Диплом жұмысымды жазуда пайдаланатын әдебиеттер тізімін алып

 

45 

«6 кестенің жалғасы» 

 

ІІІ. Қорытынды 

 

9 

 

 

10 

1.

 

«Талқылау» ойыны. 

2.

 

Блиц-турнир. 

3.

 

Тест. 

Қорытынды. Үйге тапсырма. 

1.

 

Шығармашылық жұмыстарды 

ұйымдастырып өткізу. 

2.

 

Өзіндік жазба жұмысы. 

Қоытынды. 

15` 

10` 

15` 

5` 

 

25` 

15` 

5` 

 

[15]. 

Оқушы нені білу керек: 



 

Зат есімнің жалпы және жалқы есімдері. 



 

Санауға келетін және келмейтін зат есім. 



 

Зат есімнің жасалу жолдары. 



 

Тәуелді септіктің жекеше және көпше түрі. Тәуелді  септіктердің түрлері 

Оқушы нені меңгеру керек: 



 

Зат  есімнің  жалпы  есімін  жалқы  есімінен,  санауға  келетін  зат  есімдерді 

санауға келмейтін зат есімдерден ажырата білу. 



 

Суффикстер арқылы басқа сөз таптарынан зат есім жасай білу. 



 

Тәуелді септіктің жекеше және көпше түрін жасай білу. 



 

Ауызекі сөйлеуде тәуелдік септікті пайдалана білу. 



 

Зат есімнің жасалу жолдарын меңгеру. 

Шығармашылық жұмыстардың тақырыбы: 



 

Limericks. 



 

Кроссвордтар құрастыру. 



 

Ребус құрастыру. 



 

Қазақ-ағылшын тіліндегі зат есімді салыстыру, схемасын сызу. 



 

Proper and Common nouns. Жалқы және жалпы зат есімдер. 



 

Зат есім: көпше және жекеше түрі. 



 

«О» әрпіне аяқталған сөздер көпше түрде қолданулуы. 



 

Жалпы  септік  (общий  падеж),  тәуелді  септік  (притяжательный  падеж) 

және тәуелді септіктің жекеше және көпше түрде қолданылуы. 

І. Кіріспе бөлімі. 1-сабақ. 

Мақсаты:  1.  модульдің  құрылымымен  таныстыру,  тірек-сызбамен  тақырыпты 

түсіндіру; 

 

«кесте 7» 

Classification of nouns 

 

 

 

 

 

 

Nouns 

Proper  

Common  

 

46 

 

«7 кестенің жалғасы» 

 

 

Shakespeare  

London James 

Dean February 

Monday               

 

 

                                Dog 

 

                                Table 

                                Boy               Snow 

                                                      Iron 

                                                      Cotton             Family 

                                                      Tea                  Crowd              Beauty 

                                                                             Machinery        Sight 

                                                                                                      Courage 

                                                                                                      Idea youth 

 

Collective nouns 

Nouns used only in 

the singular 

Nouns which are singular 

in form but plural in 

meaning “nouns of 

multitude” 

Nouns that can be both 

singular and plural 

Foliage 

Machinery 

Tean crew 

Police 

Cattle 

People 

Crowd – crowds 

Fleet - fleets 

Nouns 

Countable  

Uncountable  



 

A book – 5 books 



 

A boy – many books 



 

The music, some bread, his blood, 

much excitement 



 

This ring is made of silver 

                                                                                                                       [16]. 

 

ІІ. Сөйлеу бөлімі. 2-сабақ. 

Мақсаты: 2. Тақырыпты меңгерту. 

1.

 

«Қарлы кесек» ойынын ойнату 40'. 

2.

 

Қорытындылау. Үйге тапсырма 5'. 

1.

 

мұғалім  оқушыларды  сабақтың  мақсатымен  таныстырады,  ойын 

ережесімен таныстырады. 

2.

 

Ойынға  қажетті  заттар  таратылады:  нөмірлі  жетондар,  столға  қоятын 

белгілер, маршруттар. 

Class 

nouns 

Nouns of 

material 

Collec-

tive 

nouns 

Abstract 

nouns 

 

47 

3.

 

Тапсырмалар  беріледі,  әр  тапсырмада  2  сұрақтан:  біріншісі  -  өтілген 

тақырып бойынша ереже айту, екінршісі – мысалдар келтіру. 

4.

 

Жалпы бағалау бланкісі тақтаға ілінеді. Ойын 3 турдан тұрады, бала саны 

15.  Маршрут  қағаздарын  алғаннан  кейін,  нөмірленген  жетондарды 

бойынша әрбір стол басына жиналып, тапсырмамен танысып, оны жазып, 

дайындаған  соң,  біріне-бірі  түсіндіре  бастайды.  3  команда  –  15  бала.  әр 

турға 12 минут уақыт беріледі. Қорытындылауға 5 минут. Үйге тапсырма 

беру  2 минут. 

 

«кесте 8» 

        Бағалау қағазы 

 

Route paper № A – 1  

Game 

Table 

The best answer 

1 – Leader  

В 

 

2 

В 

 

3 

А 

 

4 

А 

 

5 

А  

 

                                                                                                                       [17]. 

 

Tasks for “Snowballs” 

A 1. Зат есімнің түрлерін ата, ережелерін айт. 2. Оны сызба түрінде көрсет. 

B  1.  санауға  келетін  және  санауға  келмейтін  зат  есімдерге  мысалдар  келтір, 

ережесін айт. 

  2. Сөйлем ішінде мысалдар келтір. 

C 1. қандай жұрнақтар арқылы зат есімді басқа сөз таптарынан жасауға болады? 

  2. мысалдар келтір. 

D 1. Тәуелді септіктің жекеше және көпше түрінің жасалу жолдарын түсіндір. 

  2. Оған мысалдар келтір.  

E 1. Зат есімнің жалпы және жалқы есіміне мысалдар келтір. 2. Сөйлем ішінде 

қолдану әдістері. 

 

«кесте 9» 

        Numbers 

 

 

 

 

 

 

 

 

                  [18]. 

 

A – 1  

D – 4  

E – 5  

C – 3  

B – 2  

 

48 

 

3-сабақ. Тақырыпты меңгерту. 

1. «Мұғалім – оқушы» ойыны. 

а)  Ойынның  мақсаты:  1-ші  және  2-ші  сабақтарда  алған,  меңгерген  «Зат  есімі! 

Тақырыбы  бойынша  алған  білімдерін  талдап,  жинақтау;  таным  қабілеттерін, 

сөздік қорын дамыту, өзін-өзі және бірін-бір тәрбиелеуге дағдыландыру. 

ә) Ойынның шарты: 

-оқушыларды жұппен отырғызу. 

-бір  жақта отырғандар  –  «мұғалім», екінші жақта отырғандар  – «оқушы» рөлін 

алады. 

 

«мұғалім» ― Зат есімнің жасалу жолдары (жұрнақтар, префикстер) 

 

               ― Зат есімнің классификациясы (Proper & Common, Countable & 

Uncountable) 

       «оқушы» — Зат есімнің жекеше және көпше түрлері, жасалу жолдары. 

        ― Зат есімнің родтық категориясы. 

- бағалау эталоныны бағаларын қою. 

2. Жаттығулар жұмысы. 

а)  Мақсаты:  грамматикалық  жаттығуларды  орындату  арқылы  алған  теориялық 

білімдерін дұрыс қолдануларын бақылау. 

ә) Шарты. Сыныпты 3 топқа бөлу, әр топта 4 оқушыдан болады, бірақ әр оқушы 

берілген гармматикалық жаттығуларды өз бетінше орындайды. Әр жаттығуға 5 

минут  уақыт  беріледі.  Оқушылар  жаттығуды  орныдап  алған  соң,  бір-бірімен 

дәптер алмастырып, жауап үлгісі бойынша тексеріп, бағалайды. 

б) Тапсырмалар: 

1. Give the plural form of the following combinations& 

This tea – cup, this egg, that wall, that picture, this foot, that mountain, this lady, that 

window, this man, that match, this knife. 

Жауап үлгісі: 

These tea – cups, these eggs, those walls, those pictures, these feet, those mountains, 

these ladies, those windows, these men, those matches, these knives. 

2. Rewrite these sentences and word combinations using the genitive case.  

The room of  my friend. The questions of my son. The wife of  my brother. The table 

of our teacher. The voice of the girl.  

Жауап үлгісі: 

My  friend’s room. My son’s questions. My brother’s wife. Our teacher’s table. The 

girl’s voice. 

3. Form compound nouns from two steams. 

A road, workers; tea, a pot; a bed, a room; a post, a man; a week, an end. 

Жауап үлгісі: 

Road-workers, a tea-pot, a bedroom, a postman, a weekend. 

4. Translate into English: 

1) Маған өзіңіздің оқушыларыңыздың дәптерлерін беріңізші. 

2) Бұл менің досымның жанұясы. 

3) Маған Аннаның пәтері ұнайды. 

 

49 

Жауап үлгісі: 

1) Give me your students’ copy-books. 

2) This is my friend`s family. 

3) I like Ann`s flat. 

4-сабақ. Тақырыпты дамыту. 

1. «Білімдарлар» ойыны.  

а) Мақсаты: Зат есім тақырыбы бойынша алған теориялық білімдерін бақылап, 

тексеру;  белгілі  бір  ортада  еркін  сөйлеуге  және  өз  көзқарасын  дәлелдеп  айта 

білуге үйрету. 

ә)  Шарты:  Ойынның  алдында  жеребе  арқылы  білгірлер  анықталады; 

қалғандары  командалар  құрады.  Яғни  сыныпта  14  оқушы  болса,  олардың 

төртеуі білгірлер командасында болады да қалғандары бес-бестен екі командаға 

бөлінеді. Ойынға қатысушылар командалары бойынша партада отырады.   

 

Соңғы    кездерде    проектілер  әдісі  туралы  көп  айтылып  жүр.  Әр  оқу 

пәнінің  спецификасы  және  оған  сәйкес  оқыту  технологиясының    мына  немесе 

келесі  әдістердің  қолданылу  спецификасы  бар.  Шетел  тілдеріне  оқытудың 

мақсатына  тілдің  системасы  емес,  мәдениетаралық  тілдік  қарым-қатынас 

құралы шетел тіліндегі сөз әрекеті жатады. Проектілер әдісі тілдік материалды 

шығармашылық  жұмыс  сияқты  қолдануға  мүмкіндік  береді,  шетел  тіліндегі 

сабақты, дисскуссияға, зерттеуге айналдырады.  

Проектілер әдісінің соңғы кезде жақтастары көп. Соңғы кездерде кез-келген іс-

шараны    проект  деп  атайтын  болды.  Мектептегі  іс-шараларды  (мектептегі 

ағылшын  тілі  апталығы)  «проект»  деп  атайтын  болды.  Кейде  келісуге  болады, 

егер  де  іс  жүзінде  проект  болса,  ал  басқа  жағдайларда  топпен  жасалатын  жай, 

кәдімгі іс-шараларды проект деп түсінетін болды. 

«Әдіс  –  дидактикалық  категория:  әдістер  жиынтығы,  түсіну  жолы;  білім 

процесін  ұйымдастыру  жолы.  Сондықтан  да  біз  проектілер  әдісі    деп 

технологиялардың,  проблемелардың  дидактикалық  мақсатқа  жету  әдісін 

айтамыз.  Жұмыстың  практикалық  нәтижесі  болу  керек.  Педагогтар  өздерінің 

дидактикалық  тапсырмаларын  шешу  үшін  қолданады.  Проектілер  әдісінің 

негізіне  идея,  оның  нәтижеге  бағыты  шешу  барысында  алынады.  Нәтиже 

теориялық  немес  практикалық  тапсырманы  шешу  барысында  алынады.  Бұл 

нәтижені  көруге  талқылауға  және  шынайы  практикалық  іс-әрекетте 

пайдалануға  болады.  Бұндай  нәтижеге  жету  үшін  балаларды  өз  бетімен 

ойлануға үйрету керек; проблемаларды тауып және шешуге, бұл мақсатқа жету 

үшін  білімдерін  жан-жақты  қолдануға,  нәтижелерін  алдын-ала  білуге  үйрету 

керек. 

Проектілер  әдісі  ғасырдың  басында  пайда  болған.  Педагогтар  мен 

филологтар  баланың  өз  бетімен  ойлануын  дамыту  жолдарын,  әдістерін 

іздестіреді.  Бала  мектеп  берген  білімді  тек  есінде  сақтап  қана  емес,  сонымен 

қатар,  оны  практикада  қолдана  білу  керек.  Сондықтан  да  американдық 

педагогтар  Жд.  Дьюи,  Килпктрик  және  тағы  басқалары  барлығында  ортақ  бір 

жалпы  проблеманы  балалардың  танып-білу  және  шығармашылық  бірлескен 

жұмыстары    арқылы  шешу  жолдарын  қарастырды.  Проблема  прагматикалық 

 

50 

болды,  оны  шешу  оның  шын  нәтижесін  көрсетті.  Рудольф  Штайнер,  белгілі 

американдық 

педагог 

балалардың 

алған 

білімдерін 

практикалық 

тапсырмаларды  шешуге,  қолдануға  үйрету  керектігін  айтады.  Барлық 

теориялық  негізде  үйренгенін,  білгенін  бала  проблемаларды  шешуде  практика 

жүзінде  пайдалана  алуы  керек.  Ол,  бүгін  болмаса  келешекте  білімін  практика 

жүзінде қай жерде және қалай қолдана алу керек. 

Проблемалық  әдіске  отандық  дидкатикада  да  (М.Н.Махмутов, 

Н.Я.Лернер) көп көңіл бөлінді. Бірақ бізде проблемалық әдіс пректілер әдісімен 

байланыста  болмады.  Бастысы,  дидактикада  жиі  кездесетіндей,  ол 

технологиялық  тұрғыда  қарамады.  Әдіс  –  қандай  да  бір  әрекет  түрінің 

орындалу  жұмысы  мен  операциясының  жиынтығы,  ал  технология 

(педагогикалық  технология)  осы  жұмыстар  мен  операциялардың  орындалу 

логикасы.  Егер  де  әдіс  технологиялық  тұрғыда  қаралмаса,  онда  ол  практикада 

кең  және  дұрыс  қолданылмайды.  Педагогикалық  технология  шығармашылық 

жолды  қолданылып  жатқан  технологиялық  іс-жүзіне  асуын  және  дамуын 

көзден  таса  қылмайды,  бірақ  бір  шартпен:  әдісте  бекітілген  принциптер  мен 

логикасы  дұрыс  болу  керек.  Проектілер  әдісі  шынайы  практикалық  нәтижеге 

бағытталған проблемалық, зерттеу, іздестіру әдістерін қарастырады. 

Дүние  жүзінің  барлық  елдерінде  проектілер  әдісі  кең  қолданылады, 

себебі,  ол  бір  проблеманы  шешу  барысында  оқушылардың  алған  білімдерін 

практикада қолдану мүмкіндіктерін береді. 

Е.С.Полат  «Шетел  тілі  сабақтарындағы  проектілер  әдісі»  мақаласында  

проектілер әдісін қолдануда келесі талаптарды атайды: 

1.

 

зерттеу, 

шығармашылық 

тұрғыдан 

маңызды 

прблемалар 

мен 

тапсырмалар болу керек; 

2.

 

шешімдердің практикалық, теориялық мәнділігі; 

3.

 

сабақта  және  сабақтан  тыс  уақытта  оқушылардың  өзіндік,  жеке,  пармен, 

топпен (самостоятельная, индивидуальная, парная, групповая) жұмысы; 

4.

 

пректінің мазмұндық бөлігін структурамен көрсету (рөлдерге бөліп және 

нәтижелерін этаптарға бөліп көрсету); 

5.

 

зерттеу  әдістерін  пайдалану:  проблемаларды  анықтау,  зерттеу  әдістерін 

талдау, нәтижелерін жазу. 

Осыған  байланысты,  проектілік  структурасын  құру  этаптары  мен  оны  өткізуді 

анықтауға болады: 

1.

 

талқылап  жатқан  тақырыптағы  бір  немесе  бірнеше  проблемаларды 

шешуге болатын, ситуацияларды ойластыру; 

2.

 

қойылған  проблеманы  (мәселені)  шешу  гипотезін  ұсыну,  әр  гипотезді 

талқылау; 

3.

 

кішкене топтарда қабылданған гипотездерді тексеру әдістерін талқылау, 

ұсынылған  гипотездерді  тексеру  негізінде  информациялардың  шығу 

көздерін, нәтижелерін жазу; 

4.

 

гипотездерді  мақұлдайтын  немесе  жоққа  шығаратын  фактілер, 

аргументтерді топтарда іздеу жұмысы; 

5.

 

проектілерді қорғау (проблеманы шешу гипотезі); 

 

51 

6.

 

жаңа проблемалар табу. 

Проектілердің келесі түрлерін атауға болады: 

1.

 

зерттеу. 

Бұл  проектілер  жақсы  ойластырылған  структураларды,  барлық  қатысушылар 

үшін  зерттеп  жатқан  проблема  актуальді  болуын,  информациялардың  шығу 

көздерін көрсетуін, ойластырылған әдістер, нәтижелер юолуын талап етеді. 

2.

 

шығармашылық. 

Шығармашылық проектілер нәтижелерді сәйкесінше көркемдейді (оформлять). 

Шығармашылық  проектілерде  қатысушылардың  бірлескен  жұмыстарының 

құрылған  структурасы  болмайды.  Структура  проектіге  қатысушылардың 

қызығушылығына, бірлескен істерінің логикасына бағына отырып дамиды. Бұл 

жерде мәселе жоспарланған нәтижелермен оларды көрсету формалары туралы. 

Әр  шығармашылық  жолды  талап  етеді,  бұл  мағынада  әр  проектіні 

шығармашылық деп айтуға болады. 

3.

 

рөлдік ойындар. 

Бұл  проектілерде  де  структура  проектінің  аяғына  дейін  ашық  болады. 

Қатысушылар  белгілі  бір  рөлдерді  алады,  проектінің  мазмұны  және  сипаты 

шешіліп жатқан проблема ерекшеліктері негізінде шығармашылық деңгейі бұл 

жерде өте биік. 

4.

 

проектінің  бұл  түрі  қандай  да  бір  объект,  құбылыс  туралы  информация 

жинауғабағытталған:  проектіге  қатысушыларды  осы  информациямен 

таныстыру,  талқылау  және  фактілерді  қорытындылау.  Бұл  проектілер, 

зерттеу  проектілері  сияқты  жақсы  ойластырылған  структураны  талап 

етеді,  сонымен  қатар,  проектімен  жұмыс  істеу  кезінде  үнемі  түзету 

мүмкіндіктерінің болуын талап етеді. 

5.

 

практикаға бағытталған проектілер. 

Бұл  проект  қатысушылардың  қызығушылықтарына  бағытталған.  Проектінің 

бұл  түрі  жақсы  ойластырылған  структураны  қажет  етеді,  барлық  проектіге 

қатысушылардың  функцияларын  бірлескен  жұмыстарының  нәтижелерін  талап 

етеді. 

6.

 

монопроектілер. 

Заң бойынша бұл проектілер бір оқу пәнінің төңірегінде өтеді. Бағдарламаның 

қиын  тақырыптары  немесе  қиын  бөлімдер  таңдалып  алынады,  мысалы,  шетел 

тілдері  курсында  бұл  елтану,  тарихи  тақырыптармен  байланысты. 

Монопроектілермен  жұмыс  проблеманы  шешу  барысында  басқа  салалардың 

білімдерін  қолдануды  көздейді.  Бірақ  проблеманың    өзі  филология, 

лингвистика, мәдениеттану білімінде жатыр. Бұл проект, нәтижесіндеоқушылар 

игеру керек біліктіліктер мен іскерліктерді, сонымен қатар, проектінің мақсаты 

мен  міндеттерін  структура  түрінде  көрсетуін  талап  етеді.  Топтар  бойынша  әр 

сабақта  жұмыстың  логикасы  жоспарланады.  Презентация  формасын  проектіге 

қатысушылар өздері таңдайды.  

Бұл проектілермен жұмыс сабақтан тыс уақытта жекеше немесе топтар түрінде 

жалғасын табады. 

7.

 

пәнаралық проектілер. 

 

52 

Пәнаралық  проектілермен  жұмыс,  ереже  бойынша,  сабақтан  тыс  уақытта 

жасалады.  Бұл  проектілер  екі-үш  пәнге  қатысты,  кішірек  болуы  мүмкін, 

сонымен  қатар,  көлемді,  ұзаққа  созылған,  жалпы  мектептік,  проектіге 

қатысушылардың  барлығы  үшін  маңызды,  күрделі  проблеманы  шешуді 

жоспарлайтын болу керек. 

Бұл  проектілер  мамандардың  білііктілігін,  көптеген  шығармашылықтоптар 

жұмысының  біліктілігін,  нақты  зерттеу  тапсырмаларының  болуын,  аралық 

және қорытынды презентация формаларының дұрыс құрылуын талап етеді. 

Шынайы  практикада  проектілердің  араласқан  түрлерін  жиі  кездестіруге 

болады. Шығармашылық және зерттеу проектілерінің белгілері бар, сол сияқты, 

мысалы, бір уақытта практикаға бағытталған және зерттеу проектілері. [19]... 

 

“Интерактивтік”  деген  сөз  энциклопедия  мен  ғылыми  әдебиеттерде 

көрсетілгендей интеракция деген ұғымнан келіп шығады, ол екі жақты біріккен 

әрекет болып табылады. 

 

Ол  оқыту  процесінде  студенттерді  бірігіп  белгілі  бір  мәселені 

шешуге,белгілі  бір  әрекетке  өз  жауапкершілігін  сезініп,  белсенді  болуға  және 

осы кезде өз қиялын, ой-өрісін, шығармашылығын көрсетуге мүмкіндік береді. 

Сонымен бірге бұл әдіс студенттерді жұп болып, бірігіп жұмыс жасауға, 

жұмыс жасай отырып, өзгелерге көмек көрсетуге үйретеді. Сонымен қатар бұл 

ұғым тәсіл ретінде төмендегідей талаптарға сай келеді. 

          -Ақпаратты терең игереді,өйткені оны ой елегіне өткізеді. 

          -Студент  өзін-өзі  еркін  және  ыңғайлы  сезінетін  өрісті  қалыптастырыды, 

тілді оқып үйрену ниетін арттырады. 

  

-Студенттің жеке тұлғасына тікелей әсер етіп, танымдық, шығармашылық 

қабілетін оятады. 

 

-Топ  студенттерімен  жасалатын  жұмысты  түрлі  формада  (жұптық, 

топтық, ұжымдық) өткізуді қамтамасыз етеді. 

 

-Ойлауды белсендіреді. 

 

-Ынтымақтастықпен әрекет етуге үйретеді. 

 

-Тыңдау дағдысын қалыптастырып,өзгені тыңдай алады. 

 

Әрине  мұндай  тәсілді  қолдануда  кездесетін  қиындықтар  да  жоқ  емес. 

Себебі  әр  студенттің  ойлау  қабілеті,  жылдамдығы,  білім  деңгейі,  ақпаратты 

меңгеруі  бірдей  жағдайда  емес.  Осыдан  келіп  студенттердің  алдында  шынайы 

және психологиялық қиындықтар туындайды. 

 

Шынайы қиындық:   

-берілген тапсырма дұрыс ұйымдастырылмаған жағдайда. 

 

-жүріп жатқан әңгіме студентке қызық емес болса. 

 

-әңгімені тыңдамағандықтан сөйлей алмаған жағдайда туындайды. 

 

Ал  психологиялық  қиындық  шынайы  қиындыққа  қарағанда  жиірек 

кездеседі. Студент мұндай жағдайда көбінесе үнсіз қалады. 

 

Яғни: 

 

-студент  өз  ойын  білдіру  үшін  көмекші  сөздерді,  тілдік  құралды  таба 

алмағандықтан үндемейді. 

 

-оқытушы мен топ алдында сөйлеуге қысылғандықтан үндемейді. 

 

53 

 

-өз  білім  дәрежесінің  төмен  екендігін  көрсеткісі  келмегендіктен 

үндемейді. 

 

Мұндай  жағдайда  студентті  сөйлеу  үшін  оған  қысым  көрсетпей,  оған 

сөйлеу  үшін  ыңғайлы,  қолайлы  мүмкіндік  туғызылуы  керек,  студентті  өз 

әрекетерін тыңдай білуге үйрету керек 

 

Мұғалім  алдымен  студенттерді  сөйлеуге  үйретуде,  соның  ішінде  тілді 

қарым-қатынас  құралы  ретінде  меңгеруге  ұмтылуын,  студенттерге  өз  іскерлігі 

мен дағдысын қалыптастыру үшін оған сай ниетін оятып әрі оқу атмосферасын 

орната  білуі  керек.  Ал  мұндай  атмосфераның  орнауына  Н.В.Гавриленконың 

төмендегі пікірлерімен толықтай келісуімізге тура келеді. 

 

Біріншіден, ағылшын тілін оқытуда интерактивтік тәсілді қолдану кезінде 

қойылатын  талаптың,  жасалатын  жұмыстың  оқу  процесіне  сай  болуы  керек. 

Талап  тым  жоғары  болса,  оқуға  деген  қызығушылық  жойылады,  ал  төмен 

болса,жалығуға әкеліп соқтырады. 

 

Екіншіден,  жұмыс  түрлері,  онда  қолданылатын  оқу  құралдары, 

жаттығулар  студенттердің  білім  деңгейіне,  жас  ерекшеліктеріне  сай  болуы 

керек. 

 

Үшіншіден,  студенттер  жіберген  қателерін  мұғалім  көмегімен  өздері 

табуы керек. 

 

Студенттер  әр  түрлі  болады.  Олардың  бірі  оқытушының  айтқанын 

жылдам  ұғып  алады, енді  біріне  материалды  ұғу  үшін  қосымша  түсіндірмелер 

мен  мысалдар  қажет  болады.  Мұндай  студенттер  нақты  нені  түсінгенін  ұғына 

алмай  сұрақ  қоюға  жасқанады.  Осындай  жағдай  студенттерді  топқа  немесе 

жұпқа  біріктіріп,  оларға  ортақ  тапсырма  беріп,  ол  тапсырманы  орындау 

барысында  әрбір  студентке  жеке  рөлдер  мен  міндеттер  атқаруды  талап  етсе, 

онда  әр  студенттің  өз  жұмысына  жауапты  болып,  жалпы  жұмыс  нәтижесінде 

қол  жеткізуге  ұмтылатын  жағдаят  пайда  болады.  Сондықтан  да  білімі  төмен 

студенттер үлгерімі жоғары студенттерден өзіне түсініксіз болған жерді сұрап, 

ал үлгерімі жақсы студент топтың жеңіп шығуын ойлап, барлық студенттердің, 

әсіресе білімі төмен студенттердің нәтижелі жұмыс істеуін көздейді. Осылайша 

студенттер қиындықтың алдын алады. 

 

Интекрактивті  тәсіл, әсіресе сабақты пысықтап, қорытындылауға бірден-

бір көмегін тигізетін тәсілдердің бірі. Сонымен қатар интерактивті әдіс арқылы 

студентер  өз  білімін  өздері  бағалайды  да  олар  алған  білім,білік  дағдылары 

бойынша  бағаланады.  Әсіресе  өзін  -өзі  бақылау,  топтық  өзара  бақылау 

кезеңдері сабақты бекітуге біршама септігін тигізеді. 

 

Бұл  бақылауды  төмендегі  бақылау  әдіс  белгілері  арқылы  іске  асыруға 

болды. Өздік бақылау: 

1.Менің бүгінгі тақырыпқа өз бетімше дайындығым: төмен, орта, жоғары. 

2. Бүгінгі жаңа тақырыпты игеуім: төмен, орташа, жоғары. 

3. Бүгінгі сабаққа қатысуым: төмен, орташа, жоғары. 

     Топтың өзара бағалауы (топтар бір-бірін бағалайды) 

1.

 

Топ  ұжымының  татулығы,  белсенділігі,  өзара  әрекет  әдебі,  топтық 

араласу әдебі: төмен, орташа, жоғары. 

 

54 

2.

 

Жаңа таққырыпты өмірмен байланыстыра айтуы: төмен, орташа, жоғары. 

3.

 

Сөйлеу шешендігі, мәдениеті, төмен, орташа, жоғары. 

     Бұл  бақылаулар  студенттерді  өздеріне  және  өзгеге  сын  тұрғысында  қарауға 

үйретеді.  Онда  біреуді  үшін  тииісті  болуы  қажеттігі  туады.  Бұл  бағыттау  мен 

бағалау  студенттердің  бойында  мына  қасиеттерді  қалыптастырады:  еріктілік, 

еңбексүйгіштік,  өз  біліміне  сенісділігі,  қабілеттілігі,  жауапкершілті  сезінуі, 

адамдық,  жолдастық  қасиеттер,  сөз  қоры,  ғылыми  ақпараттарды  ақтаруы, 

өзінше  түйін жасауы, сөйлеу мәдениеті т.б. 

        Жалпы  шетел  тілі  сабағында  қолданылып  жүрген  рөлдік  ойындар, 

іскерлік  ойындар,  пікір  талас,  студенттердің  баяндамалары  мен  ақпараттық 

хабарлары, дәріс-диалог, тренинг, дөңгелек үстелдер, ұжымдық – таныдық оқу, 

иммитиация  әдістері  осы  жоғары  белсенділікті  дамыту  әдісінің  интерактивті 

әдіс  белгілері  болып  табылады.  Сабақты  ұйымдастырудың  топтық-үлестірме 

түрлерін  қолдану  арқылы  іс-әрекетті  талқылау,  қарама-қарсы  қайшылықты 

мәліметтер  беру  арқылы  пікір  таласын  тудыру  студенттердің  мәнге  деген 

ықыласын, ынтасын арттырады. 

      Сабақ барысында қолданылған төмендегі бір-екі мысалға көңіл аударайық. 

      Белгілі бір өтілетін тақырыпты пысықтау мақсатында студенттерді үш топқа 

бөліп, оларға негізгі  тақырыпқа байланысты (“Travelling” тақырыбын алайық) 

тақырыпшаларды береміз:  

1 топқа:  “Travelling by train” 

2 топқа: “Travelling by bus” 

3 топқа: “Travelling by plane” 

      Әр    бір  топ  өздеріне  берілген  тақырыпшалар  бойынша  ассоциограмма 

жасайды.  

Ассоциограмманың  көмегімен  топ  студенттері  бірігіп,  өздеріне  берілген 

саяхат  түрлері  жайлы  толық  мағлұмат  бере  отырып    оның тиімді  және  тиімсіз 

жақтарын ашып айта білулері керек. Сонымен қатар әр топқа қойылатын талап 

тақырыпқа  байланысты  жаңа  сөздер  мен  сөз  тіркестерін  көбірек  пайдалану 

және  талқылауға  топ  студенттерінің  түгелдей  қатысуын  қадағалау.  Соңында 

оқытушы  топтарға  бірін-бірі  бағалауға  мүмкіндік  беріп,  өзінің  қойған 

бағасымен қорытындылай отырып, әр топтың ортақ бағасын шығарады. 

         Осы  тәрізді  тәсілді  грамматикалық  жатығуларды  орындату  кезінде  де 

пайдаланған  өте  тиімді.  Мұндай  жағдайда  топ  студенттері  әр  бір  ұпай  үшін 

күреседі. Себебі грамматикалық тұрғыдан әрбір дұрыс жасалған сөйлем оларға 

ұпай  әкеліп  отырады.  Тапсырманы  орындау  кезінде  студенттер  өздерінің  бар 

білгендерін  топ  мүшелерімен  бөліседі.  Бұл  кейбір  грамматикалық 

материалдарды түсінбей жүрген студенттерге үлкен көмегін тигізеді. 

       Ал  мәтіндермен  жұмыс  жасау  кезінде  студенттердің  берілген  мәтінді 

кемінде  екі  рет  оқығандары  дұрыс.  Бастапқыда  олар  мәтінге  тек  көз  жүгіртіп, 

жалпы  идеяны  немесе  басты  проблеманы  түсіне  алады,    ал  одан  соң  мұқият 

көңіл  бөліп  бастан  аяқ  оқып  шығады.  Бұлайша  жасау  талқылаудың  алдында 

тұжырымды логикалық тұрғыдан қайта пысықтауға көмектеседі. 

 

55 

      Сабақ  уақытын  мейілінше  үнемді  пайдалану  үшін  мәтінді  үйден  оқып 

келуді  тапсырған дұрыс. 

      Тағы  бір  көңіл  аудара  кететін  жағдай  интерактивтіәдіс  тәсілдің  маңызды 

көрсеткіштері  деп  оның  тәрбиелік  жағын  да  айта  кеткен  жөн.Топпен  жұмыс 

істеу  студенттердің  бірін-  бірі  тануына,  тыңдау  мен  пікір  алысу  мәдениетінің 

қалыптасында да өз әсерін тигізеді. 

     Қорыта  айтқанда,  интерактивті  тәсілдің  ерекшеліктерін  ескере  отырып 

құрастырылған тапсырмаларды орындау  студеттерге оқытылып отырған тілдің 

практикалық  тұрғыдан  қолдану  нәтижесін,  жемісін  көруге  мумкіндік  береді 

және  осы  жағдай  олардың  шетел  тілін  оқып  үйренуге  деген  қызығушылығын 

арттырады. Сонымен қатар студенттер әрекетін белсендіру, оқу материалдарын, 

оқыту  әдістері  мен  тәсілдерін  жетілдіру  сияқты    негізгі  педагогикалық 

мәселелерді іске асырады [20]. 

Оқу процесін гуманизациялауды, жаңа технология мен озық тәжірибемен 

сабақтастыра  зерттеу  –  бүгінгі  күн  талабынан  туындап  отырған  білім  беру 

жүйелерінің  алдында  тұрған  ең  маңызды  міндеттерінің  бірі.  Қазіргі  қоғам 

сұранысына  сай  білімді,  шығармашылықпен  жұмыс  жасайтын,  өзін-өзі 

дамытып жетілдіре алатын жеке тұлға тәрбиелеуге аса назар аударылуда. 

  

Қазақстан  Республикасының  Президенті  Н.Ә.Назарбаев  Республикалық 

білім  және  ғылым  қызметкерлерінің  ІІІ  съезінде  сөйлеген  сөзінде  білім  беру 

ісін  реформалаудағы  стратегиялық  міндеттерінің  бірі  –  шығармашылық 

тұрғыдан  бәселестікке  сай,  үш  тілді  (қазақ,  орыс,  ағылшын)  жетік  меңгерген, 

жан-жақты  дамыған  жеке  тұлғаны  оқытып-тәрбиелеу  деп  атап  көрсетті.  Бұл 

жерде негізгі рөлді білім беру жүйесі алып отыр. 

 

 

жүктеу/скачать 1,09 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: