1.Педагогикалық зерттеулер теориялық және эмпирикалық деп бөлінеді. Теориялық әдістер: ғылыми педагогикалық әдебиеттерді талдау; индукция; жіктеу; аналогия; салыстыру. Эмпирикалық әдістер: мәліметтреді жинау (бақылау, әңгімелесу, сауалнама, тест); тексеру және өлшеу (шкалалау); мәліметтерді өңдеу; математикалық, статистикалық, графикалық, кесте; баға беру әдістер (өзін-өзі бағалау, рейтингі, педагогикалық консилиум); зерттеу нәтижелерін тәжірибеге енгізу (эксперимент).
Ғылыми-педагогикалық танымның эмпирикалық әдістері. Зерттеу әдісі белгілі бір
ғылыми міндетті, амалдар мен рәсім-тәртіптерді орындауға бағытталған зерттеу әрекетінің нормативті моделі арқылы түсіндіріледі. Педагогикалық зерттеулерді ғалымдар эмпирикалық және теориялық деп бөліп қарастырады.Эмпирикалық білім – зерттелетін пәннің нақты қасиеттері, фактілер, істің мән-жайы туралы білім. Бұл мәліметтер эмпирикалық деп аталатын танымның арнайы әдістерінің көмегімен алынады. Олардың қатарына байқау мен эксперимент енеді.
Байқау – жаңа педагогикалық құбылыстарды мақсатты түрде қабылдап, оларды бұрынғы қоғамның даму кезеңдеріндегі мектептер мен педагогикалық ойлардың даму сатыларындағы ұқсас құбылыстармен салыстырып, олардың араларындағы сабақтастықты, оқыту мен тәрбиелеу үдерісіндегі кемшіліктер мен жетістіктерін саралап дәлелдейді.
Әңгімелесу – қосымша ақпарат алуда педагог ғалымдармен, білім беру саласына еңбегі сіңген адамдармен алдын-ала күрделі мәселелерге байланысты, сұрақ-жауап түрінде әңгімелесу арқылы тиісті жауаптар алынып, жүйеленеді.
Сұхбат – бұл зерттеудің дербес және қосымша әдісі, байқаудың жетіспей жатқан және алған ақпараттардың толық болмау жағдайларында қолданылады.
Сауалнама жүргізу – материал жинауда көпшілікке сауалнама сұрақтары таратылып,
зерттелген мәселелер аумағында адамдардан жазбаша жауаптар алу үдерісі.
Эмпирикалық танымда экспериментті қолданады.
2. Ғылыми зерттеу құрылымы - бұл белгілі бір білім саласымен тығыз байланысты ешқандай шығармашылық жұмыссыз жасай алмайтын нәрсе. Оны қалыптастыру өте қиын емес, бір қарағанда көрінуі мүмкін, ең бастысы - ұсыну логикасын ұстану, әйтпесе жұмыс бірнеше бөлікке бөлінгендей болып шығады. Ғылыми зерттеу құрылымындағы бастапқы кезең мәселені тұжырымдау деп қарастырылуы керек. Дәл осы жерде туындының авторы ең қызықты мәселені іздейді, сонымен қатар өз жұмысының міндеттерін нақты тұжырымдайды. Егер осы зерттеу авторының ғылыми кеңесшісі болса, онда ол жұмыстың тақырыбын анықтауда, сонымен қатар онымен байланысты бірқатар тапсырмаларды дұрыс тұжырымдауда көмектесе алады.
Ғылыми проблеманы тұжырымдау міндетті түрде алғашқы ақпаратпен жұмыс жасауды қамтуы керек екенін ескеру қажет. Әңгіме, негізінен, ұқсас мәселелерді шешудің барлық әдістері туралы, сондай-ақ осы немесе онымен байланысты салаларда жүргізілген зерттеу нәтижелері туралы ақпаратты жинау және кейіннен өңдеу туралы болып отыр. Қосымша деректерді өңдеу және талдау үнемі - жұмысыңыздың басынан аяғына дейін жүргізілуі керек екенін ескеру қажет.
Зерттеудің ғылыми аппаратының құрылымы:
1. Ғылыми жұмыстың тақырыбын таңдау
2. Зерттеудің көкейкестілігіне негіздеме беру
3. Зерттеу объектісін нақтылау
4. Зерттеу пәнін анықтау
5. Зерттеу мақсаты мен міндеттерін қою
6. Зерттеу әдістерін таңдау
7. Болжам жорамалдау
8. Зерттеу жоспарын құру
9. Тәжірибеде жүзеге асыру
10. Болжамды тексеру