Дәріс тақырыбы және тезистер Сағат көлемі
Графически двухмерная модель стратегий поведения в конфликте Томаса-Килмена представлена на рис. 5.1
жүктеу/скачать 1,47 Mb.
|
Психология п ні туралы т сінік ж не оны даму тарихы
- Бұл бет үшін навигация:
- Сур. 5.2. Қақтығыстағы мінез-құлық стратегияларының үшөлшемді моделі
- Күрес (борьба)
- 2. Кету (уход)
| Графически двухмерная модель стратегий поведения в конфликте Томаса-Килмена представлена на рис. 5.1.
Сур. 5.1. Томас-Килмен қақтығысындағы мінез-құлық стратегияларының екі өлшемді моделі Қаралып отырған модель негізінде жанжалдарды талдау кезінде қарсыластың өз мүдделеріне немесе мүдделеріне бағытталу деңгейі үш жағдайға байланысты екенін есте сақтау маңызды: 1) жанжал мәнінің мазмұны; 2) тұлғааралық қатынастардың құндылықтары; 3) тұлғаның жеке-психологиялық ерекшеліктері. Жанжалдағы жеке тұлғаның мінез-құлқының модельдері мен стратегияларын бағалауда ол үшін тайталас тараппен тұлғааралық қарым-қатынас құндылығы ерекше орын алады. Егер қарсыластардың бірі үшін басқалармен тұлғааралық қатынастар (достық, махаббат, серіктестік, және т.б.) ешқандай құндылық болмаса, онда оның қақтығыстағы мінез-құлқы деструктивті мазмұнмен немесе стратегиядағы шеткі ұстанымдармен (мәжбүрлеу, күрес, бәсекелестік) ерекшеленетін болады. Керісінше, жанжалды өзара іс-қимыл субъектісі үшін тұлғааралық қарым-қатынастардың құндылығы, әдетте, қақтығыстағы конструктивті мінез-құлықтың немесе мұндай мінез-құлықтың ымыраға, ынтымақтастыққа, күтуге немесе басқаға бағытталуының маңызды себебі болып табылады. Жоғарыда баяндалғанның негізінде Томас-Килмен екі өлшемді моделін үшінші өлшеммен – тұлғааралық қатынастардың құндылығымен (МЛО) толықтыру мүмкін болады. Схемалық түрде ол суретте көрсетілген. 5.2. Сур. 5.2. Қақтығыстағы мінез-құлық стратегияларының үшөлшемді моделі 14.3 МІНЕЗ-ҚҰЛЫҚТЫҢ НЕГІЗГІ СТРАТЕГИЯЛАРЫНЫҢ СИПАТТАМАСЫ 1. Мәжбүрлеу (күрес, бәсекелестік) Осы мінез – құлық стратегиясын таңдаған адам ең алдымен қақтығыстағы жеке мүдделерді жоғары, ал өз қарсыласының мүдделерін төмен деп бағалауға сүйенеді. Мәжбүрлеу стратегиясын таңдау сайып келгенде таңдауға болады: күрес немесе өзара қарым-қатынас. Күрес (борьба) Күрес пайдасына таңдау деструктивті модельге тән мінез-құлық стилімен ерекшеленеді. Мұндай стратегияда билік, заң күші, байланыс, бедел және т.б. белсенді қолданылады. Біріншіден, іс мүдделерін жанжалды тұлға тарапынан қол сұғушылықтан қорғау кезінде. Мысалы, басқарылмайтын түрдегі дау-жанжалды тұлға жиі тартымсыз тапсырмаларды орындаудан бас тартады,өз жұмысын басқаларына "аудара салады" және т. б. екіншіден, ұйымның, ұжымның болуы қаупі кезінде. Бұл жағдайда "кім..." жағдайы қалыптасады. Әсіресе, ол кәсіпорындар мен мекемелерді реформалау жағдайында жиі туындайды. Кәсіпорынның (мекеменің) ұйымдық-штаттық құрылымын реформалау кезінде бір бөлімшелерді басқа бөлімшелерге ауыстырғанда негізсіз сипатқа ие. Мұндай жағдайларда мұндай бөлімшелердің мүдделерін қорғайтын адам қатаң ұстанымға ие болуы тиіс. 2. Кету (уход) Кету стратегиясы қақтығыстан кетуге ұмтылысымен ерекшеленеді. Ол қарсыластың жеке мүдделеріне бағытталуының төмен деңгейімен сипатталады. Бұл іс жүзінде өзара жол беру. Осы стратегияны талдау кезінде оның көрінуінің екі нұсқасын ескеру маңызды: а) жанжал мәні бірде-бір субъект үшін елеулі мәнге ие болмаған және даулы жағдайдың көріністерінде барабар көрсетілген кезде; б) дау нысанасы бір немесе екі тарап үшін елеулі мәнге ие болса, бірақ жанжалды жағдайдың көрінісінде төмендетілген болса, яғни жанжалды өзара іс-қимыл субъектілері жанжалдың мәнін елеулі емес деп қабылдайды. Бірінші жағдайда кету стратегиясы жанжал таусылады, ал екінші жағдайда ол қайталануы мүмкін. Осы стратегияны таңдау кезінде тұлғааралық қатынастар елеулі өзгерістерге ұшырамайды. жүктеу/скачать 1,47 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|