Экономикалық теория және халықаралық экономика кафедрасының оқу-әдістемелік семинар отырысында талқыланды

1. Соңғы 5 жылдағы ҚР экспорты мен импорты бойынша трендтарды құрыңдар және талдаңдар.

2. ҚР экспорт пен импорттың тауарлық құрылымына статистикалық мәліметтер жүргізіңдер. Қорытынды жасаңыздар.

7. Кіші елді оптимальды тарифі:

а) жағымды және үлкен елге қарағанда тарифі төмен;

б) жағымды және үлкен елге қарағанда тарифі жоғары;

в) нөлге тең;

г) жағымсыз?

а) импортпен бәсекелесетін салалар

b) тұтынушылар

c) дамушы елдер

d) жас өндіріс салалары

e) өндірушілер

а) квотаның

b) лицензияның

c) тыйым салудың

d) құқықтың

e) экспортты-импортты операцияларды басқаруды

а) тауар импортын шектейтін баж

b) өндіріс бағаларын теңестіру мақсатымен импорттық тауарға салынатын қосымша баж

c) бір немесе бірнеше дамушы елдер үшін төменгі көлемде енгізілетін жеңілдікті баж

d) мемлекеттік биліктің бір жақты шешімдері негізінде енгізілетін баж

e) жауаптардың барлығы дұрыс

а) тауардың кедендік құнына қатысты пайызбен есептеледі

b) тауардың салмағы, көлемі немесе өзге өлшем бірлігіне енгізіледі

c) тұрақты ставка бойынша есептеледі

d) бірнеше ставкалар бойынша есептеледі

e) ауыспалы ставкалар бойынша есептеледі

а) мемлекеттік бюджеттің кіріс бөлігін орнатудан

b) тауардың қалаусыз экспортының алдын алудан

c) жергілікті өндірушілерді қорғаудан

d) экспортты ынталандырудан

e) тауардың қалаусыз импортының алдын алудан

а) өндірушілер табыстары тұтынушылар шығындарынан басым түседі

b) өндірушілер табыстары тұтынушылар шығындарынан басым түспейді

c) мемлекет кірістері тұтынушылар шығындарынан басым түседі

d) өндірушілер мен мемлекет бірігіп алатын кіріске қарағанда тұтынушылар шығындары жоғары болады

e) өндірушілердің кірістері мемлекет кірістерінен басым түседі

1. Тақырып сұрақтарын ауызша талқылауға дайындалу.

2. Өзін - өзі бақылау сұрақтарына жауап беру

3. Ұсынылған тапсырмаларды орындау.

4. Тест сұрақтарына жауап беру.

5. Келесі тақырыптарға рефераттар жазыңдар: «ҚР инвестициялық климаты», «ҚР біріккен кәсіпкерлік: проблемалары және даму перспективасы»

1. 
   Халықаралық капитал қозғалысына анықтама беріңіз.
   
2. 
   Қай уақытта экспорт капитал тауар эусполртының көлемін ұлғайтады?
   
3. 
   Экспорт капиталы мен импорт капиталы немен ерекшеленеді?
   
4. 
   Халықаралық капитал миграциясына түсініктеме беріңіз.
   
5. 
   Экспорттың ссудалы капиталы мен экспорттың кәсіпкерлік капиталынан қандай айырмашылығы бар?
   
6. 
   Неліктен экспорт жеке кәсіпкерлік және мемлекеттік ссудалы капиталдың мінездемесі болады?
   
7. 
   Халықаралық бірлік кәсіпорын мен 100% шетел капиталы бар кәсіпорынды салыстырып, талдау жасаңыз.
   
8. 
   Экспорттаушы және импорттаушы мемлекеттер көзқарасы тұрғысынан капиталды шығарудың оң және кері әсеріне анықтама беріңіз..
   
9. 
   Халықаралық капитал қозғалысының факторы мен мақсатын атаңыз.
   

2. Төмендегілер арасындағы қатынастар қандай

1. 
   Уақытаралық сауда;
   
2. 
   Халықаралық ұсыным мен капитал қарызы;
   
3. 
   Ағымдық шот балансы.
   

4. Қазақстандық экономиканы қадағалаушы Қазақстандағы ағымдық шот тапшылығын анықтап, жағдайға мәз болмас еді. Ол бұл – экономикалық мәселелердің белгісі деген болжам жасар еді, себебі қазақстандық тауарлар қалған әлемде қажетті сұранысқа ие емес. Осы талқылаудың дұрыстығына көз жеткізіңіздер, егер олай болмаса, онда қандай жағдайларда ол шынайылыққа жанасатын болады.

5. Кәсіподақ көшбасшысының цитатасы: «Шетел капиталының ағыны біз сияқты жұмыскерлер үшін жағымсыз салдарларға әкеледі. Бұл шығындаға әкелетін болады, себебі болашақта біздің жұмысты машиналар атқаратын болады». Осы бағдарға баға беріңіздер.

6. «Шетелге инвестиция құю экономика үшін жағымды емес, себебі ол өндіріс көлемдерін төмендетеді». Осы бағдарға сипаттама беріңіздер.

а) кәсіпорын іс-әрекетін бақылау мүмкіндігін беретін капиталды салу

b) кәсіпорын іс-әрекетін бақылау мүмкіндігін бермейтін капиталды салу

c) шетелдік әріптеске несие ұсыну

d) кәсіпорын акцияларының пакетін сатып алу

e) дұрыс жауабы жоқ

2. Ел импортының құны активтерді таза шетелдік сату мен экспорт құнының сомасына және олар бойынша проценттерге тең. Бұл

а) Вальрас ережесі

b) Кез-келген формаларда активтерді сату

c) Компанияладың шетелге меншік капиталын салуы

d) Пайданы қайта инвестициялау

e) Ішкі корпорациялық аударымдар

а) тікелей шетелдік инвестициялар

b) қоржынды инвестициялар

c) халықаралық займдар

d) бақылау құқығынсыз акцияларды сатып алу

e) қызмет көрсету

а) капиталдың жетілмеген мобильділігінің себептерімен

b) капиталдың халықаралық қозғалысымен

c) халықаралық қарыз алумен

d) халықаралық инвестициялаумен

e) капиталмен

а) ресурстар, нарықтар, тиімділік

b) ресурстар, өткізу, тұрақтылық

c) пайыз, нарықтар, пайдалылық

d) капитал, еңбек, жер

e) пайда, қабілеттілік, өсім

1. Тақырып сұрақтарын ауызша талқылауға дайындалу.

2. Өзін - өзі бақылау сұрақтарына жауап беру

3. Ұсынылған тапсырмаларды орындау.

4. Тест сұрақтарына жауап беру.

5. «Мемлекеттік миграциялық саясат» атты тақырыпқа жеке проект дайындау.

6. Келесі тақырыптарға рефераттар жазыңдар: «Дамушы елдердегі жұмысшы күші миграциясын мемлекеттік реттеу», «Қазақстан Республиканың миграциялық саясаты»

Өзін-өзі тексеруге арналған сұрақтар және тапсырмалар

1. 
   Миграциядан болатын түрлі табыстардың түрлерін атап, орындылығын талқылаңыздар.
   

2. 
   Қазақстанның тәуелсіздік алғанынан кейін таза эмиграция байқалған болатын. Себептерін талқылап, осы жерде экономикалық факторлардың қаншалықты орын алғанын түсіндіріңіздер.
   

3. 
   Аталмыш бөлім халықаралық факторлық мобильділікке, осылайша халықаралық миграцияға арналған болса да, жұмыскерлер де ел шеңберінде мобильді бола алады – мысал ретінде Алматы мен Астана арасында. Неге ұлтішілік миграция адам үшін халықаралық миграцияға қарағанда тартымдырақ болады?
   

4. 
   7.3 тарауында миграцияға қатысты кейбір фактілер Равенштейн «заңдары» деп аталған.
   

(b) Экономикаға қатысты өзге де заңдарды атап, осы шарттың орындылығын түсіндіріңіздер.

а) халықаралық еңбектің көші- қоны процесі

b) жұмыс күшінің халықаралық қозғалысы

c) ұлттық еңбек нарығының жағдайы

d) ғылыми- техникалық процестің дамуы

e) халықаралық еңбек бөлінісі

а) шетелге кету

b) шетелден кету

c) капиталды сыртқа шығару

d) дамушы елдер арасында жұмыс күшінің қозғалысы

e) көп пайда табу

а) эмиграциондық квота

b) имиграциондық квота

c) миграциялық сальдо

d) иммиграциялық сальдо

e) орын ауыстыру

а) мемлекеттердің заңдарымен халықаралық құқықтық актілермен реттелуі

b) жұмыс күшінің экспорттық және импорттық процестерінің басқарудағы мемлекеттің нысанында қызмет жұмысы

c) мемлекеттің экономикалық дамуына жағымды әсерін тигізе алатын, жеке кәсіпкерлікті жүргізу тәжірбие болу ерекше қабілет

d) жұмыс берушінің жұмысқа шығаруы бойынша миграция

e) жоғары білікті жұмыс күшінің өнеркәсіптік дамыған елдерден дамушы елдерге көшуі

а) Дәстүрлермен

b) Экономикалық себептермен

c) Мәдени әдет-ғұрыптармен

d) Діни себептермен

e) Тұрғылықты себептермен

а) ұлттық иммиграция қызметі

b) консулдықтар

c) елшіліктер

d) ішкі істер министрлігі

e) сыртқы істер министрлігі

1. Тақырып сұрақтарын ауызша талқылауға дайындалу.

2. Өзін - өзі бақылау сұрақтарына жауап беру

3. Ұсынылған тапсырмаларды орындау.

4. Тест сұрақтарына жауап беру.

5. Келесі тақырыпқа реферат жазыңдар: «Лицензияларды сатудағы халықаралық реттеу»

1. 
   Технология деген не?
   
2. 
   Технологияны берудің қандай арналары әрекет етеді?
   
3. 
   Коммерциялық және коммерциялық емес негізде технология беруге мысал келтіріңдер?
   
4. 
   Патенттің лицензиядан айырмашылығы қандай?
   
5. 
   Лицензиарға сыйақы қалай жүзеге асырылуы мүмкін?
   
6. 
   Қазақстандағы франчайзингке мысал келтіріңдер
   
7. 
   Инжинирингтің мәнін ашыңдар
   
8. 
   «Кілт асты» шарттарының артықшылықтары мен кемшіліктерін ата.
   
9. 
   Халықаралық технологиялық ынтымақтастық қалайша жүзеге асырылады?
   
10. 
    Технологияның берілуін мемлекеттік реттеу не үшін қажет?
    

1. 
   Технология деген не?
   

b) дербес өндіріс факторы

c) тауарды құру тәсілі

d) тәжірибелік мақсаттарға қол жеткізудің ғылыми әдісі

e) коммерциялық және ақысыз негізде ғылыми-техникалық жетістіктерді мемлекетаралық ауыстыру
2. Заттанбаған формадағы интеллектуалдық қызмет нәтижелеріне не жатпайды

а) білім

c) ноу-хау

d) технологиялық құжаттама

e) тәжірибе

3. 
   Жоғары технологиялар орын ауыстырады
   

b) дамыған елдерден дамушы елдерге

c) дамыған елдерден өтпелі елдерге

d) дамушы елдерден дамушы елдерге

e) дамыған елдер шеңберінде
4. Лицензиялық келісіммен сатып алушы мен сатушыға ұсынылатын құқықтар көлемі шеңберінде лицензиялар жіктеледі

а) қарапайым, шекті және толық

b) қарапайым және күрделі

c) жартылай және толық

d) толық және толық емес

e) монополиялық және шекті

а) роялти

b) паушальды төлем

c) патент

d) франшиза

e) инжиниринг

1. Тақырып сұрақтарын ауызша талқылауға дайындалу.

2. Өзін - өзі бақылау сұрақтарына жауап беру

3. Ұсынылған тапсырмаларды орындау.

4. Тест сұрақтарына жауап беру.

5. Презентацияларды дайындау:

«АСЕАН және АТЭС аймақтық интеграция»

«Оңтүстік Америкадағы интеграциялық процестер»

«Африкадағы интеграциялық процестер».

6. «ҚР бәсекеқабілетті экономикасының глобализация процестеріне әсер етуі» атты тақырыпты талдауға дайындалу.

2. Елдер өзара не үшін бірігеді?

3. Интреграциялық процестің кезеңдерін атаңдар?

4. Елдер дамуының бірдей деңгейі интеграция үшін міндетті шарт па, неге?

5. Табысты интеграциялық топтамаларға мысал келтіріңдер

6. Қазақстан қандай интеграциялық бірлестіктің мүшесі болып табылады?

7. Елдер неге саяси одақ сияқты интеграциялық процестің алтыншы кезеңіне қол жеткізуді мақсат етпейді?

8. Экономикалық интеграция, регионализация мен глобализация терминдерінің өзара байланысын түсіндіріңдер.

а) мемлекетаралық келісімдер формасын алатын шаруашылық механизмдерді жақындатуға әкелмейтін елдердің өзара ықпал ету процесі

b) ұлттық шаруашылықтағы еңбек бөлінісі мен тұрақты экономикалық байланыстарды дамытатын объективті процесс

c) мемлекетаралық халықаралық саудаға аралысу масштабының байланысы

d) мемлекеттер өзара жақындасуыдың алғашқы қадамы ретінде преференциалдық сауда бағдарламасы

e) нақтылы тарифтік қорғану саясаты

а) интеграциялық процестің екінші деңгейі

b) тауарлармен сауда жасауға кедергі болатын факторлар жойылған

c) тараптар үшінші елдерге қатысты өзінің меншік саясатын жүзеге асырады

d) еңбек ресурстарының қозғалысына кедергі болатын факторлар жойылған

e) мемлекеттер екі жақты саудада кедендік тарифтерді жай ғана қысқартуды емес, оны мүлдем алып тастауды көздейді

а) келісімге АҚШ пен Канадының қатысуы

b) келісімге АҚШ пен ЕО қатысуы

c) келісімге Мексиканың қатысуы

d) келісімге дамыған державалар (АҚШ, Канада) мен дамушы мемлекеттің (Мексика) отыруы

e) бірегей кедендік тарифті енгізу

а) еркін сауда зонасы

b) еркін экономикалық зона

c) кедендік одақ

d) интеграциялық топ

e) кедендік зона

а) Еркін сауда аймағы

b) Саяси одақ

c) Кедендік одақ

d) Экономикалық одақ
Әдістемелік нұсқама. Дайындыққа берілген әдебиеттерден бастау керек. Экономикалық интеграцияның алдын-алу шарттары мен мақсаттарын оқыңдар. Интеграциялық бірлестіктің типтерін қарастырыңыздар. Глобализация процесі даму деңгейіне байланысты елдердің экономикасына әсерін талдау.
12 ТАҚЫРЫП. Халықаралық валюталық-қаржы жүйе
СӨЖ тапсырмалары

1. Тақырып сұрақтарын ауызша талқылауға дайындалу.

2. Өзін - өзі бақылау сұрақтарына жауап беру

3. Ұсынылған тапсырмаларды орындау.

4. Тест сұрақтарына жауап беру.

5. Келесі тақырыптарға рефераттар жазыңдар: «ҚР ұлттық валюта жүйеснің құрылуы және проблемалары», «Халықаралық қаржы ұйымына Қазақстанның қатысуы», «Валюталық тәуекелділік және сақтандырудың негізгі әдістері»

6. Тақырып бойынша глосарий құру.

Өзін-өзі бақылауға арналған сұрақтар

1. 
   Халықаралық экономикадағы валюта-қаржы жүйесіне анықтама беріңдер.
   
2. 
   Валюта және оның түрлерін сипаттама беріңдер.
   
3. 
   Әлемдік валюта жүйесінің даму кезендерін айтыңыздар.
   
4. 
   Генуэзск, Бреттон-Вуд және Ямайка шеңберінде болған конференциядағы сұрақтарды сипаттаңдар.
   
5. 
   Қалқымалы валюталық курстың жүйесінің артықшылығын айтыңыздар.
   

1. 
   Халықаралық экономиканың дамуындағы халықаралық валюта-қаржылық жүйенің рөлін сипаттаңдар
   
2. 
   Валюталық жүйенің элементтері қандай?
   
3. 
   Қаржылық жүйенің қандай элементтері бар?
   
4. 
   Халықаралық есеп-айырысулар деген не?
   
5. 
   Еркін айналысқа түсу нені білдіреді?
   
6. 
   Халықаралық валюталық жүйенің соңғы мақсаты деген не?
   
7. 
   Өз дамуындағы халықаралық валюта-қаржылық жүйе қандай кезеңдерден өтті?
   

1. Елдер төлем балансының теріс сальдосын жабу үшін пайдаланатын өздерінің өтімді халықаралық резервтік активтерін ұстайтын валюта.

а) ұлттық валюта

b) шетелдік валюта

c) резервтік валюта

d) еркін пайдаланылатын валюта

e) қатты валюта
2. Резиденттер мен бейрезиденттердің еш кедергісіз ұлттық валютаны шетелдік валютаға айырбастап, шетелдік валюталарды нақты қаржылық активтермен жасалатын мәмілелерде пайдалану қабілеттігі.

а) валютаның еркін айналысқа түсуі

b) валютаның айырбасталуы

c) еркін пайдаланылатын валюта

d) шетелдік валюта

e) валютаға қатысты икемді сұраныс

а) өндірісті, сыртқыэкономикалық байланыстарды, ақша айналысын реттеу

b) тауарлар және қызметтердің халықаралық саудасының тиімділігін қамтамасыз ету, сондай-ақ сыртқыэкономикалық іс-әрекет қатысушыларының өзара тиімділігіне қол жеткізу

c) төлем баланстары мен халықаралық есеп-айырысуды реттеу

d) валюталық ресурстарды пайдаланудың тиімділігі

e) валюта айырбастау үшін тосқауылдарды жою

а) Париждік валюталық жүйе барысында

b) Бреттон-вудтық жүйе барысында

c) Ямайкалық валюталық жүйе барысында

d) Еуропалық валюталық жүйе барысында

e) Генуялық валюталық жүйе барысында

а) демонетизация

b) валюталық корзина

c) валюталық паритет

d) алтын паритет

e) қарыз алудың арнайы құқықтары

1. Тақырып сұрақтарын ауызша талқылауға дайындалу.

2. Өзін - өзі бақылау сұрақтарына жауап беру

3. Ұсынылған тапсырмаларды орындау.

4. Тест сұрақтарына жауап беру.

5. Келесі тақырыпқа мини-презентация дайындау: «Валюталық курс»

6. Келесі тақырыптарға рефераттар дайындау: «ҚР валюталық саясаты», «Әлемдік резервтік валюталар»

7. Тақырып бойынша глосарий құру.

2. Өз сөзіңізбен валюталық нарықтағы шеңберлі айырбастың бизнес-идесын сипаттаңыз.

3. Арбитраж өзін өзі нейтралдайды (жояды) дегенді қалай түсіндіресіз?

5. Аталмыш бөлімнің осы жағдайды ешбір талқыламағанына қарамастан, бекітілген айырбас курсы режимін қолдау және қарсы болу аргументтерінің тізімін келтіріңіз. Қазақстанның неліктен қандай да бір өзге валютаға қатысты теңгенің валюталық курсын бекіту міндеттемесін қабылдағасы келмейтіні жайлы ойланыңыз (мысалы, рубльге, АҚШ доллары мен еуроға).

а) екі түрлі ұлттық валюталармен саду жүретін арақатынас

b) жекелеген елдердің валюталарының арасындағы арақатынас немесе басқа елдің валютасымен өрнектелген белгілі бір ел валютасының бағасы

c) екі ел тауарларының салыстырмалы бағасы

d) шығарушыға елдер территориясындағы заңды төлем құралы

e) алтын құймалы айырбас құралы

а) хеджирлеу

b) девальвация

c) ревальвация

d) валюталық спекуляция

e) арбитраж

а) өндірілген тауардың артық бірлігінің берілуі

b) валютаның қымбаттауы немесе арзандауы

c) тауарлар, қызметтер және өндіріс факторлары импортына деген қажеттілік

d) жалпы сұраныс пен жалпы ұсыныстың еркін ауытқуы

e) инвестицияның шетелдегі құндылығы

а) Форвардтық мәмілелер «аутрайт».

b) Опцион колл

c) Форексті своптар

d) Опцион пут

e) Ағымдық (спот) мәмілелер

а) бір нәрсеге бағалардағы айырмашылықты пайдалану

b) түрлі нарықтар арасында байқалады

c) валютамен ойнау

d) валюталық нарықтағы құбылыстар

e) валюталық спекуляция

Кесте http://www.ft.com/marketdata/crossrates интернет-парағынан алынған. Мұндағы мәліметтер 2007 жылдың маусымындағы мәліметтер.

Кестедегі валюталық курстар былайша көрсетілген: кестедегі әрбір жекелеген жазу сәйкес жолдағы бір валюта бірлігін сатып алу үшін қажетті бағандағы валюта бірлігінің санын көрсетеді. Мысалы, бірінші бағандағы соңғы сан 1,062 Канада доллары бір долларды сатып алу үшін қажет екендігін көрсетеді.

Енді, айталық, сізде 1 млн. АҚШ доллары мен арзан күйде валюталық операцияларды жүзеге асыру мүмкіндігі бар.

Онда сіз келесі мәмілелер сериялары туралы ойлануыңызға болады:

1. 
   Алдымен сіз өз долларларыңызды евро үшін 0,743 евро/доллар курсына айырбастай отырып, 743 000 евроға ие боласыз.
   
2. 
   Содан кейін сіз евроны швейцарлық франкке 1,654 франк/евро курсы бойынша сатуды ойластырасыз, нәтижесінде сіз 1 228 922, 00 франкке ие боласыз.
   
3. 
   Соңында сіз швейцарлық франкті АҚШ доллары үшін 0,814 доллар/франк курсы бойынша сатып, 1 000 342,51 доллар сомасымен қаласыз.
   

Ескерту!

• 
  Біріншіден, арбитраж өзін өзі нейтралдайды [жояды]. Айырбас курстарының мәліметтері бойынша жоғарыдағы трансакциялар тәуекелден толық еркін пайдаға әкелетіндіктен, әрбір тұлға осындай мүмкіндікті пайдаланғысы келеді. Бұл, өз кезегінде, мәмілелердің пайдалылығын жоятын валюталық курстардың корректировкаларына әкеледі.
  
• 
  Екіншіден, нақты нарықтардағы арбитраж шынында да мүмкін болатын пайдалар жойылмас бұрын ұзақ жолдан өтеді. 0,034% көлеміндегі трансакциялық шығындар пайданы толығымен жояды.
  

1. Тақырып сұрақтарын ауызша талқылауға дайындалу.

2. Өзін - өзі бақылау сұрақтарына жауап беру

3. Ұсынылған тапсырмаларды орындау.

4. Тест сұрақтарына жауап беру.

5. Келесі тақырыптарға рефераттар жазыңдар: «ҚР валюталық нарық FOREX», «Валюталық биржалар»

6. Тақырып бойынша глосарий құру.
Өзін-өзі бақылауға арналған сұрақтар

1. 
   Әлемдік валюталық нарықтың мәні неде?
   
2. 
   Әлемдік валюталық нарықтың әлемдік аймақтық нарықтан қандай айырмашылығы бар?
   
3. 
   Валюталық нарықтың пайда болуына қандай факторлар әсер етті?
   
4. 
   Қазіргі замаңғы валюталық нарықтың қандай негізгі ерекшеліктерімен сипатталады?
   
5. 
   Әлемдік валюталық нарық қандай қызметтерді атқарады?
   
6. 
   Халықаралық қаржы дериваттар нарығының мәні неде?
   
7. 
   Қаржы дериваттар нарығының құрылымы қандай?
   

1. Банк арқылы валюта нарығында келесі курстар квоталанады:

	Сату	Сатып алу
Нью-Йорк	1,6285	1,6295
Лондон	1,6305	1,6315

А) егер де тарнсакциялық шығындар 1%,0,1%,1,01% құраса, екі жақты арбитражды құруға болады ма?

Б) Нью-Йорктегі сатып алынған немесе Лондонда сатылған әр фунтына арбитражист қандай пайдаға ие болады?

В) егер де арбитражиста 3 млн. долл. болса, онда ол арбитражлық операцияның бірінде қандай табыс алады?

2. Немістер өзгермеген көлемде импортты тауарды сатып алғанда ұнатады делік. Егер бұл қылық шетелдіктерге де қатысты болса, онда долларға қатысты евроның 10% девальвациясы болса, Германиядағы баланс ағымының операциясы жақсырады ма?
Тест

1.Қаншылықты ұлттық валюта курсының импорт көлемі мен басқа шарттар қысқартылса, соншалықты:

А) осы өнімге сұраныс қисығы төмен;

Б) экономиканың тауар импортына дегентәуелділігі төмен;

В) қымбаттаған импорт тауарының орнына ұлттық өндірушілердің өз өнімін шығаруға мүмкіндігі зор;

Г) А және Б дұрыс.

2. Қысқа мерзімде ұлттық валютаның девальвациялануы таза экспорт көлемі:

А) ұлғаяды;

Б) қысқарады;

В) алдында көтеріледі, кейін төмендейді;

Г) алдында төмендейді, кейін көтеріледі.

3. Егер де валюталық курсты тұрақтандыру мақсатында ҰБ валюта нарығында интервенция жүргізетін болса, онда ақша ұсынысының өзгерісін бодырмау негізінде ол:

А) тізім мөлшерін көтереді;

Б) міндетті резерв нормасын көтереді;

В) ішкі актив көлемін ұлғайтады;

Г) ішкі актив көлемін ұлғайтады.

4. Басқа актив немесе пассив доллары жоқ негізінде 1000 долл. сату ол:

А) валюталық спекуляция;

Б) хеджирленуі;

В) девальвация;

Г) ревальвация.

5. Валюта курсын ұстап тұру негізінде ҰБ арнайы бекітілген валюта нарығында валюта резервін сату ол:

А) ұлттық валюта курсы өзінің төменгі деңгейінен төмен болуы;

Б) ұлттық валюта курсы өзінің жоғарғы деңгейінен төмен болуы;

В) төлем баланс тізімі оң сальдосына келді;

Г) нақты бір нәрсені айту қиын.

1. Тақырып сұрақтарын ауызша талқылауға дайындалу.

2. Өзін - өзі бақылау сұрақтарына жауап беру

3. Ұсынылған тапсырмаларды орындау.

4. Тест сұрақтарына жауап беру.

5. Келесі тақырыпқа реферат жазыңдар: «Төлем балансы және елдің экономикалық»

6. Тақырып бойынша глосарий құру.

7. Төлем балансы реттеу моделінің концепциясы бойынша дискуссияға дайындалу.

2. Төлем балансының мәліметтеріне сүйене отырып, халықаралық сауданың қандай бейнеге ие болатынын талқылаңыздар. Сондай-ақ, қызықты деп есептейтін халықаралық сауданың аспектілерін талқылаңыздар, бірақ ол төлем балансына енбеген ақпарат болсын.

3. Қазақстанда әдеттегі турист қандай іс-әрекетпен айналысады. Аталмыш іс-әрекетті төлем балансына қалайша жазуға болады? Сізбен ұсынылған іс-әрекетті тәжірибеде жазу мүмкін болатынына көз жеткізіңіз.

4. «Ағымдық операциялар шотының оң сальдосы ұлттық байлықты күшейтеді». Түсіндіріңіз.

5. «Кәсіпорын үшін баланстық есеп қандай орында болса, төлем балансы да ел үшін сондай орында болады». Талқылаңдар.
Тест
1. Төлем балансындағы сандық мәліметтер қалай ұсынылады?

а) апта сайын

b) ай сайын

c) тоқсан сайын

d) жыл сайын

e) күн сайын

а) фунт стерлинг

b) АҚШ доллары

c) Қазақстандық тенге

d) Жапондық йена

e) евро
3. Елдің төлем балансын құрудың мақсаты

а) жекелеген елдің жиынтық экономикалық іс-әрекетінің толық сипаттамасы

b) мемлекетаралық келісімдер формасын алатын шаруашылық механизмдерді жақындатуға әкелетін елдердің өзара ықпал етуі

c) тауарлар, қаржы институттарымен халықаралық сауда-саттық жасау және өндіріс факторларының дамуы болып табылады

d) елдің әлемдік экономикаға қалайша тартылғаны туралы ашық бейненің болуы

e) елдегі қаржылардың көлемін анықтау
4. Төлем балансы терминін ойлап тапқан экономист

а) Д.Рикардо

b) А.Смит

c) Джеймс Стюарт

d) М.Портер

e) В.Леонтьев

а) Физикалық бірлікте

b) Ақшалай бірлікте

c) Валюталық бірлікте

d) Құнды қағаздармен

e) Акциялармен

- сабақтарға келмеу, кешігіп келу, – 10% жалпы рейтингтен

- тапсырмаларды үнемі орындамау – - 10% жалпы рейтингтен

Ынталандыру балдары төмендегілер үшін:

- СӨЖО бойынша белсенді жұмыс – +10% жалпы рейтингтен

1. 
   Доғалова Г.Н. Халықаралық экономика: Оқу құралы/ - Алматы: Экономика, 2000. 88-бет
   
2. 
   Бұғыбаева Р.О. Халықаралық экономикалық қатынас. Оқу-тәжірибелік құралы. – Қарағанды, 2004ж. – 189б.
   
3. 
   Мамыров Н.Қ., Мадиярова Д.М., Қалдыбаева А.Е. Халықаралық экономикалық қатынастар:/Оқу құралы/: - Алматы: Экономика, 1998 – 177б.
   
4. 
   Халықаралық экономикалық қатынастар: Оқу құралы/ Жалпы редакциясын басқарған Р.Е. Елемесов. – Алматы: Қазақ университеті, 2002. – 389б.
   
5. 
   Б.К. Спанова Әлемдік экономика. Оқу-тәжірибелік құралы. Қарағанды, 2001, 200б
   
6. 
   М.А.Есдаулет Халықаралық экономика. Оқу құралы, Қарағанды, 2009, 255б
   
7. 
   Киреев А. Международная экономика: в 2 ч. – М., 1998.
   
8. 
   Овчинникова Г.П. Международная экономика – Санкт – Петербург, 1998.
   
9. 
   Кругман П.Р., Обстфельд М. Международная экономика. – М., 1997.
   
10. 
    Линдерт П.Х. Экономика мирохозяйственных связей – М., 1992. гл. 2,3,4,5.
    
11. 
    Миклашевская Н.А., Холопов А.В.Международная экономика – М., 2004.
    
12. 
    Кодекс. Таможенный кодекс РК, Алматы 2002
    
13. 
    Закон РК. О введении в действие таможенного кодекса РК, ВЭД в Казахстане. 2002 №40 С. 55-57.
    
14. 
    Долан Э.Дж., Кэмпбелл К.Д., Кэмпбелл Р.Дж. Деньги, банковское дело и денежно-кредитная поли­тика. – С.-Пб., 1994.
    
15. 
    Пугель Т., Линдерт П. Международная экономика. -М., 2003.
    
16. 
    Сак Дж., Ларрен Ф. Макроэкономика. Глобальный подход. – М., 1996.
    
17. 
    Xэррис Дж. М. Международные финансы. – М., 1996.
    
18. 
    Мировая экономика: учебное пособие. / Под ред. И.П. Николаевой. М.: 2005 г.
    
19. 
    Мировая экономика и международный бизнес. Учебник. / Под ред. В.В. Полякова. М.: 2005 г.
    
20. 
    Родионова И.А. Мировая экономика. СПб.: 2005 г.
    
21. 
    Колесов В.П. Международная экономика. М.: 2004 г.
    

1. 
   М. Тодара Экономическое развитие - М., 1997 .
   
2. 
   Нуреев Р. М. Экономика развития: модели становления рыночной экономики [Текст] : учебник / Р. М. Нуреев. - 2-е изд., перераб. и доп. - М : Норма, 2008. - 640 с.
   
3. 
   Султанов Б.К Становление внешней политики Казахстана [Текст] [Текст] : история.Достижения.Взгляд в будущее / Султанов,Б.К, Музапарова Л.М. - Алматы : Институт мировой экономики и политики, 2005. - 356 с.
   
4. 
   Гриффин. Р Международный бизнес [Текст] [Текст] / Гриффин,Р, Пастей М. - 4-е изд. - Санкт-Петербург : Питер, 2006. - 1088 с. - (Классика МВА)
   
5. 
   Гурова И.П Мировая экономика [Текст] [Текст] : учебник для вузов / Гурова,И.П. - М. : Омега-Л, 2007. - 394 с. - (Высшее экономическое образование)
   
6. 
   Ростовский.Ю.М Внешнеэкономическая деятельность [Текст] [Текст] : учебник / Ростовский.Ю.М, Гречков В.Ю. - 2-е изд.с изменениями. - М. : Экономистъ, 2006. - 589 с. - (Homo faber).
   
7. 
   Международная экономическая интеграция [Текст] [Текст] : учебное пособие / ред. Ливенцев Н.Н. - М. : Экономистъ, 2006. - 430 с.
   
8. 
   Мировая экономика и международный бизнес: учебник/ под. ред. В.В. Полякова, Р.К. Щенина. – М: КНОРУС, 2008. – 688с.
   
9. 
   Поляков В.В. Мировой рынок: вопросы прогнозирования: учебное пособие/ 2-изд., перераб. и доп. – М: КНОРУС, 2008. – 264с.
   
10. 
    Обострение мировой продовольственной ситуации, Е. Ковалев//Мировая экономика и международные отношения №9, 2009
    
11. 
    Лоббизм российского крупного бизнеса в Европейском союзе (макроуровень), С. Перегудов //Мировая экономика и международные отношения №9, 2009
    
12. 
    Китайская модель развития, Я. Бергер //Мировая экономика и международные отношения №9, 2009
    
13. 
    Финансовые кризисы и накопление: опыт Азии, В. Таций //Мировая экономика и международные отношения №9, 2009
    
14. 
    Глобальный экономический кризис и страны Африки, И. Абрамова //Мировая экономика и международные отношения №9, 2009
    
15. 
    Отношения России с лидерами мировой экономики, В. Загашвили //Мировая экономика и международные отношения №8, 2009
    
16. 
    Китай: универсальная модель модернизации? (окончание) //Мировая экономика и международные отношения №8, 2009
    
17. 
    Финансовый кризис и посткоммунистический капитализм, В. Папава, //Мировая экономика и международные отношения №8, 2009
    
18. 
    Китай: универсальная модель модернизации? //Мировая экономика и международные отношения №8, 2009
    
19. 
    Проблемы российско-прибалтийских экономических связей, А. Кузнецов, А. Четверикова, //Мировая экономика и международные отношения №7, 2009
    
20. 
    Денежные переводы мигрантов: роль в социально-экономическом развитии Африки, И. Абрамова //Мировая экономика и международные отношения №7, 2009
    
21. 
    Сельское хозяйство Западных стран на постиндустриальном этапе развития, Н. Андреева //Мировая экономика и международные отношения №7, 2009
    
22. 
    Глобализм и регионализм в контексте экономического роста, Л. Зевин //Мировая экономика и международные отношения №6, 2009
    
23. 
    Хеджевые фонды на мировом валютном рынке, О. Хмыз //Мировая экономика и международные отношения №6, 2009
    
24. 
    Тридцатилетие эпохи “реформ и открытости” в Китае, В. Гельбрас //Мировая экономика и международные отношения №6, 2009
    
25. 
    Приграничное сотрудничество России и Казахстана: проблемы и пути развития, С. Голунов//Мировая экономика и международные отношения №6, 2009
    
26. 
    О системе государственного регулирования экспорта военных товаров (услуг) Великобритании, С. Белоусов //Мировая экономика и международные отношения №6, 2009
    
27. 
    Отечественный рынок труда: каноны и реалии, А. Батяева//Мировая экономика и международные отношения №2, 2009
    
28. 
    Финляндский центр изучения инвестиционных связей России, А. Кузнецов //Мировая экономика и международные отношения №2, 2009
    
29. 
    Россия в международном движении капитала, И. Иванов //Мировая экономика и международные отношения №1, 2009
    
30. 
    Восточноазиатская “многополярность”: треугольник Россия–Китай–США, В. Михеев //Мировая экономика и международные отношения №1, 2009
    
31. 
    “Мозговые центры” в России и странах Запада: сравнительный анализ, Н. Беляева, Д. Зайцев //Мировая экономика и международные отношения №1, 2009
    
32. 
    Общие электроэнергетические рынки СНГ и Евразии, Е. Винокуров //Мировая экономика и международные отношения №1, 2009
    
33. 
    Научные школы: интеллектуальная капитализация или стагнация? И. Дежина, В. Киселева //Мировая экономика и международные отношения №1, 2009
    
34. 
    Внешняя энергетическая политика Европейского союза И. Пашковская //Мировая экономика и международные отношения №1, 2009
    
35. 
    Роль Юга России в Каспийском регионе Р. Мамараев //Мировая экономика и международные отношения №1, 2009
    
36. 
    Региональная политика Испании, Г. Понеделко//Мировая экономика и международные отношения №1, 2009
    
37. 
    Раса и расовая политика в современной Бразилии, Г. Данилова //Мировая экономика и международные отношения №1, 2009
    
38. 
    Региональная идентичность в контексте глобализации: теоретический анализ, В. Суханов //Мировая экономика и международные отношения №1, 2009
    
39. 
    Позиция США по реформированию ООН, М. Юрченко //Мировая экономика и международные отношения №1, 2009
    
40. 
    И. Розинский — Иностранные филиалы и национальные интересы // Вопросы экономики, №5, 2008
    
41. 
    А. Апокин — Проблема глобальных дисбалансов в мировой экономике // Вопросы экономики, №5, 2008
    
42. 
    В. Клинов — Мировая экономика: прогноз до 2050 г. // Вопросы экономики, №5, 2008
    
43. 
    М. Ершов — Кризис 2008 года: «момент истины» для глобальной экономики и новые возможности для России // Вопросы экономики, №12, 2008
    
44. 
    Л. Григорьев, М. Салихов — Финансовый кризис-2008: вхождение в мировую рецессию // Вопросы экономики, №12, 2008
    
45. 
    К. Арыстанбеков — Качество экономической политики и платежный баланс Казахстана // Вопросы экономики, №12, 2008
    
46. 
    А. Кудрин — Мировой финансовый кризис и его влияние на Россию // Вопросы экономики, №1, 2009
    
47. 
    В. Юсим — Первопричина мировых кризисов // Вопросы экономики, №1, 2009
    
48. 
    А. Суэтин — О причинах современного финансового кризиса // Вопросы экономики, №1, 2009
    
49. 
    Н. Волчкова — Новая теория международной торговли и новая экономическая география (Нобелевская премия по экономике 2008 года) // Вопросы экономики, №1, 2009
    
50. 
    А. Бузгалин, А. Колганов — Мировой экономический кризис и сценарии посткризисного развития: марксистский анализ// Вопросы экономики, №1, 2009
    
51. 
    Е. Гурвич, Е. Вакуленко, П. Кривенко — Циклические свойства бюджетной политики в нефтедобывающих странах// Вопросы экономики, №2, 2009
    
52. 
    С. Глазьев — Мировой экономический кризис как процесс смены технологических укладов // Вопросы экономики, №3, 2009
    
53. 
    Ю. Ольсевич — Психологические аспекты современного экономического кризиса // Вопросы экономики, №3, 2009
    
54. 
    Л. Григорьев, С. Агибалов, М. Салихов — Украина: раздвоение трансформации // Вопросы экономики, №3, 2009
    
55. 
    В. Папава — «Розовые» ошибки МВФ и Всемирного банка в Грузии // Вопросы экономики, №3, 2009
    
56. 
    В. Полтерович — Гипотеза об инновационной паузе и стратегия модернизации // Вопросы экономики, №6, 2009
    
57. 
    В. Карлусов — Китай: антикризисный потенциал экономики и меры борьбы с мировым кризисом // Вопросы экономики, №6, 2009
    
58. 
    Н. Рыжова — Влияние приграничной торговли на экономическое развитие Китая и России // Вопросы экономики, №6, 2009
    
59. 
    В. Данилов-Данильян — Глобальный кризис как следствие структурных сдвигов в экономике // Вопросы экономики, №7, 2009
    
60. 
    Е. Ясин, М. Снеговая — Роль инноваций в развитии мировой экономики // Вопросы экономики, №9, 2009
    
61. 
    Ю. Данилов, В. Седнев, Е. Шипова — Финансовая архитектура посткризисного мира: эффективность и/или справедливость? // Вопросы экономики, №11, 2009
    
62. 
    Г. Рапопорт, А. Герц — Глобальный экономический кризис 2008—2009: истоки и причины // Вопросы экономики, №11, 2009
    
63. 
    М. Ершов — Мировой финансовый кризис: год спустя // Вопросы экономики, №12, 2009
    
64. 
    Л. Григорьев, В. Крюков — Мировая энергетика на перекрестке дорог: какой путь выбрать России? // Вопросы экономики, №12, 2009
    
65. 
    Ю. Иванов — О глобальном международном сопоставлении ВВП по 146 странам мира // Вопросы экономики, №12, 2009
    
66. 
    C. Смирнов — Режимы валютного курса и стабильность экономики // Вопросы экономики №1, 2010-01-19
    
67. 
    www.zakon.kz – ҚР заңдылығы, ЮРИСТ анықтама жүйесі
    
68. 
    www.stat.kz – статистика бойынша ҚР агентствосы
    
69. 
    www.nationalbank.kz – ҚР Ұлттық Банк
    
70. 
    www.enbek.kz – ҚР еңбек және әлеуметтік қорғау министерлігі
    
71. 
    www.minplan.kz – ҚР экономика және бюджеттік жоспарлау министерлігі
    
72. 
    www.minfin.kz – ҚР қаржы министерлігі
    
73. 
    www.mit.kz – Индустрия және сауда министерлігі
    
74. 
    www.government.kz – ҚР үкіметі
    
75. 
    www.akorda.kz – ҚР Президентінің ресми сайты
    
76. 
    www.countrywatch.com