Д. С. Адаева, А. Т. Унышева, С. Е. Султанбекова, Г. В. Осиненко
жүктеу/скачать 6,18 Mb. Pdf көрінісі
|
2 Ландшафтық дизайн тұжырымдамасының негізгі ережелері
|
1 . Тік кҥрекпен шымтезек – болашақ шҧңқыр периметрі бойынша топырақтың жоғарғы қабаты кесіледі, ол ағаштар ҥшін кемінде 1 м, ал ірі бҧталар ҥшін – 60 см болуы тиіс. 2. Топырақтың жоғарғы қҧнарлы қабаты дернинмен бірге алынады және шҧңқыр бір жағынан жиналады. 3. Қҧнарлы қабаттың астында жатқан топырақтың ҥстіңгі қҧрамында гумус (тҥс) және механикалық қҧрамнан ерекшеленетін тӛсеніш қабаты қазылады. Бір жағдайларда ол жеңіл (қҧмды), ал кӛбінесе ауыр – саздақ. Тӛселген горизонттан топырақ әлдеқайда кӛп болады және оны шҧңқыр екінші жағынан жинайды. 4. Шҧңқырдың қабырғалары тіктеу жасалады, тҥбі 15-20 см тереңдікке қопсиды. 5. Ауыр саздақтар тӛселетін топырақтарда, шҧңқыр тҥбінен жауын- шашыннан және кӛктемгі қар еруінен жиналатын суды ағызатын дренаж жҥйелерін орнату міндетті. Траншеялар сол ережелерді сақтай отырып қазылады, тек жалпы дренаж жҥйесіне су бҧру оның ҧзындығы бойынша ең тӛменгі орында, ал табиғи еңіс болмаған жағдайда оны топырақ қазу тереңдігін аз мӛлшерде ҧлғайту қажет. Тіпті ең ірі бҧталардан немесе кішкентай қылқан жапырақты (мысалы, Батыс туи) немесе жапырақты (мысалы, Уссурий алмҧрты) отырғызу ҥшін 60 см тереңдікте траншея қазу жеткілікті. * Орташа кӛлемді бҧталар ҥшін (жылтыр кизильник, кӛгілдір тон, аршылған раушан) траншея тереңдігі 40-50 см болуы керек. * Ҧсақ бҧталардан бордюрлер жасау ҥшін (жапон шиыршықтары, колистной ауылы, Бумольд ауылы тӛмен қабатты пішіндер, бҧта кеспелері және т. б.) 30-35 см тереңдікте траншея қазу жеткілікті. Траншея ені отырғызылатын ӛсімдіктердің кӛлеміне және отырғызу схемасына байланысты: * Ағаштарды бір қатарлы отырғызу ҥшін ол 40-50 см жетуі керек • * Орташа ӛлшемдегі ӛсімдіктер ҥшін – 30-дан 40 см дейін. * Ҧсақ бҧталар ҥшін-20-дан 30 см дейін (яғни кҥрек ені) • * Екі қатарлы тірі қоршауларды салу кезінде траншея ені екі есе артады. Ағаштар мен бҧталарды отырғызудың бірнеше жолы бар, олардың екі ең айырмашылығы бар технологиясы. Бҧл ашық және жабық тамыр жҥйесі бар отырғызу. Ашық тамыр жүйесімен отырғызу 96 Алдын ала дайындалған шҧңқырларды қазғаннан кейін бірден жер қоспасының ҥштен бірін толтыру керек. Шҧңқырдың бір жағынан салынған топырақ қҧнарлы қабаты кҥрекпен аздап ҧсақтап, тҥбіне салу керек. Екінші жағынан шҧңқырлар бізде терең топырақ қабаттарынан аз қҧнарлы топырақ қалдырылды, оны жақсарту қажет. Егер бҧл топырақ ауыр кӛмірлі болса, онда оған қҧм кӛлемі бойынша бірдей мӛлшерін қосу қажет, егер қҧмды – саздақтың бірдей мӛлшерін (саздақ ретінде шым жерді немесе кӛл шӛгінділерінің тҥбін немесе ауыр механикалық қҧрамның кез келген топырағын пайдалану керек). Содан кейін 2-3 бӛлікті қосу керек (шымтезек, табақ, шӛп, компост немесе тӛменгі шымтезек). Сапалы аралық қара қоңырмен ерекшеленеді, дерлік қара тҥсті. Барлық осы компоненттерді доломит ҧнын немесе сӛндірілген әкті және толық минералды тыңайтқыштарды қосып мҧқият араластыру керек. Жер қоспасы: органикалық шіріктің 3 бӛлігі, саздақтың 1 бӛлігі, қҧмның 1 бӛлігі, доломит ҧнының 0,5 бӛлігі (немесе сӛндірілген әктің 0,2 бӛлігі), оған толық минералды тыңайтқыш қосылған, ең жақсы кешенді. Отырғызу шҧңқырын шамамен 1/3 тереңдікке толтырамыз. Жер қоспасының қалған бӛлігін отырғызу басталғанға дейін Жер бетінде қалдырамыз. Отырғызу алдында жеткілікті су дайындау керек. Тҥйістіруден алынған кӛшеттер шҧңқырдың ортасында, олардың тамырлары шҧңқырдың қабырғаларына тірелмей және тірелмей, әртҥрлі жаққа біркелкі шығындалатындай етіп орнатылады. Егер тамыры тым ҧзын болса, оларды секатормен кеседі немесе ағаш кесіндіде балта кеседі. Ӛсімдіктердің тамыр мойны топырақ бетінен жоғары орналасуын қадағалау керек, ол ҥшін себілген шҧңқырлардың 1/3-не жер қоспасының қажетті мӛлшері таңдалады немесе қосылады. Тамырды қажетті деңгейде біркелкі орналастыру мақсатында шҧңқыр орнатылады, онда тамырлар орналастырылады (сурет. 89). 97 Кӛшетті орнатқаннан кейін шҧңқырға ӛсімдіктің тамыр жҥйесінің басым бӛлігін жабатын жер қоспасы шамамен оның жалпы тереңдігінің 2/3- іне тӛгіледі. Содан кейін кӛп су қҧйылады. Қҧюды су деңгейі отырғызылатын шҧңқыр тереңдігінің 2/3-не орнатылғанға дейін жалғастыру керек, содан кейін шҧңқыр қҧрғақ жер қоспасымен кӛміледі. Осы уақыт ішінде кӛшеттерді тік қалыпта ҧстап тҧру керек, сәл ию және жоғарыға тарту керек. Отырғызу кезінде кӛшеттің тамыр мойны топырақ бетінің деңгейінен тӛмен болмауы ҥшін шҧңқыр осы деңгейден 15- 20 см жоғары кӛміледі. Жоғарыда сипатталған отырғызу тәсілі іс жҥзінде ӛсімдіктердің жерсінуіне кепілдік береді, ӛйткені кҥйгеннің тамырының орналасу аймағында пайда болатын сорып алатын тамыр шаштарының топырақ агрегаттарымен байланысын қамтамасыз ете отырып, олардың шыбықтарын орайды. Отырғызудың барлық басқа тәсілдерінде, оның ішінде кейіннен мол суару арқылы ең кӛп таралған қҧрғақ отырғызу кезінде, тҥбірдің топырақпен әлсіз тҥйісуінен және ауа қаптарының тамырлары орналасқан аймақта пайда болуынан кӛшеттерді жерсінудің тиімділігі әлдеқайда тӛмен. Сонымен қатар, тікелей шҧңқырларға су қҧйған кезде отырғызу орнының айналасында батпақтың пайда болуына жол берілмейді. Қорыта келгенде сақиналы білікше айналасында суару кезінде тамырына жақын аймақта суды ҧстап тҧратын отырғызу тӛбесін қалыптастырады. Сондай-ақ, шымтезек тӛбесінің бетін топырақ бетінде оның аэрациясының бҧзылуына, сондай-ақ ылғалдың булануын баяулатуға әкеп соғатын қабықтың пайда болуын болдырмау мақсатында басқа материалмен немесе шымтезек тӛбесімен сулау пайдалы. жүктеу/скачать 6,18 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|