Танымдьщ оцыту процесi

Танымдьщ оцыту процесi
Алайда балалар аса жещл тапсырмаларды орындау кезiнде ездершщ эрекеттерш 
танымдык тургыдан бакылай алады (Kuhn, 1999). Жалпы алганда, окушылар жещл 
тапсырмалардан (ейткенi бакылау кажет емес) repi, орташа тапсырмаларды немесе 
кYPделi тапсырмаларды орындау (окушы орындау жолын бiлмегендiктен, тапсырма- 
ны орындамайды) кезiндегi эpекеттеpiн бакылай алады.
Метатанымдык кабшеттер 5-7 жас аралыгында дами бастайды жэне балалар 
мектеп б трген ге дейiн жалгасады, алайда эр жаска тэн eзiндiк еpекшелiктеp де бола- 
ды (Flavell, 1985; Flavell et al., 1995). Мектеп жасына дейiнгi балалар кейбip манызды 
эpекеттеpдi Yйpене алады (Kail & Hagen, 1982), ал жасы eсiп, бiлiмi толыккан сайын 
олар кандай да бip тэсшдщ кeмегiмен кандай бiлiм алганын тYсiне бастайды (Duell, 
1986). Флавелл мен Уэллман (1977) балаларда ездершщ эреке-ш ^ коршаган ортага 
калай эсер етеш и жeнiнде жалпы бiлiм болады деп ойлайды. Айталык, олар мектепте 
бiлiм кepсеткiшiн арттыру Yшiн кандай тэсш тиiмдi екенiн жаксы бшедг Бул эсipесе 
жад тэсiлдеpiн колдану кезiнде айкын бiлiнедi, eйткенi мектепте алган бiлiм нэтижесi, 
негiзiнен, акпаратты жаттаумен тыгыз байланысты (7.2-косымша).
7.2-КрСЫМША
Метатаным
МуFалiмдеp окушылардын мета­
танымдык дагдыларын дамытуга 
кемектесе алады. Балалармен бipге 
тьщдап-тусшу тапсырмасын орын­
дау барысында муFалiм кызыкты 
эщзмеш тындау, накты багыт-багдар 
беру, элеуметтану жайында энгiмелеу 
сиякты эдiстеpдi карастыра алады. Эр 
жагдайга катысты муFалiм окушылар- 
дан кай мэтiндi кай жерде тындаган- 
ды калайтынын сурай алады. Мыса- 
лы, кещл кетеруге катысты жалпы та- 
кырып (энлмелер), накты элементтер 
(баFыт-баFдаp), фактшер мен концеп- 
тшер (элеуметтану). Сосын муFалiм 
окушылардан энгiмелеpдi ез сезде- 
piмен, баFыттаpды нактылай отырып 
айтып беpуiн етшедг Шартты бiлiмдi
арттыру Yшiн, муFалiм жаFдаЙFа сай 
келуi мYмкiн деген тYpлi тындап ту- 
сiну тэсшдерш окушылармен бipге 
талкылайды.
Окушылардын есте сактау даг- 
дыларын арттыру Yшiн, муFалiм 
олаpFа жаттауFа бipаз заттардын 
тiзiмiн бере алады. Ендi ол кейбip 
белгiлеpдi ескере отырып, тiзiмдi 
кайта куpастыpуFа тапсырма беpедi. 
Окушылар заттарды жiктеу, олардын 
бейнесiн елестету, баска ездерше 
таныс жаFдайлаpмен байланыстыру, 
эр заттын бipiншi э р тн е н туратын 
акроним ойлап табу, заттар туралы 
айтылатын такпак немесе эн шыFаpу 
сиякты тYpлi метатанымдык тэсшдер- 
дi колдана алады.

жүктеу/скачать 18,62 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: