Элихан б0кейханов (1866-1937 жж.)
жүктеу/скачать 267,72 Kb. Pdf көрінісі
|
Бөкейханов Ә.
| Б0КЕЙХАНОВ 0ЛИХАН
7 1 Осы реттер, езгерютер барлыгы да шаруа жасаудьщ ретшде бай- лаулы. Шаруаньщ кай уакытта, кандай езгерюте болтаны болашакта шаруаны дурыс алып баруга аса кажет. Олай болса, тарих кажет. Тарих^ болса, ел есш -енедк Тарих болмаса, ел жогалады, бул — хак нэрсе. Жогарыда б1з айтып етгГк - елдщ ел болуына тарих шарт деп, тарих елмен б1рге еседк Ел кушп болып ем1р1 кайнап турса, тарих кунгп сепз кырлы болады. К,алыд-кальщ гатаптардын бетш толтырады. Ел азгын болып, тап тартысы аз, ем 1 р 1 солтын болса, тарих та солгын болмакдпы. Кебш е итапка жазылмай, ауыздан-ауызта, кулактан- кулакка кыдырып, неше турл! от1рж жамалып «Тогыз токылдак, сепз шщкщцек» ертепш сиякты б!р матынасыз энпм е болып журе бередт Ел озарды булар да тарих жумысын колына алады. Тарихты тер1п катазта жазады, адамньщ емзршщ сипаттары кандай коп болса, тарих тузудщ непз! де сондай кеп болады. Мысалы, турл) халык аузында журген елендер, макалдар, такпактар, ертеплер. «Басынан К,аратаудьщ кеш келед 1 ,
Айырылтан атайыннан киын екен, М ел'п л деп кара кезден жас келед! », - деген олен казак болган жерге бел гоп. Кдзак халкыньщ жалпы кеипп журет^н заманында б1р зор тарихи айырылыс болганын ангартады. Олендердщ 1 шшде «Ак Орда», «Ак боз уй» деген создер келед 1 , тас
уй, агаш уй, жер уй деген сездер жок. Будан б
1 здсн бурын казактын ки13 уймен коидп жургеш ангарылады. «Кен кжм азбас, кенесп ел азбас» деген макал казактын б1р шакта кенест1 Ьуымета болгандыгын. «Халык уйгарса, хан туйесш сояды» деген макал — хандардьщ халыктьщ пш р 1 мен санасатындыгын бщц1ред1. Мундай ютер аса кеп, сондыктан газет бетщде сарка жазып болмайды. Будан ангаруга болады: тарих тузуге елен, макал, такпак, ертеп - халыктын колданып журген турып-эдетгер!, есй карулар, ер-турман, кулпы тас, уй ш1ндеп куралдар секшд 1 токсан тогыз турл1 жолдар болады. Кдй уакытта, кай жерде халык осыларды тепе колданганы, кай.уакытга кандай реттер1нен тастады, барлыгын жинаса, тарихка непз болады. Енд1 келел1к казак халкына. Казакта бул кунге дей!н жазылган та рих жок. Тарих ауыздан-ауызга кеш1п жур. Кдзак автономиялы республика алып, дукен курып, ел болам деп жатыр, жолы болсын! Б1рак, тобан аяк болмай, дурью ел болу кажет |