Әдістемелік ұсыныстар мен нұсқаулардың; әдістемелік ұсыныстардың; әдістемелік нұсқаулардың титул парағы
Ұсынылатын әдебиет: [1], [22], [23],[37], [46], [59]
жүктеу/скачать 314 Kb.
|
| Ұсынылатын әдебиет: [1], [22], [23],[37], [46], [59]
10-тақырып. Сәбит Мұқанов (1900-1973) Өмірінен мәлімет. Жетімдіктің, жоқшылықтың тақсіретінен үзіп-жұлып білім алуы. Оның «Бостандық», «Кедей баласы» жырларында жастық шағының көрініс беретіні. Сәбиттің ақындық өнерге бой ұруына халық арасына кең тараған қисса, дастан, аңыздардың, батырлық, лиро-эпикалық, тарихи жырлар мен жыраулардың, Ғ.Тоқай, Абай, Горький, И.Бунин, Маяковский, Гладков, т.б. игі ықпалы. Социалистік құрылысты құптауы мен оған белсенді қызмет етуінің заңдылығы. «Шоқпыттың шаруасы», «Сүт заводы», «Қазақстан», «Егістік», «Конвейер», «Майға сәлем», «Колхозды ауыл осындай», «Малшының мақтанышы», т.б. шығармалары. Соғыс кезінде туған «Мен де аттандым майданға», «Фашизмнің ажалы», «Гвардеец бауырларға», «Ленин қаласында», «Берлин алынды» өлеңдеріндегі патриоттық сезім. Ақынның «Жетім қыз үйінде», «Октябрьдің өткелдері», «Батырақ», «Балбөпе», «Пионер», «Жұмаштың өлімі», «Құрдас», «Жұпархан» «Алдабергенов туралы аңыз» поэмалары.«Сұлушаш» поэмасындағы Сәбиттің сюжет құрудағы, тіл қолданудағы, образ жасаудағы көркемдік ізденістері. С.Мұқанов – жазушы. «Түсімде», «Ақбөпенің сыры», т.б. әңгімелердің, «Балуан Шолақ», «Екпінді» повестері, «Адасқандар» («Мөлдір махаббат»), «Теміртас», «Жұмбақ жалау» («Ботагөз»), «Сырдария» романдары, «Өмір мектебі» трилогиясы. «Тыңдағы толқындар», «Аққан жұлдыз» романдары. Жазушының «Адасқандар» романына таптық, әлеуметтік шындықтың арқау болатыны. Кезінде романның сынға ұшырағаны.Автор біраз ізденістерден кейін «Мөлдір махаббат» (1959) деген атпен қайта шығарғаны. Бәтес, Бүркіт, Мүсәпір бейнелері. «Мөлдір махаббаттың бастапқы варианты «Адасқандардың зерттеушілері (Қ.Ергөбеков) тарапынан көбірек құпталуының себептерін ашу. «Ботагөз» (Жұмбақ жалау) – жазушының басты кітабы. Қазақ әдебиетінің тарихында өскен әдебиеттер талабына сай күрделі оқиғалы реалистік туынды. Асқар, Ботагөз, Амантай, Итбай, Кулаков,Кузнецов, Сарбас, Кошкин образдарының типтік деңгейге көтерілуі. Романның көркемдік табыстары. «Өмір мектебі» - өмірбаяндық трилогия («Азапты жолда», «Азатты жолда», «Есею жылдары») екендігі. Әміршіл-әкімшіл жүйенің саясаты мемуарлық шығармаға өз ізін қалдырғаны. Оның ұлттық санаға тигізген зиянын әділ бағалаудың қажеттігі. «Балуан Шолақ» - белесті туынды. «Сырдария, «Тыңдағы толқындар» романдары мен «Алтын аймақ», «Каспийге саяхат» сияқты очерктері. «Аққан жұлдыз» дилогиясы. Роман материалдары төрт кітапқа жоспарланғандықтан Шоқан образының әлі өз биігіне шыға қоймағаны. Романның аяқталған кітаптарында қазақтың тек Шоқан өмір сүрген тұсындағы тіршілік-тағдыры емес, бір жарым ғасыр бұрынғы сұлбасының бой көрсететіні.жазышының алдымен ескі тарихымыздың шежіресіне ден қоятыны.Қаламгер халық тарихының кезеңдерін оқиғалармен бере отырып, сындарлы талдауға барғаны, есте қаларлық көркем бейнелер сомдағаны. С. Мұқановтың – драматург. «Көкірегі көрегендер», «Алтын аймақ», «Бурылтай», «Біздің үй», «Ақан мен Зайра» (Әуезовпен бірігіп жазған), «Балаусаға келіңіздер», «Жеңіс жыры», «күрес күндерінде» поэмалары мен»Гвардия, алға» либреттосы. «Сыбызғының сыры», «Ариадна арқауы» пьесалары, «Шоқан Уәлиханов» трагедиясы. Қазақ драматургиясын байытқаны. «Сәкен Сейфуллин» драмасының Сәкеннің «Қызыл сұңқарлар» драмасымен, «тар жол, тайғақ кешу» романымен үндестігі. Драманың алғаш «Дала дауылпазы» деген атпен жұрт назарын аударғаны. Кейін өңделіп, «Сәкен Сейфуллин» атты тарихи драмаға айналғаны. Колчак, Анненков, Қаранайлардың бейнелері. Сәкен, надежда, Шафран, Досов, Абдолла Асылбеков тұлғалары. Пьесада үш желі: төңкерісшілердің күрес жолы, Сәкен-надежда- Хамит арасындағы тартыс, әйел теңдігі мәселелерінің қиюласа өрілуі.Пьесаның түрлі кедергілерге кездесуі. С.Мұқановтың «Саяхаттар», «Алыптың адымы» кітаптары мен «цейлон шеруі», «Адам атаның шоқысы» атты жолжазба очерктерінің дүниетанымдық, этнографиялық маңызы. «Қара тақтаға жазылып жүрмеңдер, шешендер», «Абай – халық ақыны», «Абайдың ақындық мектебі», «Менің қателерім қандай», «Қазақтың 18-19 ғасырларындағы әдебиеті тарыхынан очерктер», «ХХ ғ. басындағы қазақ әдебиеті», «Айтыс», «Сынға сын», «Жікшілдік туралы», «Мен қалай жазып келемін», «Халық мұрасы», «Жарқын жұлдыздар», «Қазақ қауымы», т.б. мақалалар мен зерттеу еңбектерін, оқулықтар жазуы. С.Мұқановтың әдеби бейнесінің жасала бастауы. Шығармашылығының зерттелу жайы. жүктеу/скачать 314 Kb. Достарыңызбен бөлісу:
|