Дәрістердің ҚЫСҚаша конспектісі. №1,2 Дәріс. Кіріспе. Атом-молекулалық ілім (амі). Мақсаты

С(К⁺)С(А^-) = const және ЕК = С(К⁺) С(А^-).

Температура өскен сайын ЕК өседі. Ерігіштік көбейтіндісін заттың еру мөлшерін білу үшін қолданады. ЕК-ны білсе иондардың концентрациясын табуға болады. ЕК-ны білсе заттың ерітіндісінен тұнба түзілу мүмкіндігін білуге болады. Егер ерітіндідегі иондардың концентрацияларының көбейтіндісі ЕК-дан кіші болса, тұнба түзілмейді. Ал ол көбейтінді ЕК-ға тең, немесе үлкен болса, тұнба түзіледі. Егер нашар еритін тұздың бір ионы комплекс түзуші болса, осы тұзға комплекс түзуге қабілеті бар қосылыстың ерітіндісін құйса, тұнба ериді. ЕК белгілі болса, химиялық реакциялардағы тепе-теңдіктің қай жаққа ығысатынын алдын ала болжауға мүмкіндік туады.

Ерігіштік көбейтіндісі заттың еру қабілетін сипаттайды, ЕК жоғары болса, заттың ерігіштігі де жоғары. Біртекті ионды ерітіндіге қосу иондар концентрациясының көбейтіндісін арттырады, яғни электролитті тұнбаға түсіру үшін ерітіндіге біртекті ион қосу керек.

Электролиттің еруі біртекті ионды қосқанда ғана емес, кез келген ионды қосқанда байқалады. Оны «тұз эффектісі» деп атайды. Бұл құбылысты кез келген ион қосу кезінде ерітіндінің иондық күшінің артуымен түсіндіруге болады.

Электролиттер ерітінділері өзара әрекеттескенде реакция иондар арасында жүреді. Ерітіндідегі химиялық реакциялар жүріп, тепе-теңдік оңға қарай ығысуы үшін төмендегідей шарттар сақталуы керек: реакция нәтижесінде аз еритін заттардың түзілуі, аз диссоциацияланған заттың түзілуі, газ күйіндегі заттардың шығуы.