Дене мәдениеті тарихы мен олимпиадалық білім пәні бойынша

 

56 

археологиялық  қазба  жұмыстарының  нәтижесін  баспадан 

шығарды.  Осы  ғылыми  жаңалық  Олимпиадалық  ойындарды 

қайта  жаңарту  жұмыстарын  жүргізуге  белсенді  әсер  етті.  19-

ғасырдың  соңғы  25  жылдығында  әлемде  Олимпиадалық 

ойындарды ұйымдастырудың объективті жағдайы жасалды. 

Олимпиадалық  ойындарды  ұйымдастырудың  белсенді 

насихатшысы француз педагогі және ағартушы Пьер де Кубертен 

(1863-1937).  Ол  аристократ-ақсүйектер  семьясында  туған,  терең 

білімді адам. Әдебиет, тарих, педагогика, социология ғылымдары 

мен  айналысқан.  Пьер  де  Кубертен  буржуазиялық  идеолист-

демократ,  спорттың  әскери  соғыс  ұйымдарымен  байланысына 

діни және нәсілдік көзқараста болуына қарсы болды. Жастардың 

білім  және  тәрбие  жұмыстарына  көп  көңіл  бөлді.  Көп  жылдар 

бойы  Францияның  спорт  одағын  басқарды.  Дене  тәрбиесі  және 

спорт  туралы  көптеген  еңбектердің  авторы  болып  саналады. 

Олимпиада  (1912)ойындарына  арналған  өнер  сайысында  оның 

«спортқа құрмет» деген еңбегі алтын медальмен марапатталды.  

1889  ж  мен  1892  ж  өзінің  ашық  сөйлеулерінде  Кубертен 

Ежелгі  Грециядағы  өткізілген  ойындарға  ұқсас  жарыстарды 

ұйымдастыру 

туралы 

сенімді 

сөздер 

айтты. 

Спортқа 

интернационалды  Рухты  енгізу  жөніндегі  идеяны  таратушы 

болды  Осыған  орай  көптеген  елдерде  болып  спорт  клубтардың 

басшыларымен  хат  алысып,  халықаралық  спорттық  конгресті 

шақырудың негізін жасады. 

 1894  ж  маусымда  Парижде  бірінші  олимпиадалық  конгресс 

өтті  оған  12  мемлекет  қатысып  21мемлекет  өзінің  келісімін 

хатпен білдірді. Тек қана Германия қарсы болды. Олардың әскери 

басшыларына  Олимпиаданың  бейбітшіл  идеясы  ұнамады. 

Конгресте екі басты сұрақ талқыланды: 

1. Әуесқой және кәсіпқой спорт проблемалары. 

2. Олимпиадалық ойындарды жаңарту. 

СССР  халықтық 

спрартакиадалары 

–  бұл  жоғары 

көрсеткіштер  әкелді.  Тарихта  СССР  халқының  спартакиадасы 

бойынша  (1956-1975)  совет  спортсмендері  182  бүкілодақтық,  52 

европалық және 64 әлемдік рекордты жаңартты. 

СССР  халықтық  спартакиадалары  көптеген  болашақ 

олимпиадаларының 

есімін 

ашты. 

Мельбурандағы 

өткен 

олимпиадада  СССР  халықтық  спартакиадасында  17  жеңімпаз 

 

57 

чемпион  атанды.  Монреальдағы  өткен  ойындарда  49  спортшы 

жүлде иегері болды. СССР халықтық IV жазғы спартакиадасында 

одақтық  республика  ұжымдарының  алған  алғашқы  алты  орыны 

мына кестеде көрсетілген. 

 

Біріккен  

командала

ры 

СССР халықтық жазғы спартакиадалары және өткен 

уақыттары 

I 

II 

III 

IV 

V 

VI 

VIII 

(1956) 

(1959) 

(1963) 

(1967) 

(1971) 

(1975) 

(1979) 

Москва 

1 

1 

1 

1 

2 

2 

3 

РСФСР 

(біріккен) 

2 

2 

3 

2 

1 

1 

1 

Ленинград 

3 

3 

4 

4 

5 

4 

5 

Украин-

ская ССР 

4 

4 

2 

3 

3 

3 

2 

Грузин-

ская ССР 

5 

5 

5 

5 

6 

- 

- 

Эстонская 

ССР 

6 

- 

- 

- 

- 

- 

- 

Беларуская 

ССР 

- 

6 

6 

6 

4 

5 

4 

Казахская 

ССР 

- 

- 

- 

- 

- 

6 

6 

 

Кестеде 

келтірілгендей 

Москва 

ұжымы, 

Россия 

Федерациясы,  Ленинград,  Украйна  және  Беларусия  Одақтық 

республикалары  СССР  халықтық  жазғы  спартакиадаларында 

тұрақты  қатысып  отырды.  Мына  кестеде  СССР  халықтық  қысқы 

спартакиадаларының өте жақсы көрсеткіштері көрсетілген.  

 

Біріккен 

командалары 

СССР халықтық қысқы спартакиадалары және өткен 

мерзімдері мен алған орны 

I 

II 

III 

IV 

V 

(1962) 

(1966) 

(1974) 

(1978) 

(1982) 

Москва 

1 

1 

2 

1 

1 

РСФСР (біріккен) 

2 

- 

- 

- 

- 

Ленинград 

3 

2 

1 

2 

2 

Сверлов обл. 

- 

3 

3 

3 

3 

Украин ССР 

4 

5 

- 

5 

5 

Қазақ ССР 

5 

4 

5 

- 

- 

Горький обл. 

- 

- 

4 

- 

- 

Москва обл. 

- 

- 

- 

4 

4 

 

 

58 

Спорттық 

жарыстарының 

көп 

түрлері 

болашақ 

олимпиадалық объектілерінде өтті. Спартакиада тек қана советтік 

дене  тәрбиесі  қозғалысында  ғана  емес,  бүкіл  халықаралық  спорт 

әлеміне  танымал.  Спартакиадаға  қатысқан  ХОК  жетекшілері, 

МСФ  президентері,  спортсмендер  және  басқа  да  шетел 

мамандары  Москвамен  Таллиндегі  олимпиадалық  ойындарды 

ұйымдастыру  және  өткізу  дайындықтарына  өте  жоғары  баға 

берді.  

VIII-ші  СССР  халықтық  спартакиадасының  финалында 

советтік спортсмендерімен бірге 56 елдің атлеттері қатысты. VIII-

ші  спартакиаданың  финалдық  жарыстары,  оның  ішінде  32  спорт 

түрлері  Москва  мен  Ташкентте,  Алматы  мен  Таллинде, 

Днепропетровск  пен  Вильнюсте,  Львов  пен  Каунаста.    Рязанда, 

Тула  мен  Ивановта  өткізілді.  Оның  ішінде  8685  спортсмен,  1342 

тренер, 968 елші қатысты.  

Москвадағы  В.И.Ленин  атындағы  орталық  стадионға 

спартакиаданың  ашылу  күніне  Кремль  тақтасындағы  белгісіз 

солдат  қабіріндегі  Мәңгілік  оттан  және  «Орақ  пен  балға» 

заводының  мартен  пешінің  атынан  тұтатылған  екі  факел 

жеткізілді.  

Осы  символдық  акт бұл  советтік дене тәрбие қозғалысының 

сақталуы  ғана  емес,  біздің  елдегі  мықты  және  еңбек 

ғұрыптарының  көбеюіне  нақты 

куәгер. 

Спартакиаданың 

ерекшелігі  сондай,  өйткені  финалдық  жарыстар  болып  жатқан 

кезде  Москвада  одақтық  республика  күндері  жүріп  жатты.Бұл 

кездерде  біздің  Отанымыздың  астанасында  «Спортсмендер 

бейбітшілік үшін» атты халықаралық кездесу өтті. 

СССР халықтық VIII-ші спартакиадасында командалық зачет 

алғашқы рет үш топта өтті. 

Одақтық  республика біріккен коллективтарынан Москвадан, 

Ленинградтан 

олардың 

әрқайсысынан 

өз 

жеңімпаздары 

анықталды.  Бірінші  топта  (РСФСР,  Москва,  Ленинград,  УССР, 

БССР) Россия Федерациясының біріккен ұжымдары жеңді.  

Екінші топта (Қазақ ССР, Грузия ССР, Өзбек ССР, Молдавия 

ССР, Эстония ССР, Киргизия ССР, Тажикстан ССР, Туркия ССР) 

Армения ұжымы жеңімпаз атанды. 

1972 ж 17 Қаңтарында ЦК КПСС және СССР совет министрі 

«ГТО» комплексін енгізу туралы Қаулы шығарды. Бірақ комплекс 

 

59 

«ГТО»  -  72  көп  ұзамай  өзгеріссіз  қалмады.  1985  ж  1  қаңтарда 

комплекс,  «ГТО»  кемені  советтік  дене  тәрбиесі  қозғалысының 

тәжрибесіне енгізілді.  

СССР  Финанс  Министрлігі  «сыныптан  тыс  дене  тәрбие 

жұмысы  бойынша  орта  білім  беру  мектептерінде  30  және  одан 

жоғары  сыныптарына  мұғалімдерге  толық  ставка  төленуі» 

тапсырылды. 

Қаулыда  әсіресе  ДЮСШ  жұмыстарының,  спорттық- 

денсаулық  сақтау  лагерінің  жақсаруына  көп  көңіл  төлінді.  70-80 

ж дене тәрбиесі  мекемелерінің практикалық іс-жұмыстары  жеңіп 

алынған кубок, грамота және медальдар санымен бағаланды.  

 

жүктеу/скачать 0,58 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: