Тілші. Келесі сұрағым демограф – ғалымға:
Нидерланд халқының этникалық құрамы, демографиялық жағдайы қандай?
Демограф – ғалым пікірі. Халқы – 16,6 млн.(2010ж) сауаттылық деңгей – 99 пайыз. Бір дәрігерге – 410 адам. Орташа өмір сүру ұзақтығы -77 жас.
Халықтың жұмыс істеу құрылым
Балық аулау өндірістік емес сфера- Ауыл шаруашылығы
5% 67% 28%
Тілші. Экономист маманға. Нидерланд шаруашылығына баға берсеңіз.
Экономист маман пікірі.
Өнеркәсіп
Отын-энергетика Машина жасау Химия(тыңайтқыш,
(газ-51,8%, мұнай мен Мұнай химиясы дәрі- дәрмек, бояу,
Мұнай өнімдері-37,8% мен тоқыма, сабын,
Көмір-7,4%, полиграфиясы, пластмасса,т.б)
Атом энергиясы-1,6%, целлюлоза қағаз,
Басқа энергия көзі-2,4%) тамақ өнеркәсіп жабдықтары)
Тілші. Келесі сауалымызға ғалым-агроном сізге. Ауыл шаруашылығында қандай ерекшеліктер бар екен?
Ғалым – агроном пікірі:
Ауыл шаруашылығы
Өсімдік(гүл, көкөніс, Мал(сүтті ірі қара,
жеміс- жидек, бидай, құс, шошқа)
картоп)
Тілші. Келесі сұрақ көлік қызметкерінің пікірі:
Көлік теңізі (5002шқ), әуе, автомобиль(126 мың шқ), теміржол ұз- 2750 шқ, 1900 шқ электрленген.
Тілші. Нидерландтың сыртқы экономикалық байланыс туралы білгіміз келеді.
Саяси-шолушы пікірі.
Экспорт
|
Импорт
|
Тоқыма өнімдері, машина жасау, химиялық өнімдер, мұнай, ет, жеміс және гүлдер, газ, металдан жасалған бұйымдар.
|
Машина, мұнай, автомобильдер
киім, түсті метал, тамақ өнімдері,
көлік, құрал жабдықтары.
|
Қорытындылау.
Нидерланд- Философ спиноза, Голланд қызғалдағы, Теңіз елі , Галанд ірімшігі, Қайырымды ел, т.с.с топтастыру арқылы қортындыланды.
Бекіту
Сәйкестік тест:
Ирландия Вадус
Ұлыбритания Берлин
Франция Лондон
Бельгия Амстердам
Нидерланд Берн
Германия Дублин
Люксембург Брюссель
Швейцария Париж
Аустрия Люксемберг
Лихтенштейн Вена
Үйге тапсырма
Тақырыпты оқу, халықтың діни құрамын көрсететін диаграмма құрастыру.
Бағалау
Сабақтың тақырыбы: Атмосфера және климат.
Сабақтың мақсаты: 1) осы сабақ барысында алған білімдерін
қайталау,кеңейту,бекіту,тексеру,үйрену.
2)Табиғат компанеттерінің арасындағы және табиғат
пен адам арасын байланыстыратын іс-әрекет туралы
түсінікті қалыптастыруды жалғастыру, ой-өрісін
дамыту.
3) Климаттың табиғатты қалыптастырудағы және
адам өміріндегі маңызы туралы түсінікті кеңейту,
табиғатты қорғау.
Сабақтың түрі : Қорытынды қайталау
Өткізу әдісі: Сұрақ –жауап, географиялық диктанат, картамен жұмыс.
Көрнекілік: 1.Компьютер
2.Инерактивті тақта
3.Слайдтар
4.Картасхемалар
Сабақ жоспары:
1.Климаттағы өзгеріс-бүгінгі күннің өзекті мәселесі.
2.Географиялық диктант (ұғымды меңгеру)
3.Картамен жұмыс (климат элементтерінің арасындағы байланысты анықтау)
4.Жер шарындағы әр түрлі климаттың қалыптасуы(білімді жүйелеу)
5.Климат неге әр түрлі (себеп –салдарлық байланыстарын анықтау)
6.Климаттың табиғат компоненттеріне әсері(өзара қарым-қатынастарын талдау,анықтау)
7.Климат және адам: әсер етудің негізгі бағыттары.
8.Жер шарындағы климаттың өзгеруі туралы болжам.
9. Сабақты қорытындылау(сабаққа өзбетінен қорытынды жасау)
10.Тесті
11.Үйге тапсырма.
І.Гегрфиялық диктант (2мин)
І 1.вариант
1.Жер шарының(газ тәрізді) ауа қабаты-
2.Ауа-райының белгілі бір жерге тән,көп жылдық режимі-
3.Су қоры жеткілікті болған жағдайда булану мүмкіндігі-
4.Тропосфераның бір-бірінен қасиеттері (температурасы,мөлдірлігі,ылғалдығы)жөнінен айырмашылық жасайтын үлкен бөліктері-
5.300 ендіктен экваторға қарай соғатын тұрақты жел.
ІІ вриант
1.Тропосфераның белгілі бір жердегі белгілі бір қысқа мерзімдік (тәулік,апта,ай) жай күйі-
2.Жел жылдамдығы өлшейтін құрал-
3.Темпералары бірдей жерлерді қосатын қисық сызық-
4.Ауа массалары,температурасы ,жауын шашын мөлшері жөнінен айырмашылық жасайтын аймақ-
5.Жыл ішінде маусым бойынша бағытын 2 рет өзгертетін жел-
ІІ Картамен жұмыс
Географиялық терминдермен бірге картамен жұмыс жасай білудің қажеттігін жақсы білеміз.
Олай болса климат картасы және картасхема бойынша климат элементтерінің арысындағы байланысты анықтаймыз.
І тапсырма
1-ші оқушыға .Схемадан атмосфералық қысымға байланысты жауын шашынды көрсету.
2-ші оқушыға.Жоғарғы және төменгі қысым белдеуіне байланысты тұрақты жел бағытын анықтау.
ІІІ
3 тапсырма
І вариант Климат картасын пайдалана отырып изотерма бойынша көрсетілген аймақтағы шілде айының орташа температурасын анықтап таблицаға жазу
Ауызша қорытынды жасау: ауа температурасының таралуы .... байланысты
4.Жер шарының климаты алуан түрлі екендігі бізге бұрыннан белгілі.Қазіргі сендердің орындаған практикалық жұмыстарының нәтижесі соның дәлелі .
Сондықтан жер шары 13 климаттың белдеуге бөлінгенін білесіңдер.Соған байланысты қазір №4 тапсырманы орындаймыз.
Тапсырмада климаттың белдеулерге сипаттана берілген.Сипаттама бойынша қандай климаттың белдеу екенін анықтап,картадан көрсету.
Берілген сипаттама бойынша негізгі және өтпелі климаттың белдеулерді анықтадық.
Климат неге әр түрлі?
Мұғалім: Сонымен жер шарында климат алуан түрлі.Неге?
5.Климат ерекшеліктеріне байланысты мультфилімінен үзінді.
6-тапсырма слайд. Табиғат кешендерінің сызбасы.
Мұғалім:Сіздердің назарларыңызды климат әсерінен өзгеріске ұшыраған әр түрлі табиғат кешендеріне аударайық.
1 слайд. Жер бедері.
Мына көрініс бойынша климат әсерінен өзгеріске ұшыраған жер бедеріне мысал келтір.
2 слайд. Ішкі су
Климат әсерінен ішкі суларда болатын құбылыстарға өз пікіріңді білдір.
3слайд.Топырақ
Климаттың топыраққа әсері қандай?
7.Климат және адам.
Ауыл шаруашылығы климатқа тәуелді.(мысал келтіру)
4 слайд.Егіншілік
5 Слайд. Туризм.
Туризмді қалыптастырудағы климаттың рөлі?
6 Слайд. Апаттық құбылыстар.
7 Слайд. «Қуаңшылықтың табиғатқа әсері»
Әр оқушы өз біліміне яғни сабақтағы іс-әректіне анализ жасайды.
Мен бүгін білдім
Маған қызықты болды
Қиын болды
Тапсырма орындадым
Мен түсіндім
Менің қолымнан келеді
Мен үйрендім
Мен істеп қараймын
Менің өміріме пайдасы тиді
Сабағымызды тесті арқылы қорытындылаймыз.
«Жағада тұрып жүзуді үйренуге болмайтыны сияқты» дайын білімді қабылдап алу арқалы қажетті икем- дағдыларды дамыту мүмкін емес. Сондықтан оқушылардың арнайы іс- әрекет барысында икем- дағдыларды меңгеру маңызды роль атқарады. Ол үшін оқыту білімді балалардың өдігінен оқып үйренуге бағытталуы керек.
1.Оқушыларға жаңа материалды(иллюстрациялар, фотографиялар, бейнелік, дидактикалық материалдар) көрнекі түрде көрсету құралы болатын болса, екінші жағынан материалды дайындауды және оны қолдану процесінде жеңілдетеді. Алдын ала жүргізілген тәжірибелі презентацияларды пайдалану балалардың оқуға деген ынталыған арттырып, сабақтың қызғылықты өтуін қамтамасыз етіп, оған дайындалу мерзімін ең бастысы мұғалімнің уақытын қысқартады.
2. Компьютерлік сауатты боуды талап етеді. Өйткені сабаққа қажетті оқу материалдарын алдын ала мұғалімнің өзі дайындап қояды.
3. Интернет желісінен ақпарат іздеп, оны жүктеп алу жұмыстарын жасауды үйренеді.
3. CD,DVD және электронды оқулықтарды пайдалана білуінің арқасында, мұғалім жан- жақты біліммен қаруланады. Білімін шыңдайды, шығармашылығы артады. Ақпараттық технологияны еркін меңгереді, бәсекеге қабілетті оқушы тәрбиелейді.
Қорытынды
Г
География пәнін оқытуда оқушылардың танымдық қабілетін жетілдіріп, пәнге қызығушылығын арттыру мақсатында осы тақырыпты таңдап отырмын. Өзімнің алғашқы тақырыбым бойынша өткізген сабақтарымның түрлерін көрсеттім. Бұл тақырып оқушылардың пәнге деген қызығушылығын, белсенділігін, олардың танымдық қабілеттерін, іскерлікпен дағдыны қалыптастыру, теориялық білімдерін күшейтуде маңызы зор. Әр сабақта оқушылардың көрсеткіштері жоғары болды. Менің екінші мақсатым алға қарай енгізіліп жатқан жаңа сабақ түрлері мен жаңа интерактивті әдістерді- тәсілдерді пайдаланып, оқушылардың білім дәрежесін кеңейту мақсатында барлық жаңа әдістерді пайдаланғым келеді.
«Жергілікті жердің шаруашылығына сипаттама» тақырыбында оқушылардың ғылыми жобалар сайысында ауданда І орын, облыстан «Алғыс хатқа» ие болды.
2009-2010 оқу жылында Республикалық пән олимпиадасының
II кезеңінде 11 сынып оқушысы Қайреденов Е. I орын алып, III кезеңінде
3 орынды иеленді.
2010-2011 оқу жылында Республикалық пән олимпиадасының
II кезеңінде 9 сынып оқушысы Идеатов Н. пән олимпиадасының II кезеңінде 3 орынды иеленсе 10 сынып оқушысы Қабдрашева Б. II орын алды.
2011-2012 оқу жылында Республикалық пән олимпиадасының
II кезеңінде 10 сынып оқушысы Идеатов Н. II кезеңінде 2 орынды иеленсе
11 сынып оқушысы Қабдрашева Б. 3 орын алды.
2012-2013 оқу жылында Республикалық пән олимпиадасының
II кезеңінде 11 сынып оқушысы Идеатов Н, 10 сынып оқушысы Амантайқызы Б. 3 орын алды.
ҰБТ қорытындысы бойынша:
2008-2009 оқу жылында,2009-2010 оқу жылында, 2010-2011 оқу жылында
– 77,7%
2011-2012 оқу жылында ҰБТ – дан география пәні бойынша 100% сапамен аяқтады.
Пайдаланған әдебиеттер
1.«Бәсекеге қабілетті мамандан дайындаған: мәселелері, шешу жолдары аймақтың, ғылыми-әдістемелік конференция материалдары жаңа ақпараттық технологиялар орталығы-2008» (81б), (111б)
2.Қазақстан республикасының бастауыш, негізгі орта және жалпы орта білім берудің мемлекеттік жалпыға міндетті. Стандарт Қ.Р.МЖБС 2:3.4.01-2010. Астана-2010ж
3.География және табиғат. Ғылыми-педагогикалық журнал.
4.2009ж (24б)
4.География және табиғат. Ғылыми-педагогикалық журнал.
5.2009ж (29б), (27б)
5.География және табиғат. Ғылыми-педагогикалық журнал.
1.2009ж (31б)
6.География және табиғат. Ғылыми-педагогикалық журнал.
3.2011ж (51б)
7.География және табиғат. Ғылыми-педагогикалық журнал.
6.2010ж (43б)
8.География және табиғат. Ғылыми-педагогикалық журнал.
4.2009ж (24б)
9.География және табиғат. Ғылыми-педагогикалық журнал.
1.2008ж (54б)
10.География және табиғат. Ғылыми-педагогикалық журнал.
6.2008ж (54б)
11.География және табиғат. Ғылыми-педагогикалық журнал.
4.2006ж (70б), (58б)
Оқытудың интерактивті технологияларының қолданылуы
Атауы
|
Мақсаты
|
Мәні
|
Механизмі
|
Даралап
|
Оқушылардың танымдық, шығармашылық ой-өрісін дамыту
|
Оқу-танымдық міндеттерді дәйекті және мақсаткерлікпен ұсыну.
|
Ізденістік әдістер; Танымдық міндеттер қою, ой операцияларын жүзеге асыру
|
Модульдік оқыту
|
Оқытуды оңтайландыру. Жеке тұлғаның ойлау деңгейін бейімдеу.
|
Оқушының жеке жұмысын ізденімпаздықпен орындау
|
Мәселелік әдіс, жеке қарқынмен жұмыс.
|
Дамыта оқыту
|
Жеке тұлғаны және оның қасиеттерін, ойлау қабілетін дамыту.
|
Білімін, біліктіліктерін шығармашылық ойлау қабілеті арқылы әлеументін жетілдіру.
|
Оқушыларды алуан түрлі ой қызметі түріне тарту.
|
Саралап оқыту
|
Ойлау қабілетін және т.б. қабілеттерін дамытуға оңтайлы жағдай туғызу
|
Бағдарламалық материалды әр түрлі жобадағы деңгейде ұсыну, міндетті деңгейден төмен емес.
|
Жеке дара оқыту әдістері
|
Ойын арқылы
|
Білімді, білікті, дағдыны игерудің тұлғалық қызметтік сипатын қамтамасыз ету.
|
Ақпараттар іздеуге, өңдеуге, игеруге бағытталған өз бетінше атқаратын танымдық қызмет
|
Шығармашылық қызметке тартатын ойын әдістері
|
Зертелу тарихы
Жыл
|
Зерттеді
|
Жаңалығы
|
XXVIII ғ.б.з.д.
|
Хану (Египет)
|
Сомалиге саяхат жасады.
|
600-595 ж б.з.д.
|
Нехо (Финникиялық теңізшілері)
|
Африканы айналған.
|
1350-1353 (XIVғ)
|
Әбу ибн Баттута (Мороккалық араб)
|
Сахарны қиып өтті. Негер өзеніне дейін және кейін қайтты. Сомали түбегі аймағын, кейінен Тимбукту мен Мали жерлерін зерттеді.
|
1486 ж.
|
Диего Кан (Партугалия)
|
Конго өзенінің сағасын ашты.
|
1488 ж
|
Бартоломеу Диаш (Португалия)
|
Қайырымды үміт мүйісін ашты.
|
1447-1499 ж.ж.
|
Васко да Гамма (Португалия)
|
Бүкіл Африканы, Сомали түбегі арқылы айналып өткен.
|
1795-1806 ж.ж.
|
Мунго Парк (Англия)
|
Нигер өзенін зерттеді.
|
1849-1871 ж.ж.
|
Давид Ливингстон (Англия)
|
Оңтүстік Африканы батыстан шығысқа қарай Замбези өзені бойымен кесіп өткен. Танганьика көліне жетті. Конго өзенінің жоғарғы жағын және Виктория сарқырамасын ашты.
|
1871-1877 ж.ж.
|
Генри Стенли (АҚШ)
|
Африка көлдерін зерттеген, Конго өзенінің бойындағы сарқырамалар жүйесін ашқан.
|
1880-1883 ж.ж.
|
В.В.Юнкер (Ресей)
|
Ніл, Конго өзендерін зерттеді.
|
1926-1927 ж.ж.
|
Н.И.Вавилов (Ресей)
|
Эфиопия жері бағалы қатты бидайдың отаны екендігін анықтады. 6000 түрлі мәдени өсімдіктердің үлгілерін жинақтады.
|
Климаттық зертеулер.
Климат белдеуі
|
Ерекшеліктері
|
Экваторлық белдеу:Гвинея шығанағы жағалауы.
|
Орташа температура +240 +280С, жауын-шашын 3000мм-ден жоғары, жыл бойы экаторлық ауа массалары әсер етеді.
|
Субэкваторлық белдеу: материктің 1/3 бөлігін алып жатыр.
|
Жазда экваторлық, қыста тропик ауа массалары әсер етеді. Жылдық орташа температура +200С, жауын-шашын 2000 мм, тропик маңында 250 мм.
|
Тропиктік белдеу.
|
Жыл бойында тропиктік ауа массалары әсер етеді. Жазда орташа температура +300+350С, ең суық температура +120С. Жауын-шашын 50-150 мм.
|
Субтропиктік белдеу: материктің ең қиыр солтүстік пен оңтүстік аймақ қамтиды.
|
Жазда тропик, қыста қоңырқай ауа массалары әсер етеді. Жазда орташа температура +270 +280С, жауын-шаын жазық жерлерде 300-500 мм, тау беткейлерінде 1500 мм.
|
Өзен типтері
|
Негізгі өзендері
|
Экваторлық
Судандық
Сахаралық
Жерорта теңіздік
|
Конго
Замбези,Сенегал,Гамбия
Өзен ағыстары уақытша:Вадилер, Уэдтер
Атлас және Кап тауларынан басталатын өзендер.
|
Африканың негізі ірі өзендер
Африка
|
Ұзындығы, шқ
|
Алабының ауданы
|
Орта су шығыны
|
Ніл (Кагерамен бірге)
Конга (Лаулабамен бірге)
Нигер
Замбези
|
6 671
4 320
4 160
2 660
|
2 870
3 691
2 092
1 330
|
2 660
46 000
9 300
16 000
|
Ірі көлдері
Атауы
|
Ауданы, мың шқ2
|
Ең терең жері
|
Ең терең танганика
|
34 мың
Ені 50-80 шқ
Ұзындығы 650 шқ
|
1435 м
|
Ең үлкен көл
|
68
|
80
|
Ньяса
|
30,8
|
706
|
Чад
|
16,6
|
4-7
|
Табиғат зоналары.
Табиғат зонасы
|
Өсімдіктері
|
Жануарлары
|
Ылғалды экваторлық зона
|
Фикус, май палмасы,коланан ағашы,кофе,банан,папоротниктер, орхидеялар.
|
Шашақ құлақты шошқа,ергежейлі бегемот,жираф тұқымдас оқапи,ергежейлі антилопа,мартишка, қабылан, павиан.
|
Субэкваторлық ормандар мен бұталар
|
Ағаштар мен өсімдіктер түрлері азая түседі.
|
Горилла, шимпанзе,термиттер,цеце.
|
Саванналар
|
Астық тұқымдылар,баобаб,акация,піл шөбі.
|
Бөкендер,зебра,керік,буйволдар, лемурлар, піл, гепард,түйеқұс,секретарь құс.
|
Тропиктік шөлейт зоналары
|
Ксерофиттер,акациялар,сүттіген,алоэ, жабайы қарбыз,ирис.
|
Жабайы түйелер,бөкендер,қорқау қасқыр,фенек түлкісі,варан.
|
Тропиктік шөл зонасы
|
Ксерофитті склерофиттер, суккуленттер, вель
|
|
Субтропиктік мәңгі жасыл орман
|
Мирт,лавр ағашы,алеандр,тас емен, атлас қарағайы, тығын ағашы.
|
Леопаррдтар, гиеналар,жыртқыш аңдар.
|
Достарыңызбен бөлісу: |