар.
ІІІ. Рефлексия:
Бүгінгі тақырып саған не үшін керек деп есептейсің? Зачем тебе нужна сегодняшняя тема?
Достарыңызбен бөлісу: |