Суда еритін (C, PP және В тобындағы барлық дәрумендер жатады)
Суда еритін дәрумендер > С витамині (аскорбин қышқылы) ағзаның жұқпалы ауруларға қарсы тұра алу әрекетін арттырады. Сүйекке және тіске беріктік касиет бередi. С витамині биологиялық тотығу кезiнде зиянды түзiлуiн тежейді. Ол заттардың қарсы денелерді түзетiн ферменттердің құрамына кiредi. Tepiдегi қантамырлардың кабырғасының бүлінуіне де кедергi жасайды. С витамині жетіспеген жағдайда ағза тез шаршайды, сілемейлі қабықшалар қабынады, қызылиек қанталайды. Бұл витамин ұзақ уақыт жетіспесе, адам қауіпті құрқұлақ (цинга) ауруына шалдығады. Адам ағзасы C витаминін түзбейтіндіктен, тамақпен бiрге қабылдануы керек. С витамині ағзаға қыс пен көктем айларында көбірек қажет. Жаңа Піскен көкөністер, жемістер және тұздалған орамжапырақ құрамында көбірек кездеседi. Әсіресе итмұрынның, қарақаттың құрамында мол болады. Ағзаға қажетті тәуліктік мөлшері 60-100 мг.
Дәрумендер маңызы
Дәруменердің адам ағзасы үшін биологиялық маңызы өте зор. Олар ағзадағы зат алмасу үдерісін жақсартады, агзанын әр түрлі жұқпалы ауруларға қарсы күресін күшейтеді және адамның жұмыс icrey қабілетін арттырады. Сонымен қатар, әрбір дәруменнің ағзада атқаратын өз міндеттері болады.
Табиғатта дәруменнің негізгі көзі өсімдіктер мен микроорганизмдер болып табылады. Қазіргі кезде микробиологиялық жолмен А және В тобының дәрумендерін дәрумен түзуші алғы заттары эргостерин және биотинді тауықтар мен торайлар үшін өндіреді.Дүние жүзінде дәруменді 40 фирма өндіреді. Оларлың 18-і АҚШ-да, 8-і Жапонияда, 14-і Батыс Еуропада орналасқан. Дәруменді өндіру көлемі бойынша 1-ші орында Швейцария.
Витамин тәрізді заттар
Пангам қышқылы (В15),Орот қышқылы(В13),Витамин U, Холин(В4),Биофлавоноидтар,Карнитин, Липой қышқылы,Инозит(В8), Парааминбензой қышқылы.
Мысалы:
Инозит
• Тышқандарға жасалған тәжірибе арқылы тағамда, суда еритін бір зат болмағанда бойдың өспеуі, жүннің түсуі, бауырда холестерин жиналып, майланатындығы анықталды. Ал тағамға бауырдан бөлiнiп алынған селдi қосқанда жоғарыдағы келтiрiлген құбылыстар байқалмаған. Ол зат инозиттiң фосфорлы эфирi екендiгi анықталды. Инозитфосфор қышкылының тұзы - Фитинде де витаминдік қасиет бар.