ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫНЫҢ БІЛІМ ЖӘНЕ ҒЫЛЫМ МИНИСТРЛІГІ ХАЛЫҚАРАЛЫҚ БІЛІМ БЕРУ КОРПОРАЦИЯСЫ ҚАЗАҚ БАС СӘУЛЕТ-ҚҰРЫЛЫС АКАДЕМИЯСЫ ҚҰРЫЛЫС ТЕХНОЛОГИЯЛАРЫ, ИНФРАҚҰРЫЛЫМ ЖӘНЕ МЕНЕДЖМЕНТ ФАКУЛЬТЕТІ
Пән «Тіршілік әрекетінің қауіпсіздік негіздері»
Дәріс №6
«Электромагниттік өрістер сәулелер»
ЭЛЕКТРОМАГНИТТІК ӨРІСТЕР
Табиғи Техногендік
мұндағы c = 3·108 м/с вакуумдағы жарық жылдамдығы,
мұндағы c = 3·108 м/с вакуумдағы жарық жылдамдығы,
’ – салыстырмалы диэлектрлік өтімділік,
’ – салыстырмалы магниттік өтімділік.
ЭЛЕКТРОМАГНИТТІК ТОЛҚЫН
Электр өрісі Магнит өрісі
кернеу
Е (В/м) Н (А/м).
Алыс аймақ - электромагниттік толқын қалыптасқан аймағы,
Алыс аймақ - электромагниттік толқын қалыптасқан аймағы,
rнач > 2
= 377 H (В/м),
Энергия ағынының тығыздығы (ППЭ), Вт/м2
Жақын аймақ- толқынның қалыптасуы жүреді
r < /2
Қарқындылық
(Е и Н) ~ r -2 или r -3
Аты
Толқын ұзн.
Жиілік
Өнеркәсіпті жиілік
6000 – 300 км
50 - 1000 Гц
Радиожиілік
диапазоны
НЧ - ВЧ
10 км – 1 м
30 кГц 300 МГц
СВЧ
1 м – 1 мм
300 МГц - 300 ГГц
Оптикалықдиапазоны
ИК
10000 - 760 нм
3 1012 – 3.94 1014 Гц
Көрінетін жарық
760—390 нм
УФ
390 – 1 нм
Иондаушы сәулелер
Рентген
сәулелер
10—0,01Å
Гамма-сәулелер
0,01 Å және одан кіші
1нм = 10Å
Электромагниттік өрістердің организмге әсер етуінің табиғаты анықталады:
Сәуленің жиілігімен;
Энергия ағынының қарқындылығымен(Е, Н, ППЭ)
әсер ету ұзақтығы және тәртібі;
дененің сәулеленген бетінің мөлшері;
организмнің жеке сипаттамалары;
Ілеспе қауіпті болуымен: Қоршаған ортаның температурасы, шу, газбен және ағзаның қарсыласуын төмендететін басқа да факторлар.
- Жылулық:
ЭЛЕКТРОМАГНИТТІК ӨРІСТЕРДІҢ ТІРІ АҒЗАҒА ӘСЕРІНІҢ ТҮРЛЕРІ
ЭМӨ адам терісінің қатты қызуына әкеледі және де терморегуляторлық механизмнің бұл құбылысқа келмесе онда, дене температурасының арту мүмкіндігі болады.
Жылу әсері ми, көз, бүйрек, ішек үшін ең қауіпті болып табылады. Сәулелену көз линзасының күңгірттенуіне алып келеді.
f, кГц 3·108
Е, В/м, Н, А/м
S , Вт/м2 100
Жылулық шегі
кГц
- Жылулық емес:
ЭМӨ әсерерінен терідегі микропроцесстер өзгереді, ақуыздық айналымның белсенділігі әлсірейді, рефлекстер тежелуі, қан қысымы төмендейді, нәтижесінде бас ауру, ұйқы бұзушылық болады.
Жүйке жүйесіне әсері
Иммундық жүйеге әсері
Эндокриндік жүйе мен нейрогуморальдық реакцияға әсері
