Жыныс — организмнің еркек не ұрғашы дарабасқа (особьқа) жататындығын білдіретін белгілер жиынтығы.
4. Этнос, этникалық қауымдастық - [грек, ethnos - тайпа, халық] - бір халықты екіншісінен ажыратуға мүмкіндік беретін ортақ белгілері бар қауымдастық. "Этнос" ұғымы әлі күнге бірыңғай түсіндірілмейді. Кең мағынада, "этнос" ұғымын көпшілік зерттеушілер барлық дәрежедегі этникалық жүйелер жиынтығы ретінде түсіндіру қалыптасқан (тайпа, халық, ұлт және т.б.). Алайда, кейбіреулер (Л. Н. Гумилевтан кейін) оны негізгі жүйе ретінде қарастырады (субэтностар, суперэтностармен қатар және т.б.).
5. Денсаулық-Ауруға теориялық көзқарастар. Құрылымдық-функциялық теория:науқастың рөлі. Науқас рөлін анықтау. Науқас адам рөлін сынау. Конфликт теориясы:медикализация. Символдық интеракционизм теориясы:ауру тәжірибесі. Денсаулық пен аурудың әлеуметтік себептері. Алдын алуға болатын өлімнің себептері. Микродеңгейдегі жауаптар:денсаулыққа сенім үлгісі. Макродеңгейдегі жауаптар:ауру туғызушылар. Саулық пен науқастықтың әлеуметтік таралуы. Гендер. Әлеуметтік тап. Нәсіл және этнос. Жас. Case-study:бұрыңғы Кеңес Одағындағы халықтардың өмір жасының қысқаруы. Менталдық аурулар. Психикалық аурулар саны қанша?. Психикалық ауруларға кімдер шалдығады?. Әлеуметтік тап ерекшелігі. Гендерлік ерекшеліктер. Денсаулық сақтау саласында жұмыс істеу. Дәрігерлер:кәсіби автономия үшін күрес. Дәрігерлердің табысы мен беделіне деген ықылас. Дәрігерлер мәртебесінің өзгеруі. АҚШ-тағы денсаулық сақтау саласы. АҚШ-тағы денсаулық сақтау құны. Жеке сақтандыру қорлары. Мемлекеттік бағдарламалар. АҚШ-тағы медициналық сақтандыруы жоқ адамдар. Медициналық сақтандыруды кеңейту үшін күрес. Басқа елдердегі денсаулық сақтау саласы.Ұлттық денсаулық сақтау саласы. Төмен бағамен жақсы күтім. Бұл бізге не береді. Қорытынды. Сыни ойлау.
6. Ауру - ағзаның тіршілік етіп, өсіп-ену қабілетінің бұзылуы.
Ауру туралы ұғымда әр түрлі көз қарастар болып келген. Ертедегі Рим дәрігері, Гипократ ауру дегенді 4 түрлі сұйық заттың өзара алмасып, өзгеруіне пайда болады деп есептеген. Бұл туралы материалитсік көзқарас негізі Әбу Әли ибн Сннаның еңбегінде басталады. Ол аурудың сыртқы орта жағдайына байланысты болатынын эәне әр науқастың өзіне ерекше ем қолдану қажет екенін айтқан. Адамның ауруға шолығуы көбінесе сыртқы орта факторлары себепкер болады. Науқас адамның еңбек қабілеті нашарлап, ішкі-сыртқы құбылыс әсерлеріне бейімділігі төмендейді. Денеің бір жерінен басталған ауру зардабыбірте-бірте барлық ағзаға таралады. Кейде ауры денені тез шарпып әкетеді де, оның қай жерде басталғыны белгісіз болады. Аурудың да, оны тудырғыш факторлардың да алуан түрлі болуына қарамастан, аурудың кезеңі үшке бөлінеді:
Жасырын кезеңі,
Нағыз ауру
Айығу кезеңі.
Аурудың көп таралуы да, науқас адамның бұған төзімділігі де әлеуметтік жағдайға байланысты. Қысқаша, әлеуметтік аурулар. Мысалы, ИТИС ( туберкулез) ауруы тұрмысты нашарлап, рухани күйі төмендеген жағдайда өрши түседі.
2 ТАПСЫРМА
Әлеуметтік аурулар — қоғам құрылысына, экономикалық жағдайға байланысты болатын аурулар. Әлеуметтік ауруларға қандай сырқаттар жататынын дәлелдеп айту қиын. Өйткені адамда болатын көптеген басқа аурулар да белгілі дәрежеде тұрмыс жағдайына байланысты. Әлеуметтік аурулар деп мыналарды атап көрсетуге болады: кәсіптік аурулар, өндіріс орнында кездесетін жарақаттану, силикоз, токсикоз, тұрмыс салтына, әдет-ғұрыпқа байланысты таралатын: туберкулез, мешел, мерез, соз және арақ пен апиын салдарынан болатын аурулар. Үстем таптың қанауында жүрген бұқараның тұрмыс жағдайы өте ауыр. Осыған орай, олар Әлеуметтік ауруға жиі ұшырайды.
Достарыңызбен бөлісу: |