Дәріс ғылым және ғылыми зерттеу әдістері
жүктеу/скачать 325,15 Kb.
|
ҒЗЖ. Дәріс1,2
| Ұғым– белгілі бір заттардың немесе құбылыстардың маңызды және қажетті белгілерін көрсететін ой.
Санат– бұл заттар мен құбылыстардың аса маңызды қасиеттері мен қатынастарын көрсететін жалпы, іргелі ұғым. Санаттар ғылымның жеке саласына қатысты философиялықжәне жалпы ғылыми болып бөлінеді. Ғылыми термин– ғылымда қолданылатын ұғымды білдіретін сөз немесе сөз тіркесі. Белгілі бір ғылымда пайдаланылатын ұғымдар (терминдер) жиынтығы оның ұғымдық ақпаратын құрайды. Пікір – бұл бір ойдың дұрыстығы немесе жоққа шығарылуы. Принцип– бұл басқару идеясы, теорияның негізгі бастапқы жағдайы. Принциптер теориялық және әдіснамалық болып бөлінеді. Аксиома – бұл бастапқы, дәлелденбеген және белгілі ережелер негізінде құралған қағида. Заң – құбылыстар, процестер арасындағы объективті, елеулі, ішкі, қажетті және тұрақты байланыс. Заңдар әртүрлі негіздер бойынша жіктелуі мүмкін. Мәселен, шындықтың негізгі салалары бойынша табиғат, қоғам, ойлау және таным заңдарын; іс – әрекет көлемі бойынша – жалпы ортақ, жалпы және жеке заңдарды бөліп көрсетуге болады. Заңдылық – бұл: көптеген заңдар әрекетінің жиынтығы; маңызды, қажетті ортақ байланыстар жүйесі, олардың әрқайсысы жеке заңды құрайды. Ереже – бұл ғылыми тұжырым, тұжырымдалған ой. Оқу– бұл шындық құбылыстарының қандай да бір саласы туралы теориялық ережелер жиынтығы. Идея– бұл: оқиғаның немесе құбылыстың жаңа интуитивті түсініктемесі; теориядағы өзекті жағдайды анықтайды. Тұжырымдама– бұл ғылыми идеямен (идеялармен) біріктірілген теориялық көзқарастар жүйесі. Теориялық тұжырымдамалар көптеген құқықтық нормалардың мазмұнын негіздейді. Зерттеудің эмпирикалық деңгейі сезімдік танымның басым болуымен сипатталады (сезім мүшелері арқылы сыртқы әлемді зерттеу). Бұл деңгейде теориялық таным бағынышты жағдайда кездеседі. Зерттеудің эмпирикалық және теориялық деңгейлерінің өзара әрекеттесуі: фактілер жиынтығы теорияның немесе гипотезаның практикалық негізін құрайды; фактілер теорияны растауы немесе оны теріске шығаруы мүмкін; ғылыми факт әрдайым теорияға бағынышты, өйткені ол ұғымдар жүйесінсіз тұжырымдалуы мүмкін емес, теориялық түсініктерсіз айқындалады; қазіргі ғылымдағы эмпирикалық зерттеу алдын ала анық болады және теориямен бағытталады. Зерттеудің эмпирикалық деңгейінің құрылымын фактілер, эмпирикалық жалпылама және заңдар (тәуелділік) құрайды. Дәлелдеме» (Факт) ұғымы бірнеше мағынада қолданылады: объективтік оқиға, объективті шындыққа (шынайылыққа) немесе сана мен таным саласына (сана фактісіне) жататын нәтиже; шынайылығы дәлелденген қандай да бір оқиға, құбылыс туралы білу (шындық); жинақтау және эксперимент барысында алынған білімді баламалайтын ұсыныс. Эмпирикалық жалпылау – белгілі бір ғылыми фактілер жүйесі. Эмпирикалық заңдар құбылыстардың тұрақтылығын, байқалатын құбылыстар арасындағы қарым-қатынастың тұрақтылығын көрсетеді. Бұл заңдар теориялық білім болып табылмайды. Эмпирикалық заңдар теориялық заңдардан айырмашылығы - шындықтың маңызды байланыстарын ашуда тәуелділіктің жоғары деңгейін көрсетеді. Ғылыми-зерттеу жұмысының кезеңдері Ғылыми зерттеудің дұрыс нәтижелілігі оны дұрыс ұйымдастыру, жоспарлау және белгілі бір ұстанымда орындауға тікелей тәуелді. Бұл жоспарлар мен іс-қимылдар тізбегі ғылыми зерттеудің түріне, нысанына және мақсаттарына байланысты. Мысалы, егер ол техникалық тақырыптарда жүргізілсе, онда алдымен негізгі жоспарлау алдындағы құжат – техникалық- экономикалық негіздеме әзірленеді, содан кейін теориялық және эксперименттік зерттеулер жүзеге асырылады, ғылыми – техникалық есеп жасалады және жұмыс нәтижелері өндіріске енгізіледі. Қолданбалы ғылыми-зерттеу жұмыстарына қатысты алты кезеңді бөліп қарастыруға болады. жүктеу/скачать 325,15 Kb. Достарыңызбен бөлісу:
|