Дайрабай Нұрсұлтан жм-904 1- деңгей Дін түсінігі
-деңгей 1.Алғашқы діндер
жүктеу/скачать 21,69 Kb.
|
Ясауитану 1апта
- Бұл бет үшін навигация:
- Тәңірлік діні.
| 2-деңгей
1.Алғашқы діндер Тотемизм Алғашқы діндер ұзақ даму эволюциясынан өтті. Қоғаммен бірге дінде дамыды. Алғашқы діндердің бірі тотемизм немесе табыну. Тотемизм - адамдардың жануарларға, ағаштарға, құстарға, аңдарға ерекше бір қасиеттердің иесі ретінде табынуы. Сонымен қатар түрік тектес халықтардың барлығы да ортақ табынған киелі, тотем жануарлары - әсем марал, көк бөрі, бүркіт екендігі бұрыннан белгілі. Көк түріктер мемлекетінің туында көк бөрінің, қият Шыңғысхан құрған монғол мемлекетінің байрағында сұңқардың суретінің болуы кездейсоқ емес. Анимизм (лат. аnima - рух, жан) - заттық дүние құбылыстарының жандылығын білдіретін термин немесе жансыз дүниенің жаны бар деп түсіну және соған табыну. Анимизм терминін ғылыми қолданысқа ағылшын этнографы және мәдени антропологы Э.Б.Тайлор (1832-1917) енгізген. Анимизмнің көрінісіне қазақы дүниетанымдағы «киелі», «қасиетті» жер бедерлері мен атаулары жатады. Табиғат аясындағы мәдениет үшін қоршаған орта киелі таулардан, құтты өзендер мен көлдерден, ағаш-бұталардан, т.б. тұрады. Ағаштарға киелі деп шүберектер байлап кету және сол ағаштардан қандай да бір жәрдем қорған сұрау анимизмнің белгілері. Анимистік әдет-ғұрыптар дәстүрлік сипатқа ие болған және олардың ешқандай діни сипаты жоқ. Анимистік діни ұғымдар солтүстіктің аз халықтарында нанайларда, ненецтерде, эвенкілерде, хахастар, буряттарда, т.б. көбірек кездеседі. Фетишизм – (французша тұмар, қасиетті күші бар зат дегенлі білдіреді) жансыз материалдық заттар тасқа, ағашқа, сүйекке, малдың бас сүйегіне, тіске, тағы басқаларға табыну, оларды қамқоршы көру. Көбінесе алғашқы қауымдық құрылыс, көне мәдениеттерге тән жансыз заттарға қасиетті деп табыну. Кейінірек тас мүсінді құдай, пұттар, ескерткіштер жасап соларға табыну. Тәңірлік діні. Тәңірлік дін туралы тікелей деректер Ғұн заманынан белгілі. Ғұндардың императорын тәңірқұты, қытайша «шанью» деп атады. Ғұн патшасы тәңірқұтыны «Аспан ұлы», «Аспан мен Жерден жаратылған, Күн мен Ай таққа әкелген, ұлы тәңірқұты» деп атайтын. Олар, сондай-ақ әскердің оң және сол қанаттарын басқарды. Олардан төменірек Тәңірқұтының туыстары болып келетін белгілі бір аумақтардың басшылары отырды. жүктеу/скачать 21,69 Kb. Достарыңызбен бөлісу:
|