Жерден қоян тапқандай
Бір аңшы қартайған шағында қақпанын баласыны тапсырады. –Мына үш қақпан мені қырық жыл асырады,- дейді ол ұлына.
- Бұл үшеуі сенің балаңның баласын да аш қылмайды.
- Жарайды көке, -деп бал үш қақпанды, сонша темір қазықты, әрқайсысы бір құлаш келетін темір қазықты қабылдап алады.
Бала тұтасқан қалың шеңгелдің ішіне қақпандарын құрып, бетін шөп-шаламмен жауып қайтып кетеді. Келесі күні таңертең үш қақпанның біреуіне ғана қоян түседі. Солайша, ертеңіне де бір қоян алып қайтады.
- Екі күнде әкелгенің екі қоян, жерден жеті қоян тапқандай қуанасың, балам,- дейді әке бала тіршілігіне көңілі толмай.
- Қалайша, көке, бір қақпанға екі қоян түссе де жеті қоян болмайды ғой,-дейді бала әке сөзіне таңданып.
Әкесі сол күні түнде қақпанды өзі құрып, жиырам бір қоян ұстап әкеледі. Бала қоян санын үш қақпанға бөліп, әрқайсысына жеті қояннан түскеніне аң-таң қалады.
- Олай емес... Екінші қақпанға бірінші қақпаннан екі қоян көп, ал үшіншісіне қарағанда екі қоян кем түсті,-дейді әкесі.
«Қай қақпанға қанша қояннан түсті екен?»-деп бала ойланып қалады.
Шешуі: Екінші қақпандағы қояндар санын деп алып, теңдеу құрастырамыз:
Теңдеуді шешсек, шығады.
Жауабы: Бірінші қақпанға бес қоян, екіншісіне жеті қоян, үшіншісіне тоғыз қоян түскен.
Тоғыз тораудағы кездесу
Талас өзенінің төменгі бойындағы көкмайса жерге тұс-тұстан тоғыз жол келіп түйіседі. Сондықтан тоғыз жолдың торабы Тоғызторау деп аталады. Әйтеуір бір жылы сондағы құдық басына тоғыз аңшы келіп, бір-бірімен түгел қол берісіп амандасып шығады.
- Бәріміз қанша рет қол алыстық?-дейді сонда жолаушылардың бірі.
Кім білсін, ал мен өзім сегіз адаммен аманадастым, -дейді жолаушы.
Тоғыз жолаушы бір-біріне қанша рет қол берісті.
Шешуі: Бұл есепте бірінші адам сегіз адаммен амандасады. Екінші адам жеті адаммен амандаса. Сол сияқты соңғы адам ешкіммен амандаспайды. Сондықтан келесі теңдеуді шешкен жеткілікті:
Жауабы: Тоғыз жолаушы бір-біріне 36 рет қол берісті.
Достарыңызбен бөлісу: |