Жаңа сорттарды мемлекеттік сорт сынауға енгізу тәртібі

Егер селекциялық тәжірибе мекемесінде жаңа шығарылған сорт өзінің өнімділігімен сапасы жөнінен ең жақсы аудандастырылған сорттан асып түссе, онда ол мемлекеттік сорт сынауға берілуі мүмкін. Сонымен бірге тағы мынадай негізгі бағалы шаруашылық белгілерімен биологиялық қасиеттеріне ерекше назар аударылады: өнімнің сапасы мен өнімділігі, қысқы суыққа, құрғақшылыққа төзімділігі, интенсивті технология бойынша егіп өсіруге жарамдылығы.

Жаңадан шығарылған сорттарды ғылыми зерттеу мекемесі үш жылдық конкурстық сорт сынау мен 1-2 жылдық өндірістік сорт сынау мәліметтері бойынша оған сипаттама ұсынылады, онда санау санау нәтижелері келтіріледі және сорттың агротехникаға қоятын талабы көрсетіледі.

Ғылыми зерттеу мекемесі жаңа сортты мемлекеттік сорт сынауға берген кезде бірнеше сорт сынау телімдеріне жіберу үшін өндірістік сорт сынауға қажетті оның тұқымдарының белгілі қорын жинауы керек. Бірінші жылы барлық сорт телімдері жаңа сорт тұқымын оны шығарған ғылыми зерттеу мекемесінен тікелей алады. Кейінгі жылдары өздігінен тозаіданатын сорттардың тұқымын сорт сынау телімінде өсіреді. Айқас тозаңданатын дақыл сортының тұқымдардың сорт сынау телімдері жыл сайын өз облысының селекциялық тәжірибе мекемелерінен алады немесе оларды көбейту жұмысы сорт сынау телімдерінің бірінде ұйымдастырылады. Әрбір сорт сынау участкесі барлық сыналатын сорттардың өзінің тұқымдық және қамсыздандыру қорларын жасайды.

Мемлекеттік сор сынау жүйесінің жұмыстары сорттардың егілетін аудандарын белгілеумен және оларды аудандастырумен аяқталады.

Дүние жүзі елдерінің көпшілігі халықаралық сорт сынауды жүргізіп отырады. Мысал, Нидерландыда шығарылған қант қызылшасы мен картоп сорттары Ұлыбританияның, Франияның, Италияның, Португалияның, Жапонияның кптеген сорт сынау телімдерінде сынақтан өтті. Олар өздері сынайтын барлық а.ш дақылдарының жоғары өнім беретін сорттарын шығарады. Сондықтан да, еліміздің сорт сынау телімдерінде дәнді дақылдардың орташа өнімділігі басқа шаруашылықтрға қарағанда екі еседей жоғары.