Инвестициялық саясат. Кәсіпкерлік қызмет пен елдің экономикасына әсер ететін маңызды рычаг болып мемлекеттің инвестициялық саясаты табылады. Оның көмегімен мемлекет өндіріс көлемінің темпіне, ЖТП-тің жылдамдауына, қоғамдық өндірістің құрылымының өзгеруіне және көптеген әлеуметтік мәселелердің шешілуіне әсер етеді.
Мемлекеттік реттеудің келесідей түрлері бар:
Шаруашылықты басқарудағы толық мемлекеттік монополизм;
Нарықтық және басқа да экономикалық жүйелердің ұштасуының әр түрлі нұсқасы;
Экономиканы мемлекеттік реттеудің басты үлгілері:
Адаптациялық үлгі – мысалы, АҚШ экономикасын реттеу үлгісі;
Белсенділік үлгі, яғни Жапония мысалында.
Экономиканы мемлекеттік реттеудің негізгі әдістеріне тоқталатын болсақ:
Құқықтық реттеу- мемлекеттің тарапынан өндіруші фирмалар және тұтынушылар үшін экономикалық қызмет тәртібінің белгіленуі жатады. Бұл жерде заң нормалары және ережелер жүйесі меншік формалары мен ережелерінің жүйесі меншік құқықтарын келісім-шарт жасаумен фирманың қызмет ету шарттарын кәсіподақтармен реттеп отыру;
Әкімшілік реттеу- лицензиялау, квота белгілеу шаралары жатады. Қазіргі кезде көбінесе әкімшілік реттеу қоршаған ортаны қорғау шараларымен айналысады.
Экономикалық әдістер - нарықтық қатынастардың сипатынажәне ұлттық экономиканың шеңберінде нарықтық ортаға ықпал жасауға талап етеді. Бұл жиынтық сұранысқа, жиынтық ұсынысқа, капиталдың шоғырлану дәрежесіне әсер ету арқылы реттеу шараларын жүргізеді.
Ал экономиканы мемлекеттік реттеудің келесі бағыттардағы қызметтері кең тараған:
Ұлттық қорғаныс;
Фундаменталды ғылым;
Космостық зерттеулер;
Денсаулық сақтау;
Қала құрылысы, заводтар салу;
Мемлекеттік несиелендірудің пайыз қойылымын, тауарлардың сапасын реттеу;
Ресурстарды тиімді бөлу мен ұтымды пайдалану;
Монополияға қарсы тұру, бәсекені қолдау шаралары;
Жұмыссыздықтықтың орын алуын, инфляция, сұраныс пен ұсыныстың тепе-теңдігінің бұзылып отыруын реттеп отыру;
Әлеуметтік мәселелер мен қоршаған ортаның ластануын реттеу.
ҚОРЫТЫНДЫ
Қорытындылай келе, экономиканың қандай даму формасы болмасын мемлекеттік реттудің қажетті екендігіне көзіміз жетті. Экономиканы мемлекеттік реттеу әр елде әр деңгейде жүргізілгенімен қазіргі кездегі аралас экономикалық дамуда міндетті түрде экономикалық реттеу жүргізіліп отырады. Экономиканы мемлекеттік реттеу өз кезегінде экономиканын маңызды және қолдауды қажет ететін салаларын мемлекеттік қолдау арқылы және ұлттық экономиканың негізгі көрсеткіштері мен туындап отырған экономикалық мәселелерді реттеуді жүзеге асырады.
