«Биология» пәнінен тоқсандық жиынтық бағалаудың спецификациясы 8-сынып Мазмұны

жүктеу/скачать 0,87 Mb.

бет	10/10
Дата	24.01.2022
өлшемі	0,87 Mb.
	#113693

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10

Байланысты:
«Биология» п нінен то санды жиынты ба алауды спецификациясы 8

Балл қою кестесі

№			Жауаптары		Балл		Қосымша ақпарат
1		А		1
2		Бүйрек астаушасы көрсетіледі		1
3	(а) Бұл эпидермис қабаты тері химиялық заттар, температураның әсерінен, микробтан қорғайды (b) Пигментті дақтардың пайда болуы			1 1		1 балл құрылымды дұрыс атағаны үшін беріледі Кез келген дұрыс аталған қызмет түрі қабылданады
4	С			1
5	(а) Себебі органикалық заттың мөлшері азайып			1
	минералды заттардың үлесі артады/сүйек серпімділік
	қасиетін жоғалтады			1
	(b) Ортан жілік сүйегінің ең ортасындағы ішкі
	қуысында жілік май/ сары кемік май			1
	Екі басындағы борпылдақ қабатта қызыл кемік май			1
	болады
6	(а) Қозғалмалы байланыс/буын арқылы			1
	байланысқандықтан қозғалмалы
	(b) Шартәрізді буын			1
7	b-бірыңғай салалы бұлшық ет ұлпасы			1
	ішкі мүшелерді астарлайды, қан тамырының
	қабырғасында кездеседі			1
8	С			1
9	жалаң аяқ жүру аяқтың ұшымен жүру табанды ішке қарай басып жүру табанды сыртқа қарай басып жүру			1		Кез келген бір жауап қабылданады
10	-			1 1

11	(а) көз – 5 құлақ- 3 (b) - Есту және көру мүшелері түрлі микробтың енуінен сақтау - салқын тигізбеу/ кір қолмен шұқымау/ баспа сияқты жұқпалы ауруларды асқындырмай дер кезінде емдету/әр мүшені уақтылы жуып, күтім жасау		1	Кез келген екі
			1	дұрыс жауап
			1	қабылданады
				Жауаптың
			1	басқадай
			1	нұсқалары
				болуы да
				мүмкін
12	A		1
13	Ішкі секрециялық: Инсулин гормонын бөледі/ қандағы қант мөлшерін реттейді Сыртқы секрециялық: ұлтабарға панкреатин сөлін бөлу Қант диабеті/сусамыр		1 1 1
14	терінің сезімталдығы теріде көптеген рецепторлар болады/олар қоршаған ортаның әртүрлі тітіркендіргіштеріне/температура/ортадағы жағдайлардың өзгерістеріне жауап қайтарады ағзаның сыртқы ортаға бейімделуіне, қорғануына көмектеседі		1 1	Кез келген екі дұрыс жауап қабылданады
15	- майланған қалың жүні су жұқтырмайды		2	Кез келген
	- жүнінің тығыз әрі ұзын болуы жылуды сақтауға			екі дұрыс
	көмектеседі			жауап
	- тері астындағы 10-15см қалың май қабаты оқшаулау			қабылданад
	арқылы жылуды шашыратпайды			ы
Жалпы балл		30

4-ТОҚСАННЫҢ ЖИЫНТЫҚ БАҒАЛАУ СПЕЦИФИКАЦИЯСЫ

4-тоқсанның жиынтық бағалауына шолу
Ұзақтығы– 40 минут Балл саны - 30
Тапсырма түрлері:

КДЖ- Көп дұрыс жауапты таңдауды қажет ететін тапсырмалар.

ҚЖ- Қысқа жауапты қажет ететін тапсырмалар.

ТЖ -Толық жауапты қажет ететін тапсырмалар.

Жиынтық бағалаудың құрылымы

Тоқсан бойынша жиынтық бағалауда әртүрлі тапсырмалар: дұрыс жауабын таңдауды қажет ететін сұрақтар, қысқа/толық жауапты қажет ететін сұрақтар қолданылады.

Қысқа жауапты қажет ететін сұрақтарға сөздер немесе қысқа сөйлемдер түрінде жауап береді.

Толық жауапты қажет ететін сұрақтарда білім алушылар орындаушылық және шығармашылық дағдыларын көрсетеді.

Нұсқа: 15 тапсырмадан тұрады: соның ішінде бірнеше жауап нұсқаларынан тұратын сұрақтар.

Қысқаша жауапты қажет ететін сұрақтар, толық жауапты қажет ететін тапсырмалар берілген. Тапсырмаларда суреттер, кестелер, сызбанұсқалар ұсынылған.

4 – тоқсан бойынша жиынтық бағалау тапсырмаларының сипаттамасы

Бөлім	Тексерілетін мақсат	Ойлау дағдыларының деңгейі	Тапсы рма саны*	Тапсырм а №*	Тапсырма түрі*	Орындау уақыты, мин*	Балл*	Бөлім бойынша балл
Көбею	8.2.2.1 Тірі ағзалардың тіршілік әрекетіндегі митоз бен мейоздың маңызын түсіндіру	Білу және түсіну	4	1	ДЖТ/ҚЖ	1	1	6
	8.2.1.1 Жануарлардың көбею тәсілдерін салыстыру	Қолдану		2	ДЖТ/ҚЖ	1	1
	8.2.1.2 Мүктер мен қырықжапырақтардың мысалдарында жынысты және жыныссыз ұрпақтарының ерекшеліктерін түсіндіру	Қолдану		3	ҚЖ/ТЖ	3	2
	8.2.1.3 Ашықтұқымды және жабықтұқымды өсімдіктердің тіршілік циклінің ерекшеліктерін түсіндіру	Қолдану		4	ҚЖ/ТЖ	3	2
Өсу және даму	8.2.3.1 Эмбрионалдық даму кезеңдерін сипаттау	Қолдану	1	5	ДЖТ/ҚЖ	5	3	3
Өсу және даму	8.2.3.2 Әртүрлі ұрық жапырақшаларынан қалыптасатын ұлпалар мен мүшелердің дифференциялануын сипаттау	Қолдану	1	5	ДЖТ/ҚЖ	5	3	3
Тұқым қуалаушылық пен өзгергіштік заңдылықтары	8.2.4.1 Тұқым қуалаушылық пен өзгергіштіктің эволюциядағы рөлін дәйектеу	Жоғары деңгей дағдылары	2	6	ҚЖ/ТЖ	5	4	6
	8.2.4.2 Ағзалар селекциясы үшін қолдан сұрыптаудың маңызын сипаттау	Жоғары деңгей дағдылары		6	ҚЖ/ТЖ	5	4
	8.2.4.4 Маңызды мәдени өсімдіктер іріктемелері мен үй жануарлары қолтұқымын сипаттау	Қолдану		7	ДЖТ/ҚЖ	2	2

Биосфера, экожүйе, популяция	8.3.1.1 Экожүйелердің жалпы құрылымының сызбасын жасау	Қолдану	5	8	ҚЖ/ТЖ	5	3	10
	8.3.1.2 Су және құрлық экожүйелерін салыстыру	Қолдану		8	ҚЖ/ТЖ	5	3
	8.3.1.3 Популяцияның негізгі қасиеттерін және құрылымдық ерекшеліктерін сипаттау	Қолдану		9	ДЖТ/ҚЖ	1	1
	8.3.1.4 Ағзалардың тіршілікке қабілеттілігінің әртүрлі тәсілдерін зерттеу	Жоғары деңгей дағдылары		10	ҚЖ/ТЖ	3	2
	8.3.1.6 Тірі ағзалардың өзара қарым- қатынас түрлерін сипаттау	Қолдану		11	ҚЖ/ТЖ	2	2
	8.3.1.7 Тірі ағзалардың қоршаған ортаның өзгермелі жағдайларына бейімделу механизмдерін түсіндіру	Қолдану		12	ҚЖ/ТЖ	3	2
Адам қызметінің қоршаған ортаға әсері	8.3.2.1 Биологиялық әртүрлілікті сақтаудың және қолдауды қажеттіктің себептерін негіздеу	Жоғары деңгей дағдылары	3	13	ҚЖ/ТЖ	3	2	5
	8.3.2.2 Дүниежүзілік Тұқым қорының маңызын бағалау	Жоғары деңгей дағдылары		14	ҚЖ/ТЖ	2	2
	8.3.2.3 Қазақстан аумағындағы экологиялық проблемалардың туындау себептері мен оларды шешу жолдарын түсіндіру	Қолдану		15	ҚЖ/ТЖ	1	1
БАРЛЫҒЫ:			15			40	30	30
Ескерту: - өзгеріс енгізуге болатын бөлімдер*

Мысал үлгілері және балл қою кестесі

«Биология» пәнінен 4-тоқсанға арналған жиынтық бағалаудың тапсырмалары

Тірі ағзалардың тіршілік әрекетіндегі митоз бен мейоздың биологиялық маңызы мысалдарының дұрыс қатарын анықтаңыз.

	Вегетативті көбею	Жынысты көбею	Гаплоидты хромосомалар	Диплоидты хромосомалар
A	митоз	мейоз	мейоз	митоз
B	митоз	мейоз	митоз	мейоз
C	митоз	митоз	мейоз	мейоз
D	мейоз	митоз	митоз	мейоз

Кестеде берілген ағзалар мен олардың көбею әдістерін сәйкестендіріңіз.

	Ағза		Көбею әдісі
1	Гидра	А	Фрагментация
2	Жауынқұрт	В	Екіге бөліну
3	Кәдімгі амеба	С	Жынысты жолмен
4	Үй қояндары	D	Бүршіктену

А) 1-A, 2- B, 3-C, 4-D

В) 1-B, 2-A, 3-D, 4-C

С) 1-D, 2- A, 3-B, 4-C

D) 1-D, 2- B, 3-A, 4-C

[1]

Суретінде жасыл мүктің даму циклі көрсетілген.

Жасыл мүктің тіршілік циклінің басым сатысын атаңыз.

................................................................................................................................................................

[1]

Мүктің тіршілік цикліндегі В әріпімен көрсетілген сатыны атаңыз.

................................................................................................................................................................

[1]

Сызбада ашық тұқымды өсімдіктердің тіршілік циклі бейнеленген.

Сызбада А және В әріптерімен көрсетілген бос орындарды толтырыңыз.

Суретте ағзалардың ұрықтық даму кезеңдері көрсетілген.

[2]

(а) Ағзалардың ұрықтық даму кезіндерін ретімен жазыңыз.

................................................................................................................................................................

[1]
(b) Суретте берілген ұрықтық даму кезіңін атап, ерекшелігін сипаттаңыз.

…............................................................................................................................................................

................................................................................................................................................................

[2]

Суретте Галапагосс аралдарында мекен ететін әртүрлі тұмсықтары бар шымшықтар көрсетілген.

(і) Суреттегі І және ІІІ шымшықтардың қорек түрлерін анықтаңыз.

…...........................................................................................................................................................

…............................................................................................................................................................

................................................................................................................................................................

[2]

(іі) Егерде адам І және ІІІ шымшықтарға жемістің жұмсақ шырынымен қоректенетіндей жағдай жасаса тұмсық пішіндері қалай өзгеруі мүмкін?

…............................................................................................................................................................

................................................................................................................................................................

[1]

(ііі) Адамның іс- әрекеті арқылы жүзеге асырылатын сұрыптау түрін атаңыз.

…............................................................................................................................................................

................................................................................................................................................................

[1]

Қазіргі кезде жабайы алма ағашын сұрыптау арқылы алманың бірнеше іріктемелері алынған. Сұрыптау жүргізудің негізгі мақсаттарын ұсыныңыз.

…............................................................................................................................................................

................................................................................................................................................................

…............................................................................................................................................................

[2]

Тірі ағзалардың өзара әрекеттесуі және қоршаған ортаның абиотикалық элементтері- экожүйені құрайды. Су және құрлық экожүйелерінің абиотикалық факторларындағы ұқсастықтары мен айырмашылықтарын сипаттаңыз.

................................................................................................................................................................

[3]

Популяция терминіне анықтама беріңіз.

…............................................................................................................................................................

................................................................................................................................................................

[1]

Арыстандарды тірі қалуға бейімділігі бойынша К-страгиясына жатқызуға болады. Арыстанның стратегиясының артықшылығы мен кемшілігін түсіндіріңіз.

…......................................................................................................................................................…..

.....................................................................................................................................................….......

................................................................................................................................................…............

................................................................................................................................................................

[2]

Қоян популяциясының санының өзгеруі төменде графикте берілген.

(а) Қоян популяциясы өзгеруін ескере отырып, графикте түлкі санының өзгеруін сызып көрсетіңіз.

[1]

(b)Популяциядағы дарақтар санының өзгерісі себебін түсіндіріңіз

.…...........................................................................................................................................................

..................................................................................................................................................

…............................................................................................................................................................

[1]

Кәдімігі жантақ (Бұршақ тұқымдасы) – Қазақстанның шөл және шөлейтті аймақтарында кездеседі.

Жантақ өсімдігінің тіршілік ортасына бейімделу жолдарын түсіндіріңіз.

….......................................................................................................................................................….

......................................................................................................................................................…......

.................................................................................................................................................…...........

................................................................................................................................................................

[2]

Айрықша қорғауды қажет ететін, мысалы қар барысы, ақбөкен түрлерін сақтаудың маңыздылығына екі дәлел келтіріңіз.

….......................................................................................................................................................….

......................................................................................................................................................…......

.................................................................................................................................................…...........

................................................................................................................................................................

[2]

Норвегиядағы Шпицберген аралында Дүниежүзілік Тұқым қорыны ұйымдастырылған. Осындай масштабты жобаны ұйымдастырудың себебі неде?

….......................................................................................................................................................….

......................................................................................................................................................…......

.................................................................................................................................................…...........

................................................................................................................................................................

[2]

Үлкен қалалар мен өнеркәсіп орталықтарында ауа ластануының алдын алу шарасын ұсыныңыз.

................................................................................................................................................................

[1]

Балл қою кестесі

Тапсырма №		Жауап	Балл	Қосымша ақпарат
1	А		1
2	С		1
3	(і) гаметофит (іі) В – жыныссыз ұрпағы/спорофит		1 1
4	(і) А-аналық жасуша В-тұқым		1 1
5	(а) Бластула – Гаструла-- Нейрула (b) Нейрула/ үш қабатты ұрық/ Ұрықтың қабаттардың әрқайсысынан белгілі мүшелер қалыптасады/ үш ұрық жапырақшасынан әртүрлі мүшелер дамиды/ мысалы мезодермадан қан, жүрек дамыса/энтодермадан өкпе, ас қорыту жүйесі дамиды		1 1 1
				Кез-келген екі дұрыс жауап қабылданады Жауаптың басқаша мысалдары болуы мүмкін
6	(і) І – тұқыммен ІІІ- ағаш діңінің ішіндегі жәндіктермен (іі) Онда ІІ шымшықтың тұмсығындай пішінге келеді (ііі) Қолдан сұрыптау/селекция		1 1 1 1
7	келешекте қолдану мүмкіндігі мыс: медициналық/ жемістердің басқа түрлерін өсіру елдің мәдени мұрасының бір бөлігі биоалуантүрлілікті сақтау тамақ тізбегі/торының бұзылмауын болдырмайтын алдын алу шаралары		1 1	Осымен қоректенетін түрлердің саны азайып/жоғалы п ия қырылып қалуы мүмкін қабылданады өсімдіктерден дәрі табылуы мүмкін қабылданады
8	күн энергиясы топырақ су ауа ылғалдығы температура		1 1 1	Кез-келген үш дұрыс жауап қабылданады
9	белгілі бір ареалда генетикалық жүйе түзетін, бір түрге жататын және көбею арқылы өзін-өзі жаңғыртып отыратын ағзалар тобы		1
10	артықшылық – бәсекеге қабілетті ұзақ уақыт аралығында үздіксіз тіршілік ете алады қоршаған орта жағдайы тұрақты кемшілік – ірі көлемді баяу дамиды аз ұрпақ береді		1 1	Мағынасы бойынша ұқсас кез-келген жауаптар қабылданады.

11	(а) (b) Бәсекелестік: жыртқыш-жемтік	1
	(а) (b) Бәсекелестік: жыртқыш-жемтік	1
12	тікенекке айналған жапырақтар балауызды кутикуласы бар сабақ жапырақтар	1 1	Кез келген екі дұрыс жауап қабылданады
	ұзын кіндік тамыр жүйесі тереңге тарамдалған
13	Экожүйенің тұрақтылығын сақтау	1	Кез келген 2
	Экожүйедегі трофикалық деңгейлердің бұзылуы болдырмау	1	дұрыс жауап қабылданады
	Тірі ағзалардың сирек кездесетін түрлерін қорғауға алу
	Адам іс-әрекетінің салдарын жою
14	Жойылып бара жатқан өсімдік түрлерін сақтап қалу немесе катаклизмдерден кейін қолдану Экожүйені сақтап қалу	1 1
15	Биоотын көгалдандыру экологиялық сауаттылық технологияны жетілдіру	1
Жалпы балл		30

жүктеу/скачать 0,87 Mb.

Достарыңызбен бөлісу:

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10