Электржабдык жүйесiнiн жартылай өткiзгiш аспаптары Автомобильдердiн электржабдыктау аспаптары мен аппараттарында алюминий
немесе сурьма бар турлi коспалармен жартылай еткiзгiштер улкен орын алады. Коспалар откiзуiн арттыратын жартылай еткiзгiштердiн карсылыгын азайтады. Жартылай откiзгiштердiн касиеттерiнiн бiрi (металларга караганда) - температуранын жогарлауымен езiнiн өткiзгiштiгiн тез ұлғайту. Жартылай етткiзгiштердiн баска касиетi - бiржакты еткiзгiшi. Жартылай еткiзгiштiк үстiртiне кейбiр металдардын (мысалы, индий, алюминий және т.б.) жагуы кезiнде, метал мен жартылай өткiзгiштiң шегiнде негұрлым жука (0,01
мм) оқшаулағыш кабат, жабатын кабат деп аталатын пайда болады. Жабатын кабат бiр багытта токты бос турде еткiзеду және токты керi багытта келтiрмейдi. Бул касиет ауыспалы токты тұрактыга айналдыру ушiн кызмет ететін жартылай откiзгiштi диодтарды дайындау кезiнде к ен колданылады
Сурет 8.2. Жартылай өткiзгiштер кұрылысын сызбанскалары диод (а) жане транзистор (в) және олардын шартты белгiлерi, сэйкесiнше (б. г)
1 - шыгаратын откізгіш 2 - пак, 3 - герметизен ретін изолятор: 4, 7 - металлын электрсымды айтты 5. жартылай откзгiштiн кристалы, 6 - корпус. 8-тра стор электроды Э. пттер, К. коллектор: Б бан
Диод (сурет 8.2, а) - тек кана бiр (тура) багытта келтiретiн екi электродты жартылай өткiзгiштi аспап. Жартылай откiзгiштiн кристалл 5 (кремний немесе германий) 6 метал корпусынын түбiне жаптастырады. Содан сон кристална жаксы электр еткiзуiмен 4 метал кабатын жапсырады. Металл мен жартылай өткiзгiштiн киылысу жерiнде жабатын кабат пайда болады
Стабилитрон - белгілі бір куатта жабатын кабатты бузбай керi (еткiзбейтiн) багытта токты еткiзу касиеті бар кремнийлі диод
Транзистор (сурет 8.2. в) - уш электродты жартылай өткiзгiштi аспап - Транзистордын орташа электрод 8 жартылай откiзгiштiң кристалынан (кремний немесе германий) жасалган, база (Б) деп аталады Кристалдын екi жагына жаксы электр откiзуiмен металл 7 (индий және баска) балкиды. Балкытылган кабаттар электродтар деп аталады. Олардын бiреуiн эмиттер (Э), ал баскасын - коллектор (К) деп атайды. База мен эмиттерден шыгаратын еткiзгiштер корпустан ажыратылган, ал коллектор транзистордын корпусымен косылган Корпуска транзисторлардын баска типтерiнде эмиттер косылуы мумкiн, ал коллектор және база корпустан ажыратылган
Қорытынды
Автокөліктің барлық электр жабдығы топтың элементтері болып табылады.Ал электр тұтынушылары Электрмен жабдықтау жүйесі қоректендіруге арналған.
Автокөлікті басқаратын электр тұтынушылары. Электр жүйелерінің қалыпты жұмыс істеуі үшін қажетті автомобиль функцияларының негізін аккумуляторлар мен генераторлар құрайды.Электр энергиясының портативті көздері болып табылады.
