Биологиядан мектеп оқушыларына арналған республикалық олимпиаданың аймақтық кезеңі Уақыты: 50 минут


Шаян тәрізділердің бірінші сегментінің аяқ-қолдары (конечности) қалай аталады?



бет2/2
Дата15.03.2022
өлшемі179,5 Kb.
#135516
1   2
Байланысты:
Биология аудандык Олимпиада жауаптары 2021 ж

Шаян тәрізділердің бірінші сегментінің аяқ-қолдары (конечности) қалай аталады?

А. Күйісаяқ (Хелицера)



    1. Тұтқыаяқ (Педипальпа)

    2. Антенна




    1. Антеннула

    2. Мандибула




    1. Максилла




  1. Ұлулардын жүрегінде қандай қан ағып өтеді?

А. Оттегі бар



    1. Оттегі жоқ




    1. Бір жартысында оттегімен, екінші жартысында оттегісіз

    2. Бір жартысында оттегімен, екінші жартысында аралас




  1. Өт қышқылдарының ас қорытудағы негізгі рөлі қандай?

А. Өт қышқылдары детергент ретінде әрекет етеді





    1. Өт қышқылдары ферменттер рөлін атқарады

    2. рН реттеуіне қатысады

    3. Эндокриндік реттеуді қамтамасыз етеді




    1. Ішек микрофлорасы синтезделетін витаминдердің прекусроры болып табылады




  1. Эукариотты жасушаларда сплайсингке ұшырайды:




    1. ДНҚ




    1. мРНҚ

    2. рРНҚ

    3. тРНҚ




  1. Ылғалды тіршілік ететін өсімдіктер қандай экологиялық топты құрайды?




    1. мезофиттер;

    2. гигрофиттер;

    3. криофиттер;




    1. терофиттер.




  1. Тізімде көрсетілген гормондардың қайсысы пептид болып табылады??




1.

Соматотропин

4.Кортизол




2.

Вазопрессин

5.Липотропин

7. Прогестерон

3.

Адреналин

6. Кортикотропин




А.2,4,6,7
B.1,2,5,6
C.1,2,4,6
D.2,3,5,6

E. 1,2, 6, 7





  1. Қандай үш амин қышқылы сәйкесінше пируват, оксалоацетат және α-оксоглутараттан бір кезеңде жасалады?







Пируват

Оксалоацетат

α-Оксоглутарат

А.

Аланин

Аспартат

Глютамат

B.

Лизин

Аспарагин

Глютамин

C.

Серии

Аргинин

Тирозин

D.

Треонин

Глицин

Триптофан

E.

Гистидин

Пролин

Лейцин




  1. Митоздың анафазасында хроматидтер саны (n) және ДНҚ мөлшері (с) сәйкесінше т:

А. 2n и 2с B. 2n и 4с C. 4n и 4c D. 4n и 2с E. 1n и 1с





  1. Анаэробты тыныс алу кезінде электрондарды тасымалдау тізбегіндегі электрондардың доноры және



акцепторы не болып табылады?






Донор

Акцептор

А.

Органикалық қосылыстар

Оттегі

B.

Бейорганикалық қосылыстар

Оттегі

C.

Органикалық қосылыстар

Оттектен басқа бейорганикалық қосылыстар

D.

Оттектен басқа бейорганикалық қосылыстар

Бейорганикалық қосылыстар, оның ішінде оттегі




  1. Геномдарды кішіден үлкенге қарай ретімен қойыныз:




1.

Ашытқылардың ядросы

3.

Бидай пластидтері

2.

Адам митохондриясы

4.

E. coli Ішек таяқшасы

А.2,3,4,1
B.1,2,3,4
C.4,3,2,1

D.2,3,1,4





  1. Өсімдік тұқымдарының резервтік ақуыздарының резервтік липидтер мен көмірсулардан айырмашылығы, олар _______ көзі бола алады:

А. Энергия B. Көміртегі C. Азот


D. Алмаспайтын аминоқышқылдар


E.CиD




  1. Бір ген үшін гетерозиготалы ата-аналардың 4 баласының ішінде үшеуінде доминантты фенотиптің болуы ықтималдығы қандай?

А. 42% B. 56% C. 36% D. 44% E. 60%





  1. Жасушаның мембраналық органоидтары (дұрыс комбинацияны көрсетіңіз):




  1. Эндоплазмалық тор




  1. Гольджи аппараты

  2. Рибосомалар




  1. Лизосомалар

  2. Ядро

  3. Центриоль




  1. Пластидтер




    1. 1+3+4+5

    2. 1+2+4+7

    3. 1+3+5+6




    1. 1+2+5+7




  1. Альпілік өсімдіктердің аласа бойын қалай түсіндіруге болады?




    1. жауын-шашын аз болғандықтан;

    2. қатал қыс болғандықтан;

C. жарық толқындарының интенсивтілігінен;
D. күнделікті температураның кенет өзгеруі;

      1. нашар топырақ.


    1. Тыныс алу процесінде тамырлар, өсімдіктің басқа мүшелері сияқты




  1. оттегін сіңіріп, көмірқышқыл газын шығарады

  2. су буын сіңіріп, көмірқышқыл газын шығарады




  1. көмірқышқыл газын сіңіріп, оттегін бөледі

  2. суды сіңіріп, оттегін бөліп шығарады




    1. Өзгертілген тамырларды оларда _____ болуы арқылы анықтауға болады




  1. органикалық заттардың үлкен қоры




  1. жапырақтары

  2. қосалқы тамырлар

  3. бүршіктері




    1. Судың және минералды заттардың тамырдан сабаққа өтуін қамтамасыз етеді




  1. тамырдың қысымы және жапырақтардан судың булануы

  2. жасушалардың бөлінуі

  3. өсу және даму




  1. органикалық заттардың құрылуы




    1. Жер астындағы өркендердң тамырлардан ______ болуымен ажыратуға болады




  1. тамыр оймақшасы (чехлик)




  1. тамыр түкшелері

  2. бүршіктері

  3. жанама тамырлар



20. Жапырақтың кезектесіп орналасуы өсімдікке ______ пайдалануға мүмкіндік береді



    1. жылуды

    2. суды

    3. минералды тұздарды




    1. жарықты




  1. Қарлыған әдетте _____ көбейтіледі




    1. дәндерімен

    2. жапырақтың кесіндісімен




    1. сабақтарымен

    2. қылқындарымен



22. Алма жемісі пиязға қарағанда:

A. қоректік заттарды сақтайды


B. дәндері бар

  1. желінеді




  1. жасушалық құрылымға ие



23. Тері-бұлшықет қапшығы

A. тек жұмыр құрттарда бар


B. тек жалпақ құрттарда бар
C. тек буылтық құрттарда бар
D. барлық құрттарда бар


24. Бауырсорғыштың аралық иесі кім?

A. жалаңаш шырыш ұлу


B. кіші тоспа ұлу

  1. сиыр




  1. шошқа



25. Жауын құртының қылтандары:

A. қозғалу кезінде тірек береді


B. дене ұзындығын арттыру
C. қоршаған ортадағы тітіркенуді қабылдайды
D. сыртқы қаңқа болып табылады



  1. Мұртшалары жоқ

A. көк шегірткеде B. үй өрмекшісінде


C. Камчатка теңіз шаянынды D. зауза қоңызда




27. Жұмсақденелілердің қан ағынын қандай орган қамтамасыз етеді?



  1. жүрек

  2. бауыр




  1. бүйрек

  2. мантияның арнайы қалтасы - өкпе



28. Қай жануар шеміршекті балықтар класына жатпайды?

A. элекрлі тұтасқанат


B. көк акула

  1. шаншарқұйрықты

  2. камбала



29. Ауаның әлсіз дыбыстық тербелістерін күшейтетін дабыл жарғағы _____ пайда болады

A. шеміршекті балықтарда


B. сүйекті балықтарда

  1. қосмекенділерде (амфибия)

  2. бауырымен жорғалаушыларда (рептилиялар)



30. Қоршаған орта температурасы жоғарылағанда, балықтар мен кесірткелердегі зат алмасу жылдамдығы



    1. өзгермейді

    2. төмендейді

    3. көтеріледі




    1. жоғарылауы немесе төмендеуі мүмкін




  1. Артқы аяқтары алдыңғы аяқтарға қарағанда әлдеқайда ұзын:




    1. саламандрада

    2. құрбақада (жаба)




    1. бақада (лягушка)

    2. құйрықты бақада (тритон)



32. Жануарлардағы шығару жүйесінің мүшесі

A. тоқ ішек



  1. қуық

  2. көзжас безі




  1. тері бездері



33. Адамдарда ma (макроглобулин А) локусында қан сарысуындағы альфа макроглобулинді кодтайтын тіркеспе ген бар. Қан сарысуында бұл антигеннің болуы (ma +) оның болмауына (ma-) қатысты доминантты болады. Норвегия тұрғындары арасындағы іріктемелердің бірінде фенотиптердің таралуы келесідей болды: әйелдер 57 ma +, ma-, 44 ерлер 23 ma +, 77 ma-. Осы мәліметтер негізінде q (ma-) аллелінің жалпы популяциядағы жиілігін анықтаңыз.

  1. 0.6

  2. 0.66

  3. 0.77




  1. 0.70



34. Кеме апатынан кейін 20 адам (жыныстық қатынас 1: 1) адам жоқ аралға жетіп, жаңа, толығымен оқшауланған популяция құрды. Олардың екеуі цистофиброз генінің тасымалдаушылары болды - с (яғни олар осы ген үшін гетерозиготалы болды). Бұл ген с - гомозиготалы күйде, цистофиброзды тудырады
(муковисцидоз). Бұл аллельдің жиілігі популяцияның өсуіне байланысты өзгермейтінін ескере отырып, муковисцидоздың аралдағы жиілігі қандай болатынын анықтаңыз.



  1. 0.5%




  1. 0.25%

  2. 0.05%

  3. 0.0025%



35. Жасушаішілік сұйықтықта микоплазмада 1 литрде 10г гексокиназа болады (молекулалық салмағы


100000 дальтон). Гексокиназаның молярлық концентрациясын анықтаңыз?



    1. 1 моль/литр

    2. 0.0001 моль/литр




    1. 0.001 моль/литр

    2. 0.0005 моль/литр




  1. Табиғи сұрыптаудың негізгі эффекторы болып табылады




    1. Ағзалардың кең өзгергіштігін қамтамасыз ететін популяциядағы гендер жиілігін арттыру




    1. Популяцияда көбеюді қамтамасыз ететін популяция гендерінің жиілігін арттыру

    2. Популяцияда организмдердің тіршілік ету жағдайына бейімделуін анықтайтын гендердің пайда болуы




    1. Популяцияда ағзалардағы түр сипаттамаларының сақталуын қамтамасыз ететін гендердің пайда болуы



37. Газ алмасу _____ болады

A. төменгі қуыс көктамырда


B. жоғарғы қуыс көктамырда

  1. қылтамырда

  2. артерияда



38. Ең қарқынды метаболизм _____ болады

A. шеміршекті мен сүйекті балықтарда


B. құстар мен сүтқоректілерде
C. қосмекенділер мен бауырымен жорғалаушылар

D. буылтық құрттар мен бассүйексіздерде




39. Жүйке жасушаларында тежеу кезінде

A. қоздыру көрші жасушаларға беріледі


B. жүйке импульстарын тудырады

  1. қоздыруға қарама-қарсы физиологиялық процесс басталады

  2. қоздыру бүкіл жүйке жүйесіне таралады



40. мРНҚ- дағы 5` ГУА 3` кодонына сәйкес келетін тРНҚ-антикодоны қандай болуы керек?
A. 5` ЦАУ 3`

B. 5` УТЦ 3`


C. 5` УАЦ 3`
D. 5` АУГ 3`



  1. Кребс циклінің реакцияларында АТФ синтезі _____ кезеніңде болады А. сукцинил-коэнзим А-ның гидратациясы

B. альфа-кетоглутар қышқылының декарбоксилденуі C. Изолимон қышқылының декарбоксилденуі


D. Шайыртас қышқылының тотығуы





  1. Жасушаларды мембранадағы Na \ K сорғылары санының өсу ретімен орналастырыңыз:

A. эритроцит, лимфоцит, бүйрек түтікшесінің эпителийі; B. лимфоцит, эритроцит, бүйрек түтікшесінің эпителийі; C. бүйрек түтікшесінің эпителийі, эритроцит, лимфоцит; D. эритроцит, бүйрек түтікшесінің эпителийі, лимфоцит.





  1. Гормондарды келесі жасушалар жасай алмайды:




  1. экзокринді;

  2. эндокринді;

  3. жүйке жасушалары;




  1. эпителий жасушалары;

  1. эндотелий жасушалары.




    1. Көру құрылымдарының қайсысы жолбарыс пен сегізаяқтарда бар?




  1. күрделі көз

  2. омматидий

  3. камералық көз




  1. көзше




    1. Осы процестердің қайсысы зәрдің көп мөлшерде жиналуына жол бермейді.




  1. бауырдағы гликогеннің ыдырауы

  2. ұйқы безінің инсулин шығаруы




  1. ұйқы безінің гликоген шығаруы

  2. май жасушаларының май қышқылдарын шығаруы




    1. Жарақат алғаннан кейін перифериялық нервте:




  1. өсу болмайды, функция қалпына келмейді;




  1. аксондар ерікті бағытта өседі және кейде өздерінің бұлшық еттерін кездейсоқ «табады»;

  2. аксондар үзіліс жерлерін тауып, бірге бітіседі;




  1. аксондар Шванн жасушалары түзген канал бойымен өседі.




    1. Төмендегі суреттегі жасушаға мұқият қараңыз.

Жасушалық тыныс


Бұл қандай жасуша?


A. Шыныаяқ жасуша
B. Шырышты жасуша
C. Негізгі жасуша
D. Париетальды жасуша
E. Проксимальды ширатылған түтікшесінің жасушасы



  1. Ата-аналық екі қызыл гүлдерді будандастыру арқылы алынған өсімдіктердің өзін-өзі тозаңдандыруы қызыл және ақ гүлдері бар өсімдіктерді 15:1 қатынасында шығарды. Ақ түсті қалай анықтауға болады?

A. кем дегенде біреуі гомозиготалы күйде болатын екі геннің рецессивті аллельдері арқылы; B. екі геннің рецессивті аллельдері, екеуі де гомозиготалы арқылы;


C. гомозиготалы күйдегі бір геннің рецессивті аллелі, бірақ өсімдік гексаплоидты арқылы; D. гомозиготалы күйдегі бір геннің рецессивті аллелі, бірақ өсімдік тетраплоидты арқылы; E. үш геннің рецессивті аллельдері, олардың кем дегенде екеуі гомозиготалы арқылы.



  1. Сүтқоректілердің бір түрінің 7 қан тобы бар. Олар қалай анықталды?

A. төрт кодоминантты аллелі бар бір генмен;


B. үш кодоминантты және бір рецессивті аллельді генмен;
C. әрқайсысында екі кодоминантты аллель бар екі генмен;
D. әрқайсысында доминантты және рецессивті аллель бар үш генмен.



  1. Питьевая вода, потребляемая популяцией млекопитающих, загрязнена модифицированным бифенолом А, который не разрушается в организме, в результате чего содержание этого соединения в крови повышается до такой степени, что его можно определить. Если бы модифицированный бифенол А был соединением, имитирующим действие эстрогенов, то:

Сүтқоректілердің тұтынатын ауыз суы модификацияланған бифенол Амен ластанған, ол организмде ыдырамайды, нәтижесінде қандағы бұл қосылыстың мөлшері оны анықтауға болатын деңгейге дейін көтеріледі. Егер модификацияланған бифенол А эстрогендердің әрекетін имитациялайтын қосылыс болса, онда:



  1. еркектерде сперматозоидтар азаяды;

  2. ұрғашыларда гонадотропинді босататын (релизинг) гормон деңгейі көбейеді;




  1. еркектерде қандағы тестостерон деңгейі көбейеді;

  2. ұрғашыларда фолликулярлық жетілуді ынталандыру жүзеге асырылатын болады.




    1. Гипофиз безі қан қысымын ___ арқылы реттейді:




  1. антидиуретикалық гормонның бөлінуі;




  1. бүйрек үсті безінен адреналиннің пайда болуын тудырады;

  2. соматостатин секрециясы;




  1. ұйқы безінен инсулиннің бөлінуін арттыру.




    1. Оңтүстік Америка тропикалық ормандарының (сельва) биоценозына енуі мүмкін:




  1. пума, сасықиісті, койот, бөрі бөкені;

  2. барыс, қабан, жасыл маймыл, окапи;




  1. күміс гиббон, қызыл панда, тупайя, мангуст;

  2. тапир, ягуар, өрмекші тәрізді маймыл, капибара.




    1. Масақты жалтыршөптің дәндерін (Luzulapilosа) ет қосымшаларын жейтін құмырсқалармен тасымалданады. Бұл құбылыс _____ деп аталады:




  1. карпофагия;

  2. мирмекофилия;




  1. зоохория;

  2. комменсализм.




    1. Популяция экспоненталқ өсуі мүмкін:




  1. тек тамақ шектеулі болған кезде;




  1. жаңа тіршілік ету ортасын игеру кезінде;

  2. тек жыртқыштар болмаған кезде;

  3. тек зертханалық жағдайда.




      1. инозитол-1,4,5-трисфосфат екінші реттік хабарлаушысы _____ ферментінің әсерінен фосфолипидтерден түзіледі.




    1. фосфолипаза А1;

    2. фосфолипаза А2;




    1. фосфолипаза С;

    2. фосфолипаза D.




      1. ____ белоктары жасушалар арасындағы өзара әрекеттесуге қатыспайды.:




    1. кадгерин;




    1. иммуноглобулин-тәрізді;

    2. селектин;




    1. аннексин.




      1. Егер сізде сіз нашар көрсеніз, көптеген офтальмологтар мырыш тұздарымен бірге А дәрумені қоспаларын ішуге кеңес береді. Мырыш иондары ____ үшін қажет.




    1. А дәрумені ретинальды пигментке айналдыратын Zn-тәуелді ферменттердің жұмыс істеуі;




    1. көрі сигналы жүйке импульсіне айналдыруға қатысатын Zn-тәуелді протеазалардың активациясы;

    2. құрамында “мырыш саусақ” мотивтері бар Zn-тәуелді факторларды активтендіру және көру сигналын қабылдауға қатысатын ақуыздардың транскрипциясын реттеу;




    1. транскрипцияны реттейтін фактор болып табылатын ретиной қышқылымен күрделі жиынтық жасау.




      1. Қандағы антиоксиданттар деңгейінің жоғарлауы _____ әсерінен атеросклероздың дамуына жол бермейді:




    1. холестерин қосылатын мембраналық фосфолипидтердің тотығу деңгейін төмендету;

    2. липопротеидтердің тотығу деңгейін төмендету, бұл олардың макрофагтармен сіңуінің төмендеуіне әкеледі;

    3. холестериннің өт қышқылына айналу жылдамдығын арттыру;




    1. ағзадан өт қышқылдарының шығарылуын күшейту.

    1. Тироксин гормоны _____ арқасында сүтқоректілерде жылу алмасуды күшейтеді:




  1. АТФ молекулаларының гидролизінің жоғарылауы;




  1. протонның митохондриялық мембрана арқылы тасымалдауын қамтамасыз ететін термогенин протеинінің экспрессиясына, ATФ синтезімен қосылуына әсер ету;

  2. ішкі мембрананың тыныс алу тізбегі бойымен оттегінің тасымалдау жылдамдығын арттыру;




  1. тыныс алу тізбегі бойынша оттегінің тасымалдау жылдамдығын төмендету.




    1. Помология нені зерттейді?




  1. тұқымдарды

  2. гүлдерді




  1. бұтақтарды

  2. жемістерді




  1. гүлшоғырларды



Достарыңызбен бөлісу:
1   2




©engime.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет