Дипломды қ ж ұ м ы с тақырыбы: Бастауыш сынып оқушыларының оқу үлгермеушілігін болдырмаудың жолдары
Ана тілін (1-сынып) оқыту процесінде үлгермеуші оқушылармен
жүктеу/скачать 0,88 Mb.
|
- Бұл бет үшін навигация:
- САБАҚ ҮСТІНДЕГІ ЖҰМЫС КЕСПЕ БОЙЫНША ЖҰМЫС СУРЕТ БОЙЫНША ЖҰМЫС САБАҚТАН ТЫС ЖҰМЫС
- ТӘРБИЕ Ж
- ҚОРЫТЫНДЫ .
- Пайдаланылған әдебиеттер.
| 2.2 Ана тілін (1-сынып) оқыту процесінде үлгермеуші оқушылармен жүргізілетін іс-әрекеттер
Қазіргі кездегі мектептің қойып отырған талабы - жеткіншек ұрпақтарды негізгі пәндермен терең де берік қаруландыру, ал меңгерген ілімдерді күнделікті өмірде өз деңгейіндегі іскерлік - шеберліктермен қолдана білу. Мұндай күрделі мәселені мектеп тек қана ата-ананың бірігіп жұмыс істеуі нәтижесінде шеше алады. Мектепке барған бала еңбектің жаңа түрі - оқумен шұғылдана бастайды. Бірінші сынып оқушыларының көбінің оқуға деген талабы болады. Бұл - бірақ алғашқы мектепке, оқуға деген сыртқы еліктеу. Сондықтан оқушының осы бастауыш сыныптан бастап оқуға деген қызығушылығын қалыптастырмаса, оқу жылының соңында бірінші сынып оқушысының оқуға, тіптен мектепке бару талабы жойылады. Сол себепті ата-ана баласының оқып жүргеніне немқұрайды қарамауы тиіс. Амал жоқтықтан оқып жүрген оқушы өзіне де, жанұяға да, мектепке де көптеген реніш әкеледі. Ата-ана осыған байланысты баласының мектепке барған күннен бастап оның оқуына, тәртібіне көңіл бөліп, тиісті дәрежеде қадағалап көмектесуі керек. Бірінші сынып балаларында оқуға және алғашқы мұғаліміне деген сүйіспеншілік пайда болады. Ата-ана мұны әрқашан қолдауы тиісті. Мұғалім туралы айтқан дөрекі сөздер ол мұғалімнің абыройын төмендетіп, баласының мұғалімге, ол жүргізетін пәнге деген қызығушылығын жойып жібереді. Ата-ана баласының кейбір мәселені білмей, шеше алмай жатқан кезінде оны кекетпеуі керек, себебі ол баланың алғашкы қадамдары. Егер бала ата-анасының сабақ дайындау барысында қиын мәселелерді шешуге көмектесетінін білсе, оларды сыйлаушылығы артады. Төмен баға алса, олардан ұялып, қысылады. Сөйтіп келесі жолы жақсы баға алып, ата-анасын қуантуға тырысады. Ата-ананың көп қателесетін мәселесі, ол мұғалімнің бірінші сынып оқушыларына қоятын бағасы жөнінде. Кейбір ата-ана баласын тек қана “4” пен “5” алуы тиісті деп те айтады. Мұны естіген бала ата-анасының жазалауынан қорқып, “2” немесе “3” бағасы тұрған күнделіктің бетін жыртуға, бағаны түзетуге немесе басқаша жолдар арқылы оларды алдауға барады. Сол себепті ата-ана баға баланың оқуындағы маңызды, бірақ басты мәселе емес екендігін білулері керек. Тек жақсы баға үшін оқыған балада танымдық қызмет пен қызығушылықтың жақсы дамуы екіталай. Сонымен қатар бала өтірік айтуға, тек өзіне пайдалы жаққа ғана әдістенуге, жағымсыз қьлықтарға үйренеді. Ата-ана баласының сабақ дайындау барысында қиын мәселелерді шеше алмай жалғыз қалуына жол бермеуі керек. Егер баласы “2” алса, оның себебін біліп, оны тез арада жою шараларын қолдануы керек. Үштік бағамен де қанағаттаған дұрыс емес. Бүл бағалау баланың біліміндегі олқылықты көрсетеді. Сол себепті “2” мен “3” деген баға оқушыға көмек керек екендігі жөніндегі хабарлама болып табылады. Ата-ана баланың үйде жасайтын өзіндік жұмысына қажетті жағдай жасауы керек. Бала өз оқуының туған-туыстары үшін аса маңызды екенін түсінуі тиіс. Ата-ана баланың бойына лайықты үстел, кітап қоятын сөре, оқу кұралы, қалам, қара және түсті қарындаш, сызғыш, өшіргіш т.б. құрал-жабдықтары бар оқушы бұрышын жасауы керек. Оқуға барған күннен бастап бала үйге белгілі бір уақытта сабақ дайындауы үшін күн тәртібі болуы керек. Бала сабақ дайындағанда бөлмеде тыныштық болғаны жөн. Осыдан-ақ бала әке-шешесінің оның оқуына үлкен мән беретінін байқайды. Үйде сабағын тамақ ішетін үстелде дайындайтын балалар бар. Мұндай жағдайда ата-ана, “сабағыңды үстелдің үстінен алып кет басқа жерге, не қоя тұр” деп ұрсады. Тамақ ішіп болған соң ата-ана телевизор көреді, сабақ дайындауға қолайлы жағдайы болмаған бала да солармен телевизор көріп үйықтайды. Ертеңгі күні, әрине сабақ дайындамаған бала “2” деген баға алып келеді. Сөйтіп сабақ оқуына жағдай жасалмаған, мән берілмеген баланың сабақ оқуға қызығуы бірте-бірте азаяды. Мәселен, “Ана тілінен балалар бірініші сыныпты бітірер кезде әрбір сөзді дұрыс, мәнерлеп оқи білулері керек. Тез оқу дағдысы түрлі жаттығулардың нәтижесінде калыптасады. Әрине, бұл жөнінде де ата-ана тарапынан бақылау болуы керек. Бірақ, “осыны оқымай, орныңнан тұрмайсың” деуге болмайды. Кітапты оқып көп отыра беру баланы жалықтырып жібереді. Баланың одан гөрі берілген тапсырманы дауыстап бірнеше минуттай оқығаны жөн. Осылайша күнде оқуы керек. Ата-ана баланың оқуын қадағалауға уақыт бөліп дұрыс бағалап отырса, баланың өзіне деген сенімділігі күшейе түседі. Тез оқуға дағдыландыру үшін мыналарды басшылыққа алған жөн. Оқу жылдамдығы: 1-сынып 1 минутта - 20-40 сөз, 2 - сынып 1 минутта - 50-60 сөз, 3-сынып 1 минутта - 70-80 сөз. 4-сынып 1 минутта – 90-110 сөз 1.Тез оқуға жаттығуды жаңа тақырыптармен жүргізу керек.
Оқығанда жеке әріптерді емес, буындап сөздерді тұтас оқып-үйренуі керек. 1. Жаңадан берілген жазбаша жұмыс түрлерін орындауда бұрынғы жазғандарында жіберілген қателерімен жұмыс істеуден бастауы керек. Егер жазбаша жұмысы белгілі бір ережеге сай орындалуы шарт болса, ол ережені оқулықтан окып, жаттап алуы керек. Жазбаша жұмыста баланың жазғанын, оның әр бөлігін жіті тексеріп отырған жөн. Байқалған қателерді тиянақты түрде түзету керек. Әр ата-ана жазбаша жұмыстарды бақылауы үшін баланың сөз жазу жылдамдығын білуге тиісті. Егер бала баяу жазатын болса, кез келген қысқа әңгімені белгілі бір уақыт ішінде жаздыртып, жатқа білетін өлең шумағын жаздырып үйретуі керек. Көбірек ермексаздан жұмыс жасатқан жөн. Ол баланың саусақтарының бұлшық еттерін дамытып, жазуға икемділігін арттырады. Үйде баланың сабаққа даярлығын жүйелі бақылап, тексеріп отыру нәтижесінде баланың өзіндік жұмыс орындауға жауапкершілігі, дағдысы қалыптасады. Оқушыларды өздігінен жұмыс істей білуге үйрету - олардың сабақ үстіндегі белсенділігін арттырады. Өз бетінше жүмыс істеуге дағдыланған бала кездескен қиындықтарды жеңе алатын, өз ісіне тыңғылықты, алға қойған мақсатына жетпей тынбайтын азамат болып өседі. Бастауыш сыныптарда оқушылардың өз бетінше атқаратын жұмысын барлық сабақтарда іске асыруға болады. Бұл орайда оқушылардың жас ерекшелігі мен білім қабілеті ескерілуі шарт. Қабілетті оқушылар тапсырманың мақсатын түсініп, оны қандай жолдармен орындауды бірден біледі. Кейде оқушылардан берілген тапсырманы тезірек орындау талап етіледі. Мұндайда қабілеті төмен балалармен жеке жұмыс жүргізіледі. Өздігінен жұмыс істеуге оқушылар бірте-бірте дағдылануы керек. Олардың өздігінен істейтін жұмыстарын ана тілі сабағында түрлендіре іске асыруға болады. Себебі ана тілі сабағында оқушылар жүйелі оқуға, ойды талдауға, ережені саналы түсінуге дағдыланады. Бұл жұмыстар түсіндіру, бекіту, білім тексеру мақсатында жүзеге асады. Ана тілі сабағында өз бетінше жұмыс кезінде сауалнама ұйымдастырамын. Өлеңнен не әңгімеден үзінді оқып, оның қай өлең немесе әңгімеден екенін, авторын сұраймын. Кейде автордың суретін көрсетемін де, “Бұл кім? Оның қандай әңгімесін оқыдың?” деп балалардың ойлануына жағдай жасаймын. Ал оқыған өлеңдегі немесе әңгімедегі кейіпкердің суретін салып, оның қайдан екенін, тақырыбын табу, мазмұнын еске түсіру де - өз бетінше жұмыс істеудің бір түрі. Осы орайда оқыған әңгімелері, ертегілері бойынша инсценировка даярлаудың маңызы зор.  
        
САБАҚ ҮСТІНДЕГІ ЖҰМЫС КЕСПЕ БОЙЫНША ЖҰМЫС СУРЕТ БОЙЫНША ЖҰМЫС САБАҚТАН ТЫС ЖҰМЫС І.ҮЙ ТАПСЫРМАСЫН ОРЫНДАУҒА КӨМЕКТЕСУ 2.ШЫҒАРМАШЫЛЫҚ ТАПСЫРМАЛАР
1. СЫНЫП САҒАТТАРЫН ӨТКІЗУ АТА-АНАЛАРМЕН ЖҰМЫС 1.АТА-АНАЛАРҒА ТАЛАПТАРДЫ ТҮСІНДІР ҚОРЫТЫНДЫ. Білім негізі - бастауыш сыныпта қаланатыны жұртшылыққа белгілі жағдай. Оқушының бұл сыныптарда алған білімінің тиянақты да сапалы болуы - жоғары сыныпқа барғанда жақсы оқуының кепілі болатындығын ешкім жасыра алмайды. Жаңа бағдарламаға көшкен оқушылар ізденгіш, өз бетінше жұмыс істеуге икемді, ішкі сезімге бай, ақыл-ойы өткір болып тәрбиеленуде. Әрине, бұл - мұғалімдер жұртшылығының еңбегі. Мектеп жұмысының алға басуы, оқушылардың алған білімінің тиянақты, сапалы болуы, қорыта келгенде, мұғалімдердің күнделікті дайындығы мен оның педагогикалық шеберлігіне, ізденгіштігіне, жеке басының білімі мен ерекшелігіне байланысты. Қазіргі кезеңде сабаққа қойылатын талаптарға байланысты сабақты тек оқытумен ғана шектеп қоймай, сонымен бірге тәрбиелеу, дүниетану, әрбір сабақ барысында оқушыны өздігінен еңбектеніп, қорытынды жасай білуге баулу арқылы бірте-бірте ғылым негізіне саналылықпен қарайтын азамат етіп тәрбиелеуге болады. Қазақстан Республикасының Президенті Нұрсұлтан Әбішұлы Назарбаевтың 2005 жылғы Жолдауының “ XXІ ғасыр деңгейінде білім беру мен кәсіптік даярлау” атты бөлімінде болашақтың жоғары технологиялық және ғылыми қарқынды өндірістері үшін кадрлар қорын жасақтау қажеттігі, барлық деңгейдегі техникалық және кәсіптік білім беруді дамытуға бағытталған тиісті шаралар қолдануы шарт екендігіне баса назар аударады. Жолдауда: «Бәрі де мектептен басталады. Сондықтан біздің 12 жылдық жалпы орта білім беруге көшіп, педагогтардың кәсіптік деңгейін, оқулықтар мен білім беру бағдарламаларыньщ сапасын арттыруымыз керек. Біз мұғалім мамандығының беделі мен абыройын қайтаруға міндеттіміз ». Болашақ ұрпақтың білікті азамат болып өсіп-өнуі мектептен, ең алдымен, бастауыш білім беруден бастау алатыны анық. Сондықтан да бастауыш мектепте оқу үлгермеуін болдырмау жолында оқулықтар мен білім беру бағдарламаларының сапасын арттыру қажет. Сондай-ақ, бастауыш сынып оқушыларының оқу үлгермеушілігін болдырмаудың жолдары оларды шығармашылық іс -әрекетке баулу қажет екенін деп қорытындылаймыз. Олай болса, оқушыларды шығармашылық іс -әрекетке баулу тек оқыту процесінде ғана емес, оны тәрбиелік үрдістерде, сыныптан, сабақтан тыс жұмыстармен байланыстырып дамыту қолға алынатын болса, онда бұл мәселе өз мазмұнын одан әрі жетілдіре түсетіні анық. Сонымен қатар, мектеп оқушыларының үлгермеушілігін болдырмау әр отбасындағы тәрбиеге, ата-ананың жауапкершілігіне де байланысты. Қорыта келгенде, мен өз жұмысымды жазу нәтижесінде төмендегідей ұсыныстарды ұсынып отырмын: Ата-ана үнемі сынып жетекшісімен қарым-қатынаста болу керек. Үлгермеуші оқушылармен жұмыс жүргізуге арналған әдістемелік құрал басылып шықса. Пайдаланылған әдебиеттер. 1. ҚР Ата Заңы. – Алматы, 1995. Толықтырулар мен 21.05.2007ж. 2. ҚР-ның Президенті Н.Назарбаевтың жыл сайынғы дәстүрлі Қазақстан халқына жолдаулары; 3. ҚР Білім туралы заңы 07.06.1999ж. 4. ҚР Білім туралы заңы. (толықтыру, өзгерту енгізілген) 15.08.2007ж. 5. ҚР МЖМБС Жоғарғы кәсіптік білім беру. Негізгі ережелер. 25.08.2005ж. №857 бұйрық 6. ҚР-ның 2015 жылға дейінгі білім беруді дамыту тұжырымдамасы 09.01.2004ж. 7. ҚР-дағы мемлекеттік жастар саясаты туралы. 14.05.2004ж. 8. ҚР-ның Жоғары педагогикалық білім беру тұжырымдамасы. Астана, 2005ж. 9. ҚР-ның жаңа формация педагогының үздіксіз педагогикалық білім беру тұжырымдамасы. Астана, 2005ж. 10. Елбасы Н.Назарбаевтың Л.Н.Гумилев атындағы ЕҰУ-нің студенттеріне арнап оқыған лекциясы: Инновациялар мен оқу-білімді жетілдіру арқылы білім экономикасына. Астана, 27 мамыр, 2006ж. 11. Қазақстан Республикасының мемлекеттік жалпыға міндетті 12 жылдық білім беру стандарты, Астана-2006. 12. Қазақстан Республикасының 12 жылдық жалпы орта білім беру тұжырымдамасы, Астана. 13. Қазақстан Республикасы бастауыш білімінің мемлекеттік стандарты.- Алматы, 1998. 14. Қоянбаев Р.М. Білім беру және оқыту теориясы. – Алматы, 1990. 15. Қоянбаев Р.М. Тәрбие теориясы. – Алматы, 1991. 18. Қожабаева Б.Е., Төлеубекова Р.К. Педагогика. – Алматы, 2003. 19.Қоянбаев Р.М., Ыбыраимжанов Қ.Т. Жалпы бастауыш білім беру педагогикасы.- Түркістан, 2005. 20. Тұрғынбаева Б.А. Дамыта оқыту технологиялары. – Алматы, 2000. 21. Педагогикалық және жас ерекшелік психология./ Редакцияны басқарған А.В. Петровский.- Алматы, 1987. 22. Бабаев С. Бастауыш мектеп педагогикасы.- Алматы, 2007. 23.Мұсаева С.А.,Бегалиев Т.Б. Жас ерекшелік педагогикасы. – Астана, 2006. 24.Құрманалина Ш.Х., Мұқанова Б.Ж., Ғалымова Ә.У., Ильясова Р.К. Педагогика.- Астана, 2007. 25.Жарықбаев Қ.Жалпы психология.- Алматы, 2004. 27.Нұрғалиева Г.Қ., Құсайынов А.Қ., Мусин Қ.С. Салыстырмалы педагогика.- Алматы, 1999. 30.Мирозова А.Т. Оқушының шығармашылық қабілетін дамытудағы мұғалімнің кәсіптік шеберлігі. // Ұлағат. 2/ 2000, 3-8 бет. 31.Қалиев С. Оқушылардың тұлғалық қасиеттерін дамытудың педагогикалық негіздері. А., 2001. 32.Кішібаева Д.Ж. Бастауыш сынып оқушыларының шығармашылық тұлғасын пәнаралық байланыс негізінде қалыптастыу. А., 2004. 33. Аймағанбетова Қ. Бастауыш сыныптарда дүниетануды оқытудың теориялық негізі. - А., 2003. 34. Сабақ беру тиімділігін арттыру. / Құрастырған Б.Сманов. - А., 1989. 35. С.Н. Жиенбаева. Бастауыш сыныпта технологиялық білім беру мәселелері. / Бастауыш мектеп, №2, 2007. 37. Оқыту мен тәрбиелеудің негізгі формасы. А. Айнақұлова. / Бастауыш мектеп, №1, 2007. жүктеу/скачать 0,88 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|