Дипломдық ЖҰмыс тақырып: «Қазақ ұлттық әйелдер костюмі заманауи интерпритацияда»



бет13/17
Дата18.05.2022
өлшемі0,93 Mb.
#143672
түріДиплом
1   ...   9   10   11   12   13   14   15   16   17
Байланысты:
Торехож

2
.2. Модель эскизі

Әйелдердің үлттың киімдері әр түрлі болып келеді. Олардың түрпішіні, сұлбабы, пішімі, түстік шешімі әйелдің жасына байланысты. Қазақ әйелдерінің ұлттық киімі, негізінен, көйлек, кимешек, жаулың, сәукеле, желек, тақия, қамзол, көзекей, кебіс-мәсі, көкірекше- ден түрады. Әшекей, ажар жағынан төрт топқа арналып тігіледі. Олар: ңыз киімдері, келіншек киімдері, орта жастағы әйелдер мён бәйбішелердің киімдері киімдерінің кеуделері тар, қынамалы, жаға- жеңі, кеудесі, өңірі кестелі, әшекейлі келеді. Келіншек- тер ашьщ маталардан, бүрмелермен әшекейлі кестелен- ген көйлектерді кимейтін. Бірақ жас келіншектерге көйлек сыртынан тығыз матадан тігілген, ңұнды әше- кейленген көкірекшені киюге рұңсат етілетін.Қазаң әйелдерінің дәстүрлі ұлттық бас киімі - киме- шек. Кимешек аң матадан тігіліп, жиегі астарланады. Кимешектің иекті айнала, маңдайды жауып тұратын екі жағын «шықшыт» деп атайды. Кимешектің алдын «жақ» дейді. Белден томен түсіп, шашты жауып түра-. тын ұзын ұшы «ңұйрыңша» деп аталады. Кимешек әйел- дердің шашын шаң-тозаңнан сақтап, ңобырап тұрмауы- на септігін тигізеді. әйелдер киіміне сырылған астарлығы бар, бар- қыттан тігілген шапан және ақ терісі салынған жүрын- ды бас киім'бөрік, орамал, жылы етік қосылатын.Сондай-аң Оңтүстік Қазақстан мен Жетісу маңы әйел- дері барңыт пен жұқа шүғадан тігілген белдемше киген. Белдемше бел түсында, өз матасынан жасалған кең, қатты белдік арқылы жиырылып, түймелерге неіқесе айылбасңа түймеленетін. Көбінесе белдемшені кестелеп әшекейлейді, кейде құнды елтірімен көркемдейді. Оның бір түрі - шалғы» белді екі қайтара айнала түсіп кең тас- памен байлайды. Әдетте, егде әйелдер кең пішімді аста- ры бар жөн көйлектіқ үстіне камзол киеді. Камзолдар жеңсіз, ұзын, ңималыжәне ңайып тігілген ңалталармен, сәл қыналған болып келеді. Орталық Қазақстанда кам­ зол күміс қарсы ілгектер - «бота тірсекпен» түймелен- ген. Ал оңтүстік-шығыста олар сәтен немесе шыттан дайындалған жай құшаңпен белбеуленген. Ауқатты егде


әйелдер аңдардың терісінен тігілген тондарды, «кебіс» атты тері калоштарға кигізетін етіктерді киетін.
Көйлек - әйелдерге арналған киімнің бір түрі. Кейінірек көйлектің астына, жеқіл ак, матадан тігілген жеңсіз іш көйлектерді кие бастады.
XIX ғасырдың аяғында біртіндеп ескіні ығыстырып шығаратын жаңа пішімді көйлектер пайда болды.
Көйлекті бел сызығында қиыңты етіп жасай бастады. Көйлектің кеуде бөлігін бұрынғыдай бір енді туника тәрізді тігетін,' оның бел жағына бүрмеленген немесе қатпарларға жиырылған тік, өте кең белдемшені қосып тігеді. Мойын ойындысы қиығы бар тік жағамен әзірле- неді. Кейде мойын ойындысына планкалы түймелікпен 3-4'түйме тесігін өңдейді.
XX ғасырдың басында ңазаң ңыздарының көйдек пішімінде жаңа өзгерістер пайда болды: көлбеу иьщ, қиықты қолтың ойындысы, қаттама, бүкпелер, қатар- малар.
Әйелдер киімі ішінде өдет-ғүрып киімдері ерекше орын алады. Үзатылғанда киілетін шапан ңалыңдыңтың төсек-орнының міндетті бөлігі болып, алдын ала дайын- далатын. Оны қымбат маталардан тігетін (маңпал, шұға, барңыт, жібек, атлас). Пішімі - туника тәрізді, жағасыз және ұзын жеңді.


Достарыңызбен бөлісу:
1   ...   9   10   11   12   13   14   15   16   17




©engime.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет