Әдетте, күнделікті, ағымдағы қоғамдық-саяси өмірдің оқиғаларына арналып шығарылатын көлемді парақтар



Pdf көрінісі
бет6/9
Дата24.12.2019
өлшемі2,21 Mb.
#54491
1   2   3   4   5   6   7   8   9
Байланысты:
Г-Д


детезаврацияжинақ ақшаны айналысқа шығару 

Орысша 


детезаврация 

Ағылшынша 

dehoarding 

Түрікше 


detezavrasia (детезаврасиа) 

Қытайша 


扣除,流通

储蓄 (kòuchú), (liútōng chúxù) 

 

Термин 


детектив фильм (өнер) (1971-1981) 

Анықтамасы 

шығармаларында  қылмыстық  әрекеттер  мен  олардың 

тергелуін көрсететін кинематограф жанры 

Қолданыстағы 

баламалары 



детектив фильм, детективті фильм 

Орысша 


детективный фильм 

Ағылшынша 

detective film 

Түрікше 


dedektif film (дедектив филм) 

Қытайша 


侦探片(zhēntàn piàn) 

 

Термин 



дефиниция (лингв.) (1971-1981) 

Анықтамасы 

белгілі  бір  атаумен  белгіленген  нысандардың  немесе 

құбылыстардың маңызды және ерекше белгілерін сипаттау 

арқылы атаудың мазмұнын (мағынасын) ашу 

Қолданыстағы 

баламалары 

дефиниция, анықтама 

Орысша 


дефиниция 

Ағылшынша 

definition 

Түрікше 


tanımı (танымы) 

373 

 

Қытайша 



定义 (dìngyì) 

 

Термин 



дефис, сызықша (лингв.) (1971-1981) 

Анықтамасы 

орыс  және  көптеген  басқа  жазбалардағы  әріптік  емес 

орфографиялық таңба 

Қолданыстағы 

баламалары 



дефиссызықша 

Орысша 


дефис 

Ағылшынша 

hyphen 

Түрікше 


kısa çizgi (кыса чизги) 

Қытайша 


连字符(liánzìfú), 短划(duǎnhuà) 

 

Термин 



дефицит, тапшылық (экон.) (1971-1981) 

Анықтамасы 

бір  нәрсенің  жетіспеушілігін,  жетімсіздікті  білдіретін 

термин 


Қолданыстағы 

баламалары 



дефицит, тапшылық 

Орысша 


дефицит 

Ағылшынша 

deficiency 

Түрікше 


açığı (ачыыы) 

Қытайша 


亏空(kuīkong), 赤字(chìzì) 

 

Термин 



дефляция (экон.) (2006, 2015) 

Анықтамасы 

тауарлар  мен  қызмет  көрсетулерге  бағалардың  жалпы 

деңгейінің төмендеуі, инфляцияға кері үдеріс 

Қолданыстағы 

баламалары 



дефляция 

Орысша 


дефляция 

Ағылшынша 

deflation 

Түрікше 


deflasyon (дефласйон) 

Қытайша 


货紧缩 (tōnghuò jǐnsuō) 

 

Термин 


диалог (лингв.) (1971-1981) 

Анықтамасы 

екі  немесе  одан  да  көп  адамдар  арасында  ауызша  немесе 

жазбаша  қатынас  алмасудың  (ескертулер,  сұрақтар  мен 

жауаптар) түрі 

Қолданыстағы 

баламалары 

диалогсұхбат, сөйлесу 

Орысша 


диалог 

Ағылшынша 

dialogue 

Түрікше 


diyalog (диалог) 

Қытайша 


对话 (duìhuà) 

 

Термин 



диалогия (әдеб.) (2003) 

Анықтамасы 

трилогия,  тетралогия  және  т.б.  бойынша  өзара  сюжет, 

қатысушылар  ортақтығымен  байланысты  екі  прозалық 

немесе драмалық шығармалардың қосылуы 

Қолданыстағы 



диалогия 

374 

 

баламалары 



Орысша 

диалогия  

Ағылшынша 

dialogy 


Түрікше 

diyalogya(диалогиа) 

Қытайша 


对话 (duìhuà) 

 

Термин 



диверсия (саяс.) (2016) 

Анықтамасы 

мемлекеттің  экономикалық  және  қорғаныс  қауіпсіздігіне 

қарсы қылмыс 

Қолданыстағы 

баламалары 



диверсия, қаскүнемдік 

Орысша 


диверсия 

Ағылшынша 

sabotage 

Түрікше 


sabotaj (саботаж) 

Қытайша 


破坏 (pòhuài) 

 

Термин 



дидактикалық  әдебиет (әдеб.) (2003) 

Анықтамасы 

ғылыми, философиялық, моральдық, діни идеяларды және 

уағыз, ғибрат ойларды білдіретін шығармалар 

Қолданыстағы 

баламалары 



дидактикалық   әдебиет    

Орысша 


дидактическая  литература 

Ағылшынша 

didactic literature 

Түрікше 


didaktik edebiyat (дидактик едебииат) 

Қытайша 


教学文献 (jiàoxué wénxiàn) 

 

Термин 



дидактикалық поэзия  (әдеб.) (2003) 

Анықтамасы 

үгіт-насихаттық,  өсиет  сарын  -  сипатында  түзілген, 

поэзиялық жанрда жазылған шығармалар 

Қолданыстағы 

баламалары 



дидактикалық  поэзия      

 

Орысша 


дидактическая  поэзия 

Ағылшынша 

didactic poetry 

Түрікше 


didaktik şiir (дидактик шиир) 

Қытайша 


诲诗 (jiàohuì shī) 

 

Термин 


дизайнер (өнер) (2014) 

Анықтамасы 

әртүрлі 

салаларда 

көркем-техникалық 

қызметпен 

айналысатын адам 

Қолданыстағы 

баламалары 

дизайнер, дизайншы 

Орысша 


дизайнер 

Ағылшынша 

designer 

Түрікше 


tasarımcı (тасарымджы) 

Қытайша 


设计师 (shèjì shī) 

 

Термин 



диктант (пед.) (1971-1981) 

Анықтамасы 

білімді  нығайту  және  тестілеу  бойынша  жазбаша 

жұмыстардың  түрі,  оқушылардың  тіл  үйрену  дағдыларын 



375 

 

қалыптастыру 



Қолданыстағы 

баламалары 



диктант 

Орысша 


диктант 

Ағылшынша 

dictation 

Түрікше 


dikte etme (дикте етме) 

Қытайша 


听写 (tīngxiě) 

 

Термин 



диктат (саяс.) (2016) 

Анықтамасы 

мықты  тараптың  белгілі  бір  келісімдерді  жасасу  кезінде 

саяси және экономикалық қатынаста неғұрлым әлсіз басқа 

тарапқа өз шартын күштеп таңу саясаты 

Қолданыстағы 

баламалары 

диктат,артықшылық,үстемдік,өктемдік 

Орысша 


диктат 

Ағылшынша 

dictate 

Түрікше 


dikte (дикте) 

Қытайша 


强制 (qiángzhì) 

 

Термин 



диктатор (саяс.) (2016) 

Анықтамасы 

айырықша саяси жағдайларда мемлекетті басқаруда шексіз 

билікті пайдаланатын адам 

Қолданыстағы 

баламалары 



диктатор,үстемшіл, өктем 

Орысша 


диктатор 

Ағылшынша 

dictator 

Түрікше 


diktatör (диктатөр) 

Қытайша 


独裁者 (dúcái zhě) 

 

Термин 



диктатура (саяс.) (2016) 

Анықтамасы 

барлық  мемлекеттік  толық  билік  басында  не  бір  адам 

(диктатор), немесе билік етуші адамдар тобы (партия, одақ, 

тап  және  т.б.)  тұрған  бір  ғана  саяси  позицияға  тиесілі 

мемлекеттік билікті жүзеге асыру нысаны 

Қолданыстағы 

баламалары 



диктатура 

Орысша 


диктатура 

Ағылшынша 

dictatorship 

Түрікше 


diktatörlük (диктатөрлүк) 

Қытайша 


独裁 (dúcái) 

 

Термин 



диктор (өнер) (1971-1981) 

Анықтамасы 

микрофоннан  ақпараттық,  саяси,  көркем,  жарнамалық 

материалдарды  тікелей  эфирде  және  магниттік  жазбада 

оқитын адам 

Қолданыстағы 

баламалары 

диктор 

Орысша 


диктор 

Ағылшынша 

speaker 


376 

 

Түрікше 



spiker (спикер) 

Қытайша 


广播员 (guǎngbò yuán), 播音员 (bòyīn yuán) 

 

Термин 



дикторлық мәтін (әдеб.) (2003) 

Анықтамасы 

диктор оқитын мәтін. 

Қолданыстағы 

баламалары 

дикторлық  мәтін,  диктор  мәтіні,  дикторлық  текст, 

диктор тексті 

Орысша 


дикторский текст 

Ағылшынша 

text of announcer 

Түрікше 


Seslendirmemetini (сеслендирме метини) 

Қытайша 


记叙文 (jìxùwén) 

 

Термин 



дикция (өнер.) (1971-1981) 

Анықтамасы 

айқын, ерекше сөйлеу 

Қолданыстағы 

баламалары 

дикциямақам 

Орысша 


дикция 

Ағылшынша 

diction 

Түрікше 


diksiyon (диксион) 

Қытайша 


口音 (kǒuyīn), 语音 (yǔyín), 发音 (fāyīn) 

 

Термин 



дилемма (*) (2016) 

Анықтамасы 

бір-бірінен  ерекешеленетін,  үшінші  нәрсенің  болуына 

рұқсат  етілмейтін,  екі  қарама-қарсы  ережелері  бар 

пікірталас тудыратын дәлел 

Қолданыстағы 

баламалары 

дилемма 

Орысша 


дилемма 

Ағылшынша 

dilemma 

Түрікше 


ikilem (икилем) 

Қытайша 


进退两难 (jìntuìliǎngnán) 

 

Термин 



дилер (экон.) (2016) 

Анықтамасы 

өзінің  атынан  және  өз  қаражаты  есебінен  бағалы 

қағаздармен  операция  жасауды  жүзеге  асыратын  бағалы 

қағаздар нарығының кәсіби қатысушысы 

Қолданыстағы 

баламалары 

дилер 

Орысша 


дилер 

Ағылшынша 

dealer 

Түрікше 


satıcı (сатыджы) 

Қытайша 


零售商 (língshòu shāng) 

 

Термин 



дилерлік кредит (экон.)  (2006) 

Анықтамасы 

банк  дилердің  өзінің  клиентіне  комиссия  немесе 

консигнация  шарттары  негізінде  берген  несиесін 

дисконтымен қоса сатып алатын қаржы келісімі 

Қолданыстағы 



дилерлік кредит, дилерлік несие 

377 

 

баламалары 



Орысша 

дилерский кредит 

Ағылшынша 

dealer credit 

Түрікше 

bayi kredi (байикреди) 

Қытайша 

经销商贷款 (jīngxiāo shāng dàikuǎn) 

 

Термин 


дилетантизм (пед.) (1971-1981) 

Анықтамасы 

белгілі  бір  өнермен,  ғылыммен,  қолөнермен  және  т.б. 

олардың  пайдалылығы  мен  маңызды  мақсаттары  үшін 

емес, бос уақытында әуесқой ретінде ғана айналысу 

Қолданыстағы 

баламалары 

дилетантизм 

Орысша 


дилетантизм 

Ағылшынша 

dilettantism 

Түрікше 


amatörlük (аматөрлүк) 

Қытайша 


不求甚解的态度 (bùqiú shèn jiě-de tàidu), 不认真钻研的态度 

(bù rènzhēn zuānyán-de tàidu) 

 

Термин 


дилогия (әдеб.) (1971-1981) 

Анықтамасы 

бір  автордың  ниетімен  сюжетінің  бірлігімен  байланысқан 

екі туындысы 

Қолданыстағы 

баламалары 



дилогия 

Орысша 


дилогия  

Ағылшынша 

dilogy 

Түрікше 


film serisi (филм сериси) 

Қытайша 


二部曲 (er bù qǔ) 

 

Термин 



диплом (ісқағаз.) (1971-1981) 

Анықтамасы 

бастапқы  кәсіптік  (арнайы),  орта  кәсіптік  немесе  жоғары 

оқу  орнын  аяқтағандығы  және  тиісті  біліктілікті  беру 

туралы ресми құжат 

Қолданыстағы 

баламалары 

диплом 

Орысша 


диплом 

Ағылшынша 

diploma 

Түрікше 


diploma (диплома) 

Қытайша 


毕业]证书 (bìyè]zhèngshū) 

 

Термин 



дипломант (ісқағаз.) (1971-1981) 

Анықтамасы 

І,  ІІ,  ІІІ дәрежедегі дипломмен марапатталған конкурстың, 

фестивальдің,  көрменің  қатысушысы  немесе  байқауға 

ұсынылған  жұмыстың  жоғары  сапасы  мен  табысты 

жұмысы үшін айықша үлгідегі диплом алған адам 

Қолданыстағы 

баламалары 



дипломант 

Орысша 


дипломант 

Ағылшынша 

diplomant 

Түрікше 


diploma sahibi (диплома ) 

378 

 

Қытайша 



奖状获得者 (jiǎngzhuàng huòdézhe) 

 

Термин 



дипломатия (саяс.) (2016) 

Анықтамасы 

мемлекет 

басшысының, 

үкіметтің 

және 


арнайы 

органдардың  мемлекеттің  сыртқы  саясатының  мақсаттары 

мен    міндеттерін  жүзеге  асыру  бойынша,  сондай-ақ  шет 

елдердің  мүдделерін  қорғау  бойынша  сыртқы  қарым-

қатынастардағы қызметі 

Қолданыстағы 

баламалары 

дипломатия 

Орысша 


дипломатия 

Ағылшынша 

diplomacy 

Түрікше 


diplomasi (дипломаси) 

Қытайша 


外交 (wàijiāo) 

 

Термин 



дипломатия тілі (лингв.) (2016) 

Анықтамасы 

қызметтік және халықаралық саясат тілі 

Қолданыстағы 

баламалары 

дипломатия тілі, дипломатиялық сөз 

Орысша 


дипломатический язык 

Ағылшынша 

diplomatic language 

Түрікше 


diplomatik dil (дипломатик дил) 

Қытайша 


外交

语言 (wàijiāo yǔyán) 

 

Термин 


дипломатиялық актілер (ісқағаз.) (2016) 

Анықтамасы 



дипломатиялық актілер, дипломатиялық кесімдер 

Қолданыстағы 

баламалары 

дипломатиялық 

қызмет 

барысында 



қолданылатын 

құжаттардың ортақ атауы 

Орысша 

дипломатические акты 



Ағылшынша 

diplomatic acts 

Түрікше 

diplomatik eylemler (дипломатик ейлемлер) 

Қытайша 

外交行为 (wàijiāo xíngwéi) 

 

Термин 


дипломатиялық амалдар (саяс.) (2016) 

Анықтамасы 

дипломатиялық қызметтерді ұсынуға арналған құралдар 

Қолданыстағы 

баламалары 

дипломатиялық амалдар 

Орысша 


дипломатические средства 

Ағылшынша 

diplomatic means 

Түрікше 


diplomatik araçlar (дипломатик арачлар) 

Қытайша 


外交手段 (wàijiāo shǒuduàn) 

 

Термин 



дипломатиялық арналар (ісқағаз.) (2016) 

Анықтамасы 

сыртқы  істер  мекемелерімен  ұсынылған  бір  мемлекеттің 

(елшілік,  миссия)  тұрақты  дипломатиялық  өкілдіктері 

арқылы іске асатын келіссөздер 

Қолданыстағы 

баламалары 

дипломатиялық арналар, дипломатия арналары 

Орысша 


дипломатические каналы 

379 

 

Ағылшынша 



diplomatic channels 

Түрікше 


diplomatik kanallar (дипломатик каналлар) 

Қытайша 


外交渠道 (wàijiāo qúdào) 

 

Термин 



дипломатиялық аудиенция (саяс.) (2016) 

Анықтамасы 

монарх,  президент,  Рим  папасы  сияқты  жоғары 

шенділердің жеке қабылдауы 

Қолданыстағы 

баламалары 



дипломатиялық  аудиенция,  дипломатия  аудиенциясы, 

дипломатиялық ерекше қабылдау 

Орысша 


дипломатическая аудиенция 

Ағылшынша 

diplomatic audience 

Түрікше 


diplomatik izleyici (дипломатик излейиджи) 

Қытайша 


外交

观众 (wàijiāo guānzhòng) 

 

Термин 


дипломатиялық байланыс (саяс.) (2016) 

Анықтамасы 

елдегі саясат пен оқиғалар туралы объективті және толық 

ақпарат алуға және өз әріптестеріне қызығушылық 

тудыратын тақырыптар туралы дұрыс хабардар ету 

мақсатында жергілікті саяси және қоғамдық топтардың 

өкілдерімен іскери қарым-қатынасы 

Қолданыстағы 

баламалары 

дипломатиялық байланыс, дипломатиялық контакт 

Орысша 

дипломатический контакт 



Ағылшынша 

diplomatic contact 

Түрікше 

diplomatik iletişim (дипломатик илетишим) 

Қытайша 

外交接触 (wàijiāo jiēchù) 

 

Термин 


дипломатиялық белсенділік (саяс.) (2016) 

Анықтамасы 

елдер  арасындағы  сауда-экономикалық  қатынастарды 

дамытуға, мәселелерді бейбіт жолмен шешуге, келіссөздер 

жүргізуге  бағытталған  дипломатиялық  институттардың 

белсенді әрекеттері 

Қолданыстағы 

баламалары 



дипломатиялық белсенділік  

 

Орысша 


дипломатическая активность 

Ағылшынша 

diplomatic activity 

Түрікше 


diplomatik faaliyet (дипломатик фаалиет) 

Қытайша 


外交活

动 (wàijiāo huódòng) 

 

Термин 


дипломатиялық вализа (ісқағаз.) (2016) 

Анықтамасы 

консулдық  курьердің  пошта  қапшығы,  дорбасы,  пакеті, 

конверті 

Қолданыстағы 

баламалары 



дипломатиялық вализа, дипломатия вализасы 

Орысша 


дипломатическая вализа 

Ағылшынша 

diplomatic valise 

Түрікше 


diplomatik çanta (дипломатик чанта) 

Қытайша 


外交

邮袋 (wàijiāo yóudài) 

 


380 

 

Термин 



дипломатиялық виза (ісқағаз.) (2016) 

Анықтамасы 

шетелдік дипломатиялық өкілдіктердің дипломатиялық 

агенттеріне,  шетелдік  консулдық  мекемелердің  консулдық 

лауазымды  адамдарына,  ҚР  жұмыс  істеу  үшін  жіберілетін 

ҚР  аккредиттелген  халықаралық  ұйымдардың  немесе 

олардың өкілдіктерінің қызметкерлеріне берілетін құжат 

Қолданыстағы 

баламалары 

дипломатиялық виза, дипломатиялық рұқсатнама 

Орысша 


дипломатическая виза 

Ағылшынша 

diplomatic visa 

Түрікше 


diplomatik vize (дипломатик визе) 

Қытайша 


外交

签证 (wàijiāo qiānzhèng) 

 

Термин 


дипломатиялық дәреже (заң) (2013) 

Анықтамасы 

сыртқы  істер  ведомствосы  мен  шетелдегі  дипломатиялық 

өкілдіктердің  қызметкерлер  құрамына  берілетін  ерекше 

қызметтік дәреже 

Қолданыстағы 

баламалары 

дипломатиялық дәреже 

Орысша 


дипломатический ранг  

Ағылшынша 

diplomatic rank 

Түрікше 


diplomatik rütbe (дипломатик рүтбе) 

Қытайша 


外交

级 (wàijiāo jí) 

 

Термин 


дипломатиялық дәстүр (саяс.) (2016) 

Анықтамасы 

халықаралық 

дауларды 

бейбіт 

жолмен 


шешу, 

дипломатиялық 

этикет 

талаптарына 



сәйкес 

дипломатиялық  құжаттарды  ресімдеу,  дипломатиялық 

тактика 

Қолданыстағы 

баламалары 

дипломатиялық дәстүр 

Орысша 


дипломатическая традиция 

Ағылшынша 

diplomatic tradition 

Түрікше 


diplomatik gelenek (дипломатик геленек) 

Қытайша 


外交

传统 (wàijiāo chuántǒng) 

 

Термин 


дипломатиялық дереккөз (саяс.) (2016) 

Анықтамасы 

белгілі бір ақпаратты  растайтын немесе жоққа шығаратын 

дипломатиялық дереккөз 

Қолданыстағы 

баламалары 



дипломатиялық дереккөз 

Орысша 


дипломатический источник 

Ағылшынша 

diplomatic source 

Түрікше 


diplomatik kaynak (дипломатик кайнак) 

Қытайша 


外交来源 (wàijiāo láiyuán) 

 

Термин 



дипломатиялық дерекнама (саяс.) (2016) 

Анықтамасы 

белгілі  бір  тұлғаға  қатысты  дипломатиялық  істі  қарауға 

қажетті құжаттар жинағы 



381 

 

Қолданыстағы 



баламалары 

дипломатиялық дерекнама  

 

Орысша 


дипломатическое досье 

Ағылшынша 

diplomatic dossier 

Түрікше 


diplomatik belge (дипломатик белге) 

Қытайша 


外交档案 (wàijiāo dǎng'àn) 

 

Термин 



дипломатиялық иммунитет (саяс.) (2016) 

Анықтамасы 

шетелдік  дипломатиялық  өкілдіктерге,  басшыларына  және 

қызметкерлеріне олардың келген еліндегі берілетін ерекше 

құқықтар мен жеңілдіктер 

Қолданыстағы 

баламалары 

дипломатиялық иммунитет 

Орысша 


дипломатический иммунитет 

Ағылшынша 

diplomatic immunity 

Түрікше 


diplomatik dokunulmazlık (дипломатик докунулмазлык) 

Қытайша 


外交豁免

权 (wàijiāo huòmiǎn quán) 

 

Термин 


дипломатиялық корпус (саяс.) (2016) 

Анықтамасы 

1) 

берілген мемлекетте аккредиттелген 



шетел 

дипломатиялық  өкілдіктері  басшыларының  жиынтығы;  2) 

дипломатиялық  өкілдіктердің  барлық  дипломатиялық 

қызметкерлері және олардың отбасыларының мүшелері 

Қолданыстағы 

баламалары 



дипломатиялық корпус 

Орысша 


дипломатический корпус 

Ағылшынша 

diplomatic corps 

Түрікше 


diplomatik birlik (дипломатик бирлик) 

Қытайша 


外交使

团 (wàijiāo shǐ tuán) 

 

Термин 


дипломатиялық курьер (ісқағаз.) (1971-1981) 

Анықтамасы 

сыртқы  істер  министрлігінің  дипломатиялық  поштаны 

жеткізетін қызметкері 

Қолданыстағы 

баламалары 



дипломатиялық курьер, дипломатиялық шабарман 

Орысша 


дипломатический курьер 

Ағылшынша 

diplomatic courier 

Түрікше 


diplomatik kurye (дипломатик ) 

Қытайша 


外交信使 (wàijiāo xìnshǐ) 

 

 



Термин 

дипломатиялық күш-жігер (саяс.) (2016) 

Анықтамасы 

дипломаттың қажетті мақсатқа жету үшін жүзеге асыратын 

физикалық, ақыл-ой және т.б. қызметі 

Қолданыстағы 

баламалары 

дипломатиялық күш-жігер 

Орысша 


дипломатические усилия 

Ағылшынша 

diplomatic efforts 

Түрікше 


diplomatik çabaları (дипломатик чабалары) 

382 

 

Қытайша 



外交努力 (wàijiāo nǔlì) 

 

Термин 



дипломатиялық қабылдау (саяс.) (2016) 

Анықтамасы 

үкімет, сыртқы істер департаменттері, 

 дипломатиялық  өкілдер  мен  дипломаттардың  сыртқы 

саяси қызметінің формасы 

Қолданыстағы 

баламалары 



Достарыңызбен бөлісу:
1   2   3   4   5   6   7   8   9




©engime.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет