Қазақтың қаһарман қызы Кеңес Одағының Батыры. Әлия Ақтөбе облысының Қобда ауданында дүниеге келді. Бала кезінде жетім қалып, туыстарының қолында тәрбиеленді.
Ол жастайынан тағдырдың тауқыметін көреді. Оның майданнан жазған хаттарынан мәлім. 1931 жылы Әлияның анасы Маржан қайғылы қазаға ұшырап, алты жасар Әлия мен үш жасар Бағыдатты әкесі Темір ауданындағы Шығырлы ауылында тұратын қарындасы Қанышаның қолына апарады. Барған соң көп ұзамай інісі ауырып қайтыс болып, 1933 жылы әкесі Әлияны Ақтөбедегі Маржанның бауыры Әбубәкір Молдағұловтың қолына әкеліп береді.
Әлия нағашысының отбасымен бірге Әулиатаға көшеді. Осындағы темір жол мектебіне бірінші класқа барады. 1935 жылы Әлияның нағашысы Академияға түсуіне байланысты оның жанұясымен бірге Москваға келеді. Осындағы № 35 мектепте оқуын жалғастырады. 1938 жылы Әскери-транспорт академиясын Ленинградқа көшіруге байланысты Әбубәкір сонда қоныс аударады да, Әлия осындағы № 46 балалар үйіне орналасып, № 140 мектепте оқиды (қазір ол мектеп Әлия Молдағұлова есімінде).
Бірге оқыған сыныптарының естелігіне қарағанда, өзіне өте сенімді һәм төңірегіндегілерге талапшыл жас болған. Оны мақсаткерлік пен адалдық және адамгершілік сергектік қасиеттері басқалардан айрықша ерекшеліндірген. Әлия Молдағұлова келе салып, бәрімен тез тіл тауып кетті, зерделі зейінімен, білімпаз біліктілігімен түгел баурап алды.
1942 жылы Москвадағы мерген қыздар мектебіне қабылданды, мергендер мектебін үздік бітірді. 1943 жылы шілде айында Калинин майданы 54 атқыштар бригадысына жіберілді. Бірақ біраз уақытқа дейін командование алғы шептегі атыс-шабыс алаңында білім-білігін іс жүзінде көрсетуге рұқсат етпеді. Бірақ жас қазақ қызы алға ұмтылды, жауға қарсы оқ жаудыруға асықты. Бір хатында ол өз құрбылары мен достары үшін фашистерден кек алуды қалайтынын жазды. Өзі оқыған қаласының құрсауда қалғаны оны қатты алаңдататын.
|
|
Ашық шайқасқа ол 1943 жылы маусымда 2-Прибалтика майданының 26 атқыштар дивизиясы құрамында түсті. Ефрейтор шенінде өз дивизиясымен барлық ірі-ірі айқастарға қатысып, құралайды көзінен атқан нағыз мергендігімен дараланды. 1944 жылы Новосокольники стансасы маңындағы ауыр шайқаста Әлия қаһармандықпен қаза тапты.
Көрсеткен батылдығы мен ерлігі үшін оған Кеңес Одағының Батыры атағы берілді.
Бүгінде Ә. Молдағұлова есімінде республикамызда көшелер,мектептер, ұжымшалар мен кеңшарлар, аллеялар мен бульварлар бар. Оның өшпес ерлігін өзек етіп жазылған өлең кітаптары мен роман хикаяттары да көп. Жарық дүниеде бар болғаны 19 жыл ғана өмір сүрген Кеңес Одағының Батыры Әлия Молдағұлованың есімі қазақ халқы үшін мәңгілік мақтаныш. Аққан жұлдыздай жарқ етіп жоқ болған қысқа ғұмырында ел сүйсінерлік ерлік жасап, артында аңызға айналдырарлық әңгіме қалдырды.
|
Алматыда Шығыстың қос шынары атанған Әлия мен Мәншүкке көрнекті жерге ескерткіш орнатылды.
Мәдени, рухани құндылықтарды жеткізу мақсатында қазақтың батыр қызының атын ел есінде мәңгі сақтау үшін Орал қаласында мұражай ашылған.
|
Екінші жаһан соғысында қазаққа тән қайсарлығымен көзге түскен шығыстық қос жұлдыздың бірі-Әлияның есімі тарих беттеріне алтын әріптерімен жазылғаны анық. Атқан оғы қиыс кетпейтін мерген қыз Әлия Молдағұлованың жанкешті жетпіс жылға жуық уақыттан бері ұрпаққа ұран болып келеді. Ал ерлік ісі ғасырларға жыр болып кетті.
|
Сағи Жиенбаев ақынның таңдамалы жинағы «Алтын қалам» аттты өлеңдері мен поэмалары ішінде батыр қыз Әлия Молдағұловаға арнаған «Әлия» атты поэма.
|
|
Достарыңызбен бөлісу: |